Muhabir
New member
Getty Images
11 Eylül taarruzları daha sonrası 2001’de ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin müdahalesiyle iktidardan uzaklaştırılan Taliban, Afganistan’da başşehir Kabil’i de alarak bir daha denetimi sağladı. Taliban’ın bir daha güç kazanması daha sonrası bayanlar, yaklaşık 20 yıllık gayretlerle kazanılan özgürlükleri kaybetmekten korkuyor.
Siyasetçiler, aktivistler, sanatkarlar ve bürokratlar dahil epeyce sayıda bayan hayatlarının tehlikede olduğunu söylüyor.
Bayanların açıklamalarında yalnızca dehşet değil öfke ve çaresizlik de hakim.
Taliban’ın ilerleyişi daha sonrası televizyon röportajları ve toplumsal medya aracılığıyla davetlerini duyurmaya çalışan bayanlar, Taliban’ın beklenmedik bir süratle ülkede denetimi ele geçirmesi karşısında şaşkınlığını ve ümitsizliğini lisana getirdi.
Kimi bayanlar örgütün kayda paha bir direnişle müsabakadan bir bir vilayetleri alabilmiş bulunmasına, kimileri da Afganistan Cumhurbuşkanı Eşref Gani’nin başşehir Kabil’in kaybedilmesi daha sonrası ülkeyi terk etmesine reaksiyon gösterdi.
‘Her annenin yaşadığı endişeyi hissediyorum’
BBC’ye konuşan Afganistan Eğitim Bakanı Rangina Hamidi, “Şoktayım ve yaşananlara inanmıyorum” dedi ve “tamamen güvendiğini” söylemiş olduği Cumhurbaşkanı Gani’nin gitmesini beklemediğini söylemiş oldu.
Getty Images
“Afganistan’da yaşayan her annenin, her bayanın yaşadığı kaygıyı hissediyorum” diyen Hamidi, şöyleki devam etti:
“Yarın sabaha hayatta olacak mıyız, kestirmek hayli ancak fazlaca güç. Kimi sonuçlarla yüzleşmek zorunda kalabilirim ve sanırım dünyayı biraz daha yeterli bir yere dönüştürmeye çalıştığımız için ödeyeceğimiz bedel bu.”
Taliban’ın dönüşü, bayan milletvekilleri, bürokratlar ve mahallî yöneticileri de kaygılandırdı.
Afganistan’ın birinci bayan belediye lideri: Oturmuş gelmelerini bekliyorum
Örgütün daha evvel de sık sık amaç aldığı ve ülkenin birinci bayan belediye lideri olan Zarifa Ghafari, Taliban savaşçılarının konutunu basıp onu ve ailesini öldürmesinden korktuğunu belirtti.
İngiltere’de yayımlanan i News’a yaptığı açıklamada Vardak Belediye Lideri Ghafari, “Burada oturmuş gelmelerini bekliyorum. Bana ve aileme yardım edecek kimse yok. Benim üzere beşerler için gelecekler ve beni öldürecekler. Ailemi bırakamam. aslına bakarsanız nereye gideceğim ki?” diye konuştu.
Getty Images
27 yaşındaki genç siyasetçi, 2018’de ülkenin en genç ve birinci bayan belediye lideri seçildikten daha sonra Taliban birkaç sefer onu vefatla tehdit etmişti, üç kere de onu öldürme teşebbüsünde bulunmuştu. Babası General Abdul Vasi Ghafari de geçen yıl bir silahlı hücumda ömrünü kaybetmişti.
Toplumda ismi giderek daha fazla duyulan Zarifa Ghafari, güvenliği için Kabil’deki Savunma Bakanlığı’nda öbür bir misyona atanarak, terör hücumlarında yaralanan asker ve sivillere takviye çalışmalarının başına geçmişti.
Başşehir Kabil’in de Taliban’ın eline geçmesi ile hükümetten üst seviye pek hayli isim ülkeden gitmeyi başardı lakin Ghafari üzere kaçacak hiç bir yeri olmayan fazlaca sayıda siyasetçi ve bürokrat var.
Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücait’in bayanlar ve muhalif isimlerin korunacağına dair açıklamaları da kaygıları gidermiyor.
Başşehir Kabil’den kaçan on binlerce kişinin öteki vilayetlere kaçtığı ve ailelerin sokak ve parklarda yattığı belirtiliyor.
‘Tüm bayanlar ülkeden giderse kimseye faydası olmaz’
BBC radyosuna Kabil’den bağlanan milletvekili Farzana Kochai, Taliban’ın denetim altına aldığı vilayetlerden konuşup bilgi aldığı bayanların artık işe ya da okula gitmediklerini aktardı.
Farzana Kochai, “Kadınlar için durum varsayım edildiği kadar makus. Bayanlar konutlarına mi hapsedilecek? Evet, şimdilik durum bu ancak değişirse bakılırsaceğiz. Çalışan bayanlar için risk büyük. ‘Bize ne olacak?’ diye düşünüyorlar ve korkuyorlar” dedi.
Getty Images
Kabil’de yaşayan ve uzun yıllardır ülkede bayan ve çocuk hakları alanında çalışan aktivist Mahbouba Seraj ise BBC’ye yaptığı açıklamada “tüm bayanlar ülkeyi terk ederse bunun kimseye hizmet etmeyeceğini” ve Taliban ile birlikte çalışmaya hazır olduğunu söylemiş oldu.
Afgan toplumu için çalışan bayanlar olarak, onlarla tıpkı masaya oturdukları takdirde Taliban’ın “Afganistan bayanının elinde aslında hangi kaynaklar olduğunun” farkına varabileceğini kaydeden Mahbouba Seraj, hem Kabil’deki hükümetin tıpkı vakitte memleketler arası toplumun daha evvel bunu idrak edemediği yorumunu yaptı.
‘Taliban bayanları susturamayacak’
Öte yandan BBC’ye konuşan öğretmen ve insan hakları aktivisti Pashtana Durrani, Taliban’ın bayan hakları konusunda söylemiş oldukleri ile uygulamaya koyduklarının farklılık taşıdığına dikkat çekti.
Taliban’ın bayanlara hangi hakları tanıyacağı konusuna açıklık getirilmesi gerektiğini kaydeden Durrani, “Ben bugün burada savaşmak zorundayım ki bir daha sonraki jenerasyon tüm bu çatışmayı yaşamak zorunda kalmasın. Bayanlar Taliban tarafınca susturulamayacak”” diye de ekledi.
‘Bizi öldürmeye geliyorlar’
Taliban’ın denetimi eline almasıyla televizyon ve radyo yayınları ile basının da baskı altında olacağı belirtiliyor.
BBC İzleme Servisi’nin aktardığına bakılırsa şimdiden devlet televizyonu ve bağımsız kanallarda bayan sunucuların görünürlüğü azaldı.
Ülkede yaşayan bayan sinemacılar ve sanatkarlar da toplumsal medya üzerinden milletlerarası topluma yardım davetinde bulundu.
Direktör Sahra Karimi, Kabil’in Taliban’ın eline geçmesindilk evvel paylaştığı mektupta şayet başşehir düşerse “internete ya da rastgele bir irtibat aracına erişimi olmayabileceğini” söyleyerek dünyadaki öbür direktör ve sanatkarlardan seslerini duyurmalarını istedi.
Kabil’in örgütün eline geçmesi daha sonrası toplumsal medya hesabından canlı olarak yayımladığı görüntüde Karimi’nin, “Kaçıyoruz” diyerek sokakta koştuğu görülmüştü. Karimi, sonrasındasında yaptığı bir görüntü paylaşımda “Bizi öldürmeye geliyorlar” kelamlarıyla yaşadığı endişeyi anlatmıştı.
Karimi’nin yönettiği ve Afganistan’da kürtaj konusuna eğilen Havva, Meryem, Ayşe sineması 2019 Venedik Sinema Şenliği’nden mükafatla dönmüştü.
11 Eylül taarruzları daha sonrası 2001’de ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin müdahalesiyle iktidardan uzaklaştırılan Taliban, Afganistan’da başşehir Kabil’i de alarak bir daha denetimi sağladı. Taliban’ın bir daha güç kazanması daha sonrası bayanlar, yaklaşık 20 yıllık gayretlerle kazanılan özgürlükleri kaybetmekten korkuyor.
Siyasetçiler, aktivistler, sanatkarlar ve bürokratlar dahil epeyce sayıda bayan hayatlarının tehlikede olduğunu söylüyor.
Bayanların açıklamalarında yalnızca dehşet değil öfke ve çaresizlik de hakim.
Taliban’ın ilerleyişi daha sonrası televizyon röportajları ve toplumsal medya aracılığıyla davetlerini duyurmaya çalışan bayanlar, Taliban’ın beklenmedik bir süratle ülkede denetimi ele geçirmesi karşısında şaşkınlığını ve ümitsizliğini lisana getirdi.
Kimi bayanlar örgütün kayda paha bir direnişle müsabakadan bir bir vilayetleri alabilmiş bulunmasına, kimileri da Afganistan Cumhurbuşkanı Eşref Gani’nin başşehir Kabil’in kaybedilmesi daha sonrası ülkeyi terk etmesine reaksiyon gösterdi.
‘Her annenin yaşadığı endişeyi hissediyorum’
BBC’ye konuşan Afganistan Eğitim Bakanı Rangina Hamidi, “Şoktayım ve yaşananlara inanmıyorum” dedi ve “tamamen güvendiğini” söylemiş olduği Cumhurbaşkanı Gani’nin gitmesini beklemediğini söylemiş oldu.
Getty Images
“Afganistan’da yaşayan her annenin, her bayanın yaşadığı kaygıyı hissediyorum” diyen Hamidi, şöyleki devam etti:
“Yarın sabaha hayatta olacak mıyız, kestirmek hayli ancak fazlaca güç. Kimi sonuçlarla yüzleşmek zorunda kalabilirim ve sanırım dünyayı biraz daha yeterli bir yere dönüştürmeye çalıştığımız için ödeyeceğimiz bedel bu.”
Taliban’ın dönüşü, bayan milletvekilleri, bürokratlar ve mahallî yöneticileri de kaygılandırdı.
Afganistan’ın birinci bayan belediye lideri: Oturmuş gelmelerini bekliyorum
Örgütün daha evvel de sık sık amaç aldığı ve ülkenin birinci bayan belediye lideri olan Zarifa Ghafari, Taliban savaşçılarının konutunu basıp onu ve ailesini öldürmesinden korktuğunu belirtti.
İngiltere’de yayımlanan i News’a yaptığı açıklamada Vardak Belediye Lideri Ghafari, “Burada oturmuş gelmelerini bekliyorum. Bana ve aileme yardım edecek kimse yok. Benim üzere beşerler için gelecekler ve beni öldürecekler. Ailemi bırakamam. aslına bakarsanız nereye gideceğim ki?” diye konuştu.
Getty Images
27 yaşındaki genç siyasetçi, 2018’de ülkenin en genç ve birinci bayan belediye lideri seçildikten daha sonra Taliban birkaç sefer onu vefatla tehdit etmişti, üç kere de onu öldürme teşebbüsünde bulunmuştu. Babası General Abdul Vasi Ghafari de geçen yıl bir silahlı hücumda ömrünü kaybetmişti.
Toplumda ismi giderek daha fazla duyulan Zarifa Ghafari, güvenliği için Kabil’deki Savunma Bakanlığı’nda öbür bir misyona atanarak, terör hücumlarında yaralanan asker ve sivillere takviye çalışmalarının başına geçmişti.
Başşehir Kabil’in de Taliban’ın eline geçmesi ile hükümetten üst seviye pek hayli isim ülkeden gitmeyi başardı lakin Ghafari üzere kaçacak hiç bir yeri olmayan fazlaca sayıda siyasetçi ve bürokrat var.
Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücait’in bayanlar ve muhalif isimlerin korunacağına dair açıklamaları da kaygıları gidermiyor.
Başşehir Kabil’den kaçan on binlerce kişinin öteki vilayetlere kaçtığı ve ailelerin sokak ve parklarda yattığı belirtiliyor.
‘Tüm bayanlar ülkeden giderse kimseye faydası olmaz’
BBC radyosuna Kabil’den bağlanan milletvekili Farzana Kochai, Taliban’ın denetim altına aldığı vilayetlerden konuşup bilgi aldığı bayanların artık işe ya da okula gitmediklerini aktardı.
Farzana Kochai, “Kadınlar için durum varsayım edildiği kadar makus. Bayanlar konutlarına mi hapsedilecek? Evet, şimdilik durum bu ancak değişirse bakılırsaceğiz. Çalışan bayanlar için risk büyük. ‘Bize ne olacak?’ diye düşünüyorlar ve korkuyorlar” dedi.
Getty Images
Kabil’de yaşayan ve uzun yıllardır ülkede bayan ve çocuk hakları alanında çalışan aktivist Mahbouba Seraj ise BBC’ye yaptığı açıklamada “tüm bayanlar ülkeyi terk ederse bunun kimseye hizmet etmeyeceğini” ve Taliban ile birlikte çalışmaya hazır olduğunu söylemiş oldu.
Afgan toplumu için çalışan bayanlar olarak, onlarla tıpkı masaya oturdukları takdirde Taliban’ın “Afganistan bayanının elinde aslında hangi kaynaklar olduğunun” farkına varabileceğini kaydeden Mahbouba Seraj, hem Kabil’deki hükümetin tıpkı vakitte memleketler arası toplumun daha evvel bunu idrak edemediği yorumunu yaptı.
‘Taliban bayanları susturamayacak’
Öte yandan BBC’ye konuşan öğretmen ve insan hakları aktivisti Pashtana Durrani, Taliban’ın bayan hakları konusunda söylemiş oldukleri ile uygulamaya koyduklarının farklılık taşıdığına dikkat çekti.
Taliban’ın bayanlara hangi hakları tanıyacağı konusuna açıklık getirilmesi gerektiğini kaydeden Durrani, “Ben bugün burada savaşmak zorundayım ki bir daha sonraki jenerasyon tüm bu çatışmayı yaşamak zorunda kalmasın. Bayanlar Taliban tarafınca susturulamayacak”” diye de ekledi.
‘Bizi öldürmeye geliyorlar’
Taliban’ın denetimi eline almasıyla televizyon ve radyo yayınları ile basının da baskı altında olacağı belirtiliyor.
BBC İzleme Servisi’nin aktardığına bakılırsa şimdiden devlet televizyonu ve bağımsız kanallarda bayan sunucuların görünürlüğü azaldı.
Ülkede yaşayan bayan sinemacılar ve sanatkarlar da toplumsal medya üzerinden milletlerarası topluma yardım davetinde bulundu.
Direktör Sahra Karimi, Kabil’in Taliban’ın eline geçmesindilk evvel paylaştığı mektupta şayet başşehir düşerse “internete ya da rastgele bir irtibat aracına erişimi olmayabileceğini” söyleyerek dünyadaki öbür direktör ve sanatkarlardan seslerini duyurmalarını istedi.
Kabil’in örgütün eline geçmesi daha sonrası toplumsal medya hesabından canlı olarak yayımladığı görüntüde Karimi’nin, “Kaçıyoruz” diyerek sokakta koştuğu görülmüştü. Karimi, sonrasındasında yaptığı bir görüntü paylaşımda “Bizi öldürmeye geliyorlar” kelamlarıyla yaşadığı endişeyi anlatmıştı.
Karimi’nin yönettiği ve Afganistan’da kürtaj konusuna eğilen Havva, Meryem, Ayşe sineması 2019 Venedik Sinema Şenliği’nden mükafatla dönmüştü.
- Afganistan’da bayanların ve kız çocuklarının hangi kazanımları tehdit altında?
- Afganistan’da 20 yıl daha sonra bir daha denetimi sağlayan Taliban nasıl kuruldu, bugüne nasıl geldi?