Muhabir
New member
Doğu Avrupa’nın iki değerli gücü Rusya ve Ukrayna, yüzbinlerce asker ve birbirinden yıkıcı silahlarla karşı karşıya. Rusya’nın, görünürde Ukrayna, art planda ise NATO’nun genişlemesine karşı yürüttüğü harekât, Rusya Güvenlik Kurulu Lider Yardımcısı Dmitriy Medvedev’in kelamlarında açıklık kazanıyor: “Yeni mert dünyaya beğenilen geldiniz…”
‘GERİ ÇEKİLME DURDU’
Hususla ilgili görüşlerine başvurduğumuz, çalışmalarını Moskova’daki Rusya Halkların Dostluğu Üniversitesi’nde (RUDN) sürdüren siyaset bilimci Onur Sinan Güzaltan, Rusya’nın, Ukrayna’ya karşı başlatmış olduğu son operasyonla NATO’nun doğuya yanlışsız genişlemesinin kesin bir biçimde durdurulduğunu belirtti. Güzaltan’a bakılırsa, “Bu atılımla birlikte Moskova, 1980’lerden bu yana Batı karşısında süren geri çekilişini sonlandırdı ve ileriye gerçek bir adım attı.”
Moskova’nın siyasi maksadının Kiev idaresini yerinden etmek, askeri gayesinin ise Ukrayna’nın askeri altyapısını işlemez hale getirmek olduğunu tabir eden Güzaltan, “Rus birlikleri şu anda Donetsk ve Lugansk bölgelerine yerleşiyorlar. Bir daha sonraki adım, tıpkı Kırım’da olduğu üzere bu bölgelerde de Rusya’ya iştirak konusunda bir referandum düzenlenmesi olacaktır” dedi.
Rusya’nın, Batı’nın baskılarına karşın hinterlandına NATO’nun girmesine müsaade vermediğini tabir eden Güzaltan’a nazaran, “ABD, Ukrayna krizi üzerinden gelişen Rusya-Avrupa münasebetlerini gaye almakta; yeni bir soğuk savaş istikrarıyla, kaybetmek üzere olduğu Avrupa’yı yeniden denetimi altına almayı amaçlamakta.
“ABD’nin çaresizliği, Moskova sokaklarında Putin’e verilen takviyesi daha da kuvvetlendiriyor” diyen Güzaltan’a nazaran bu tutum, bir yandan Avrupa ülkelerinde ABD’ye karşı güvensizliği artırırken, öbür yandan bilhassa Paris-Berlin sınırını yükselen tansiyona karşın Moskova’yla bağlantıları koruma etmeye yönlendiriyor.
ÇOK KUTUPLU DÜNYA
Öte yandan, dünya siyasetinde bir periyot kapanırken, ABD’nin Avrupa üstündeki etkisinin azaldığını belirten Güzaltan’a bakılırsa, fazlaca Kutuplu dünya giderek daha bariz hale geliyor. Güzaltan’a nazaran, “Türkiye, bilhassa Montrö Sözleşmesi’nin uygulanması konusunda dikkatli olmalı ve Ukrayna’nın düştüğü durumdan gereken dersleri çıkarmalı. Lakin her şeyden değerlisi, yükselmekte olan yeni dünyanın farkına varmalı.”
‘BÜYÜK SAVAŞ OLMAYACAK’
Hususla ilgili Cumhuriyet’in sorularını yanıtlayan TASS haber ajansı savunma analisti (E) Albay Viktor Litovkin, Rus kuvvetlerinin temas sınırına, Donetsk ve Luhansk’a yönelik Ukrayna taarruzunu durdurmak için hareket ettiğini belirterek, “NATO’nun da dahil olduğu büyük ölçekli bir savaş olmayacak. Rusya’nın nazaranvi, Donbas’ta halkının huzurunu garanti altına almaktır ve buna katkı sağlayacak her türlü diplomatik, siyasi, ekonomik ve askeri araç etkin biçimde kullanılacaktır” dedi. Batı’daki güç merkezlerinden sık sık Rusya’nın Ukrayna’yı topyekûn işgal edeceğine dair ihtarlar gelirken, Rus makamları, harekâtın ana gayesinin Donbas’ta denetimi sağlamak olduğunda ısrar ediyor. 2021 sonunda tırmanmaya başlayan Rusya-Ukrayna krizi uzmanlar tarafınca sık sık, “bölgede Soğuk Savaş’tan bu yana yaşanmış en büyük kriz” olarak tanım ediliyor.
RUSYA ATEŞ GÜCÜ
Dünyanın en kuvvetli ikinci ordusuna sahip olan Rusya, 2020’de hükümet harcamalarının yüzde 11.4’ünü oluşturan 61.7 milyar dolar ile global çapta en epey savunma harcanması yapan birinci beş ülke içinde yer aldı. Rus ordusunun öne çıkan silahları içinde Dağıstan, Ukrayna ve Suriye’de muvaffakiyetle test edilmiş T-90 ana muharebe tankları, Koalitsiya-SV isimli tahrip gücü yüksek obüsler, Uragan-1M hayli fırlatmalı roket sistemleri ve kısa menzilli balistik füze sistemi “İskender” geliyor. Lakin hepsinden değerlisi; Rusya’nın, en yakın rakiplerinden en az iki jenerasyon önde bir “hipersonik füze” gücü olduğu biliniyor.
UKRAYNA ATEŞ GÜCÜ
Ukrayna 2020 yılında 5.9 milyar dolar ile hükümet harcamalarının yüzde 8.8’ini savunma kalemlerinde yaptı. Ukrayna ordusu kısa bir süre evvel ABD’den Javelin tanksavar füzeleri edindi. Ordunun envanterinde ayrıyeten tartışmalara yol açan Türk imali Bayraktar insansız hava araçları ve yetersiz sayıda T-84U Oplot tankı bulunuyor, lakin bu tanklardan savaş halinde değerli bir fark yaratması beklenmiyor. Ukrayna ordusu tarafınca kullanılabilecek öbür silahlar içinde Vilkha-M, oldukcalu roket fırlatma sistemi ve 2S22 Bohdana obüsleri bulunuyor.
SOĞUK SAVAŞ YILLARINA DÖNÜŞ
EZELİ DOSTLUKTAN EBEDİ DÜŞMANLIĞA
Rusya ve Ukrayna, 1991’deki çözülmedilk evvel Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ni (SSCB) oluşturan 15 devletten ikisi ve sıkı birer müttefikti. Ukrayna, dağılmanın akabinde bağımsızlığını ilan etti, fakat Rusya ile müttefiklik alakası uzun yıllar devam etti. İki ülke içinde yaşanan dikkate paha birinci kriz, Ukrayna’nın 2001 yılında Gürcistan, Azerbaycan ve Moldova ile birlikte GUAM Demokrasi ve Ekonomik Kalkınma Örgütü’nü kurmasıyla patlak verdi. Rusya, bu oluşumu Bağımsız Devletler Topluluğu’na bir meydan okuma olarak kabul etti (Türkiye bu örgütte gözlemci üyedir). 2004 yılında Batı yanlısı Viktor Yuşçenko, rakibi Rusya yanlısı Viktor Yanukoviç karşısında zafer elde ederek cumhurbaşkanı seçildi. Yuşçenko’nun zaferi ile bir arada, çağdaş vakit içinderda “savaşın yeni bir biçimi” olarak isimlendirilen “turuncu devrim” kavramı birinci defa literatüre girdi. Amerikalı finans spekülatörü George Soros, CNN’e verdiği bir röportajda, Yanukoviç’in 2014’te devrilmesine faal olarak katkıda bulunduğunu kabul etti.
BİLANÇO: 14 BİN KAYIP
2010 yılında Rusya yanlısı Yanukoviç bir daha cumhurbaşkanı seçildi ve bu durum Rusya cephesinde Ukrayna ile tahrip olan bağların onarılabileceğine dair bir hava estirdi, lakin ülke ortasında siyasi tansiyon artarak devam etti. Yanukoviç Kasım 2013’te, Avrupa Birliği iştirak muahedesini imzalamayı reddetti. 21 Kasım 2013 gecesi ise savaşın işaret fişeği olarak kabul edilen “Yevromaydan” protestoları patlak verdi. Cumhurbaşkanı Yanukoviç, 22 Şubat’ta başşehri terk etti. Ülke ortasında huzursuzluk giderek artarken Ukrayna’nın Rusça konuşulan doğu bölgeleri, Donetsk ve Luhansk’taki siyasi otoriteler Yanukoviç’e bağlılıklarının devam ettiğini ilan etti. 20 Şubat 2014’te Rusya, büyük Karadeniz Filosu için karargâh bakılırsavi teşkil eden Kırım’ı ilhak ettiğini duyurdu. Yalnızca bir hafta daha sonra Rus kuvvetleri Kırım Yarımadası’nda denetimi ele geçirdi. bu biçimdelikle kriz milletlerarası bir boyuta evrildi. O tarihten, krizin bir daha tırmanışa geçeceği 2021 yılına kadar yaşanan çatışmalarda dörtte biri sivil olmak üzere yaklaşık 14 bin kişi hayatını kaybetti.
‘GERİ ÇEKİLME DURDU’
Hususla ilgili görüşlerine başvurduğumuz, çalışmalarını Moskova’daki Rusya Halkların Dostluğu Üniversitesi’nde (RUDN) sürdüren siyaset bilimci Onur Sinan Güzaltan, Rusya’nın, Ukrayna’ya karşı başlatmış olduğu son operasyonla NATO’nun doğuya yanlışsız genişlemesinin kesin bir biçimde durdurulduğunu belirtti. Güzaltan’a bakılırsa, “Bu atılımla birlikte Moskova, 1980’lerden bu yana Batı karşısında süren geri çekilişini sonlandırdı ve ileriye gerçek bir adım attı.”
Moskova’nın siyasi maksadının Kiev idaresini yerinden etmek, askeri gayesinin ise Ukrayna’nın askeri altyapısını işlemez hale getirmek olduğunu tabir eden Güzaltan, “Rus birlikleri şu anda Donetsk ve Lugansk bölgelerine yerleşiyorlar. Bir daha sonraki adım, tıpkı Kırım’da olduğu üzere bu bölgelerde de Rusya’ya iştirak konusunda bir referandum düzenlenmesi olacaktır” dedi.
Rusya’nın, Batı’nın baskılarına karşın hinterlandına NATO’nun girmesine müsaade vermediğini tabir eden Güzaltan’a nazaran, “ABD, Ukrayna krizi üzerinden gelişen Rusya-Avrupa münasebetlerini gaye almakta; yeni bir soğuk savaş istikrarıyla, kaybetmek üzere olduğu Avrupa’yı yeniden denetimi altına almayı amaçlamakta.
“ABD’nin çaresizliği, Moskova sokaklarında Putin’e verilen takviyesi daha da kuvvetlendiriyor” diyen Güzaltan’a nazaran bu tutum, bir yandan Avrupa ülkelerinde ABD’ye karşı güvensizliği artırırken, öbür yandan bilhassa Paris-Berlin sınırını yükselen tansiyona karşın Moskova’yla bağlantıları koruma etmeye yönlendiriyor.
ÇOK KUTUPLU DÜNYA
Öte yandan, dünya siyasetinde bir periyot kapanırken, ABD’nin Avrupa üstündeki etkisinin azaldığını belirten Güzaltan’a bakılırsa, fazlaca Kutuplu dünya giderek daha bariz hale geliyor. Güzaltan’a nazaran, “Türkiye, bilhassa Montrö Sözleşmesi’nin uygulanması konusunda dikkatli olmalı ve Ukrayna’nın düştüğü durumdan gereken dersleri çıkarmalı. Lakin her şeyden değerlisi, yükselmekte olan yeni dünyanın farkına varmalı.”
‘BÜYÜK SAVAŞ OLMAYACAK’
Hususla ilgili Cumhuriyet’in sorularını yanıtlayan TASS haber ajansı savunma analisti (E) Albay Viktor Litovkin, Rus kuvvetlerinin temas sınırına, Donetsk ve Luhansk’a yönelik Ukrayna taarruzunu durdurmak için hareket ettiğini belirterek, “NATO’nun da dahil olduğu büyük ölçekli bir savaş olmayacak. Rusya’nın nazaranvi, Donbas’ta halkının huzurunu garanti altına almaktır ve buna katkı sağlayacak her türlü diplomatik, siyasi, ekonomik ve askeri araç etkin biçimde kullanılacaktır” dedi. Batı’daki güç merkezlerinden sık sık Rusya’nın Ukrayna’yı topyekûn işgal edeceğine dair ihtarlar gelirken, Rus makamları, harekâtın ana gayesinin Donbas’ta denetimi sağlamak olduğunda ısrar ediyor. 2021 sonunda tırmanmaya başlayan Rusya-Ukrayna krizi uzmanlar tarafınca sık sık, “bölgede Soğuk Savaş’tan bu yana yaşanmış en büyük kriz” olarak tanım ediliyor.
RUSYA ATEŞ GÜCÜ
Dünyanın en kuvvetli ikinci ordusuna sahip olan Rusya, 2020’de hükümet harcamalarının yüzde 11.4’ünü oluşturan 61.7 milyar dolar ile global çapta en epey savunma harcanması yapan birinci beş ülke içinde yer aldı. Rus ordusunun öne çıkan silahları içinde Dağıstan, Ukrayna ve Suriye’de muvaffakiyetle test edilmiş T-90 ana muharebe tankları, Koalitsiya-SV isimli tahrip gücü yüksek obüsler, Uragan-1M hayli fırlatmalı roket sistemleri ve kısa menzilli balistik füze sistemi “İskender” geliyor. Lakin hepsinden değerlisi; Rusya’nın, en yakın rakiplerinden en az iki jenerasyon önde bir “hipersonik füze” gücü olduğu biliniyor.
UKRAYNA ATEŞ GÜCÜ
Ukrayna 2020 yılında 5.9 milyar dolar ile hükümet harcamalarının yüzde 8.8’ini savunma kalemlerinde yaptı. Ukrayna ordusu kısa bir süre evvel ABD’den Javelin tanksavar füzeleri edindi. Ordunun envanterinde ayrıyeten tartışmalara yol açan Türk imali Bayraktar insansız hava araçları ve yetersiz sayıda T-84U Oplot tankı bulunuyor, lakin bu tanklardan savaş halinde değerli bir fark yaratması beklenmiyor. Ukrayna ordusu tarafınca kullanılabilecek öbür silahlar içinde Vilkha-M, oldukcalu roket fırlatma sistemi ve 2S22 Bohdana obüsleri bulunuyor.
SOĞUK SAVAŞ YILLARINA DÖNÜŞ
EZELİ DOSTLUKTAN EBEDİ DÜŞMANLIĞA
Rusya ve Ukrayna, 1991’deki çözülmedilk evvel Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ni (SSCB) oluşturan 15 devletten ikisi ve sıkı birer müttefikti. Ukrayna, dağılmanın akabinde bağımsızlığını ilan etti, fakat Rusya ile müttefiklik alakası uzun yıllar devam etti. İki ülke içinde yaşanan dikkate paha birinci kriz, Ukrayna’nın 2001 yılında Gürcistan, Azerbaycan ve Moldova ile birlikte GUAM Demokrasi ve Ekonomik Kalkınma Örgütü’nü kurmasıyla patlak verdi. Rusya, bu oluşumu Bağımsız Devletler Topluluğu’na bir meydan okuma olarak kabul etti (Türkiye bu örgütte gözlemci üyedir). 2004 yılında Batı yanlısı Viktor Yuşçenko, rakibi Rusya yanlısı Viktor Yanukoviç karşısında zafer elde ederek cumhurbaşkanı seçildi. Yuşçenko’nun zaferi ile bir arada, çağdaş vakit içinderda “savaşın yeni bir biçimi” olarak isimlendirilen “turuncu devrim” kavramı birinci defa literatüre girdi. Amerikalı finans spekülatörü George Soros, CNN’e verdiği bir röportajda, Yanukoviç’in 2014’te devrilmesine faal olarak katkıda bulunduğunu kabul etti.
BİLANÇO: 14 BİN KAYIP
2010 yılında Rusya yanlısı Yanukoviç bir daha cumhurbaşkanı seçildi ve bu durum Rusya cephesinde Ukrayna ile tahrip olan bağların onarılabileceğine dair bir hava estirdi, lakin ülke ortasında siyasi tansiyon artarak devam etti. Yanukoviç Kasım 2013’te, Avrupa Birliği iştirak muahedesini imzalamayı reddetti. 21 Kasım 2013 gecesi ise savaşın işaret fişeği olarak kabul edilen “Yevromaydan” protestoları patlak verdi. Cumhurbaşkanı Yanukoviç, 22 Şubat’ta başşehri terk etti. Ülke ortasında huzursuzluk giderek artarken Ukrayna’nın Rusça konuşulan doğu bölgeleri, Donetsk ve Luhansk’taki siyasi otoriteler Yanukoviç’e bağlılıklarının devam ettiğini ilan etti. 20 Şubat 2014’te Rusya, büyük Karadeniz Filosu için karargâh bakılırsavi teşkil eden Kırım’ı ilhak ettiğini duyurdu. Yalnızca bir hafta daha sonra Rus kuvvetleri Kırım Yarımadası’nda denetimi ele geçirdi. bu biçimdelikle kriz milletlerarası bir boyuta evrildi. O tarihten, krizin bir daha tırmanışa geçeceği 2021 yılına kadar yaşanan çatışmalarda dörtte biri sivil olmak üzere yaklaşık 14 bin kişi hayatını kaybetti.