Rusya gazı keserse Avrupa’nın güç alternatifleri neler?

Muhabir

New member
Getty ImagesAvrupa’nın güç gereksinimine alternatif olarak görülen sıvılaştırılmış doğalgaz, daha fazlaca ABD tarafınca temin ediliyor

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali beşinci gününde. Muhtaçlığının yüzde 35’ten çoksını Rusya’dan karşılayan Avrupa ülkeleri, doğalgaz akışının kesilmesi ihtimaline karşı alternatif güç kaynakları aramaya başladı.

Avrupa bu kış halihazırda doğalgaz depolarının boşalmasından ve fiyat artışından dolayı sıkıntılar yaşarken Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ve AB’nin Moskova’ya uyguladığı ekonomik yaptırımların akabinde güç konusunda tahlil arayışı başladı.

Azerbaycan başta olmak üzere öbür doğalgaz boru çizgileri ve sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) birinci akla gelen tahliller. Onun akabinde nükleer ve yenilenebilir güç, hidroelektrik santraller ve kömür geliyor.

Nükleer güç seçeneği Almanya, İngiltere, Belçika ve Fransa’da her geçen gün düşerken kömür santrallerinin birçok iklim maksatları konusundaki baskı niçiniyle kapatılmıştı.

LNG EHEMMİYET KAZANDI

Yaptırımlar Rusya’dan Avrupa’ya gaz akışı sağlanan Yamal-Europe, Kuzey Akım 1 ve TürkAkım üzere boru çizgilerini da etkileyebilir.

Bir yandan doğalgaz teminatının durabileceğini düşünen güç şirketleri, işgalin başladığı gün Rusya’dan siparişlerini artırdı.

Cuma gecesi ve Cumartesi, son iki aydır durdurulmuş olan ve Belarus ile Polonya topraklarından giden Yamal-Europe boru çizgisi üzerinden Almanya’ya ekstra gaz gönderildi.

Milletlerarası Güç Ajansı (IEA) datalarına göre, Belarus topraklarından geçen Yamal-Europe boru sınırından Almanya’ya en son 20 Aralık 2021’de gaz teslimatı olmuştu.

  • Yeni yaptırımlar Rusya iktisadını ne kadar etkileyecek?
  • Rusya Merkez Bankası, rublenin tarihi bedel kaybının akabinde faizleri iki katından fazla artırdı
  • SWIFT nedir: Sistemi kim kurdu, kim denetliyor?
Kuzey Akım 2’yi durdurma sonucu alan Almanya, Rusya’dan boru çizgileri ile gelen doğalgazın eksikliğini LNG ile doldurmaya yöneleceğini deklare etti.

Getty Images

ALMANYA LNG TERMİNALİ İNŞASINA BAŞLAYACAK

Bloomberg’in haberine bakılırsa, Pazar günü Almanya parlamentosunda konuşan Almanya Başbakanı Olaf Scholz son devirde yaşanan olaylar daha sonrasında, uygulanacak güç siyasetinin sırf iktisat ve iklim için değil bununla birlikte güvenlik bakımından da kritik olduğunu belirtti.

Güç bağımlılığını azaltmak için değişime gideceklerini söylemiş oldu.

LNG terminali inşasına başlayacağını, elektrik tesisi için kömür rezervi oluşturacağını ve güç şirketlerini kıştan evvel gaz depolamaya zorlamayı planladığını açıklayan Almanya’nın gaz muhtaçlığının yüzde 50’den çoksı Rusya’dan temin ediliyor.

Reuters’ın haberine bakılırsa Almanya ayrıyeten Norveç, Hollanda, İngiltere ve Danimarka’dan borularla gaz temin edebilir.

Fakat Avrupa’nın ikinci büyük gaz tedarikçisi Norveç’in başbakanı, ülkenin aslına bakarsan azamî kapasitede gaz gönderdiğini ve Rusya’dan gelen gazın yerine bunun konamayacağını söylemiş oldu.

Hollanda gazı fiyatları ise LNG’den daha yüksek olduğu için, o alternatif de LNG’nin önüne geçemiyor.

Bloomberg ayrıyeten İtalya’nın kapatılan kömür santrallerini bir daha açabileceğini aktardı. Ülkenin yeşil güç alanları için onay sürecini kolaylaştıracak adımlar üzerine çalışılacağını ve gaz depolama teşvikini artırmak için tedbirler almaya hazırlandığını deklare etti.

İtalya’nın ABD’den LNG; Azerbaycan, Cezayir, Tunus ve Libya’dan da şu anda var olan borular üzerinden doğal gaz almayı düşündüğünü belirtti.

ABD EN BÜYÜK LNG TEDARİKÇİSİ

Boru çizgileriyle Avrupa’ya ulaşan doğalgaz akışının azalması da LNG ile telafi edilmeye başlanmıştı.

Ocak ayında Avrupa ve İngiltere’ye LNG ithalatı, geçen yılın neredeyse üç katına çıkarak 13 milyar metreküple tüm vakit içinderın en yüksek düzeylerine ulaştı. Bu sayılar, o ay Rusya’dan Avrupa’ya gaz akışının yaklaşık yüzde 70 fazlasıydı.

Kış dönemi başladığından beri ABD, AB ve İngiltere’ye ithal edilen ek LNG’nin yarıdan fazlasını karşıladı. ABD’nin Avrupa’ya LNG ihracatı, 2021’in son çeyreğinde geçen yılın toplamından yüzde 40 daha fazla oldu.

LNG her ne kadar değerli bir alternatif olarak görülse de global LNG tedarikçilerinin üretim ve taşıma kapasitesi sonlu. LNG altyapısı kurmak, milyarlarca dolarlık harcamaya mal olup uzun yıllar alabilir.

Ayrıyeten birtakım firmalar için Rusya doğalgazından vazgeçmek o kadar kolay değil.

Bloomberg’in haberine nazaran kimi elektrik üreticileri, güç kaynaklarını Rusya’dan almayı durduracağını deklare etti.

Örneğin Danimarka şirketi Orsted Pazar günü, Rus kömür ve biyoyakıt almayı durdurduğunu, Rus firmalarıyla yeni kontrat yapmayacağını deklare etti.

Lakin doğalgazla ilgili rastgele bir sonucu, ferdi şirketler yerine AB’nin ve ülkelerin siyasi düzeyde alması gerektiğini belirtti.

AB güç bakanları hafta başında güç teminatıyla ilgili konuşmak üzere buluştu. Avrupa’nın güç bakımından bağımlılığının azaltılması ve alternatifler üzerine konuşuldu.

DEPOLARDAKİ GAZ ÖLÇÜSÜ AZALMIŞTI

Avrupa’nın ve dolaylı olarak İngiltere’nin Rusya doğalgazına olan bağımlılığı geçtiğimiz 10 yılda arttı.

IEA bilgilerine göre, Rusya 2009 yılında Avrupa’nın doğalgaz gereksiniminin yüzde 25’ini karşılarken 2021 yılında bu sayı yüzde 32’ye çıktı.

Lakin geçen yıldan bu yana Rusya Avrupa’ya gönderdiği gaz ölçüsünü azaltmaya başladı.

bu vakitte Rusya Devlet Lideri Putin, Avrupa’ya gazı taammüden kısmakla suçlanmıştı. Ama kendisi, yaşanan meşakkatin Avrupa’nın güç sistemindeki ‘sistematik hatalardan’ kaynaklandığını belirtti.

  • Avrupa güç meblağlarının artışına karşı bir dizi tedbir paketi deklare etti, Rusya da ‘Avrupa artan fiyatların kabahatini bize atmasın’ dedi
Rusya devletinin sahibi olduğu Gazprom ise yakın devirde, Avrupalı alıcılar talep etmediği için gaz akışında eksiklik yaşandığını söylemişti.

Avrupa depolarındaki doğalgaz ölçüsü bu yıl, son beş yıllık ortalamanın yüzde 30 altında kaldı. Rusya’dan tedarikin azalması, iklim şartları ve depoların boşalması hem fiyatları tıpkı vakitte güç muhtaçlığını artırdı.

UKRAYNA’NIN DEĞERİ AZALDI

Ukrayna’nın transit ülke olarak ehemmiyeti ise Rus gazını direkt Avrupa ile İngiltere’ye taşıyan ve 2011 yılından bu yana kullanılan Kuzey Akım 1 doğalgaz boru sınırıyla bir arada 2009’dan beri yüzde 60’tan fazla azaldı.

Fakat Ukrayna bir daha de Rusya gazının Avrupa’ya ulaşmasında değerli bir pozisyonda yer alıyor.

BBC

Ukrayna’dan geçen boru sınırıyla, Slovakya’ya Aralık ayında günlük 80 milyon metreküp olan ortalama gaz akışı, 2022’nin birinci haftalarında günlük 36 milyon metreküp civarına düştü.

Doğalgaza daha epey muhtaçlık duyulan kış aylarında Avrupa’ya Cezayir, Azerbaycan ve Norveç dahil öteki üreticilerden gelen gaz ölçüsü evvelki yıla kıyasla artış gösterdi.

Azerbaycan Avrupa’ya gaz göndermeye geçen yıl başladı. Trans Adriyatik Boru Sınırı (TAP) Azerbaycan’dan daha sonra Gürcistan, Türkiye ve Yunanistan’dan daha sonra İtalya’ya ulaşıyor.

Başka bir alternatif de bir daha Azerbaycan’dan Gürcistan, Türkiye, Yunanistan ve Arnavutluk üzerinden geçerek İtalya’ya ulaşan Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Çizgisi Projesi (TANAP).

  • AB, Rusya’ya bağımlılığı azaltmak için Azerbaycan’dan daha fazla doğal gaz satın almak istiyor
  • TANAP: Avrupa irtibatı açılan doğal gaz boru çizgisi projesi hakkında neler biliniyor?
KUZEY AKIM 2 DE DURDURULMUŞTU

Almanya Başbakanı Scholz geçtiğimiz hafta Rusya’nın Ukrayna topraklarına girmesiyle birlikte Kuzey Akım 2 doğal gaz sınırı projesinin iptal olduğunu deklare etti.

Halihazırda doğalgaz Rusya’dan Ukrayna ve Polonya toprakları üzerinden geçerek Avrupa’ya ulaşırken Kuzey Akım 2 boru çizgisi öbür ülkeleri ortadan çıkarıyordu. Doğalgaz direkt Baltık denizinin altından geçerek Almanya’ya gelecekti.

  • Almanya Başbakanı Scholz: Kuzey Akım 2 boru çizgisi açılamaz
  • Kuzey Akım 2 boru çizgisi Ukrayna-Rusya krizini etkileyebilir mi?
İnşaatı tamamlanan fakat Almanya’dan çabucak hemen onay alamadığı için kullanmasına başlanmayan boru çizgisine 11 milyar dolar harcandı. Bunun yarısını Gazprom, öbür yarısını da Shell ve ENGIE üzere Batılı güç firmaları karşıladı.

Kuzey Akım 2’nin durdurulmasının, Rusya’ya uygulanan bir yaptırım olmakla birlikte, Avrupa’yı da gaz gereksiniminin karşılanması konusunda sıkıntı durumda bırakacağı düşünülüyor.

Öte yandan Polonya, Rusya’ya karşı yaptırımlar kapsamında Kuzey Akım 1 doğalgaz boru çizgisini kapatma davetinde bulunmuştu.

Direkt Rusya’dan Almanya’ya giden bu çizgi da Polonya üzere transit ülkelerin kıymetini azaltmıştı.

Fakat sınırın yüzde 15 hisse sahibi olan, Avrupa’nın en büyük güç operatörlerinden Alman şirketi EON, bunun Kuzey Akım 2’den farklı bir mevzu olduğunu söyleyerek kapatma talebini reddetti.
 
Üst