Mezopotamya
New member
Doğan Selçuk ÖZTÜRK
Gamze Hanım, özetlemek gerekirse kendinizden bahseder misiniz?
Diyarbakırlı bir ailenin kızıyım. Çocukluğum biraz Diyarbakır’da, daha sonra da babamın nazaranvi niçiniyle Konya’da geçti. ODTÜ’de işletme okudum. Akabinde kurumsal hayatı bir süre deneyimledikten daha sonra Ankara’da bu kesimdeki birinci girişimimi kurdum. Eski ortağımla bir arada Ankara’ya Cafemiz, Quick China, Kuki House üzere bir fazlaca markayı kazandırdık. daha sonrasında 2007 yılında ikinci girişimcilik dönemim başladı. bu biçimde yüzde yüz banka kredisi ile kurduğum Big Chefs markasının temelleri Çayyolu’ndaki şube ile atıldı. Bugün 15 yıl olacak neredeyse. Şube sayımız 80’e yaklaştı, 7 ülkede faaliyet gösteren 4 bine yakın çalışanlı bir aileyiz.
EN BÜYÜK MEYDAN OKUMAMDI
Tamamını banka kredisi ile finanse etmek sıkıntı olmuştur kesinlikle.
Başlarken sermayem yoktu. Bankacılık sistemi de daha hayli teminat göstererek, yani ipotek vererek kredi alma üzerine heyeti. O niçinle konuştuğum herkes, ailem, arkadaşlarım “Senin kredi bulma ihtimalin yok. Boşuna bu işe girme” diyordu. Çayyolu’ndaki yeri de opsiyonlamıştım. “Boşuna bu insanları meşgul etme, diğerine kiraya versinler” dediler. Birfazlaca bankadan olumsuz geri döndüm. Teminat yoksa kredi veremeyiz dediler. Ancak sonunda bir bankanın evvel şube müdürünü, daha sonra krediler bölge müdürünü, daha sonra gelip İstanbul’da genel müdür yardımcısını ve genel müdürünü ikna ettim. En büyük meydan okumamdı.
Bayan girişimcilerin en büyük sorunu sermayeye erişim. Sermaye bulmakta hayli zorlanıyorlar. Zira hala Türkiye’deki gayrimenkullerin epeyce düşük bir yüzdesi bayanların üzerine. ötürüsıyla en büyük meydan okumam kredi bulamazsın diyenlere inat bu krediyi alıp birinci Big Chefs’i açmamdı.
BUGÜNÜN SORUNU SERMAYE DEĞİL ÂLÂ FİKİR BULMAK
bu biçimdedan bugüne yatırım ortamı değişti mi sizce?
Evvelden banka haricinde diğer bir alternatif yoktu. Ya öz kaynağın olacak ya ortak alacaksın ya da bankaya başvuracaksın. Lakin bugün biraz daha farklı olarak melek yatırımcılar var. KGF kredileri var. Bayanlara yönelik esnaf kredileri var. Daha fazlaca alternatif oluştu. ötürüsıyla bence bugünün sorunu bir işe başlarken sermaye bulmaktan daha epey, âlâ bir fikir ve sürdürülebilir bir iş modelini kurmak. İş fikriniz hayli mu farklıydı ki derseniz, evet aslında bir kafe restoran işletiyoruz lakin bu biçimde olmayan yenilikler getirdik.
Birinci kere bir kafeye açık mutfağı getirdik. Birinci kere mesken sıcaklığını bir kafe restoranın dekorasyonuna taşıdık. Halılar kullandık. Kütüphaneler, koltuklar, canlı hoş çiçekler. Çayın kahvenin yanındaki o küçük akide şekerimiz, kurabiyemiz, çiçeğimiz. Yani aslında insanların yalnızlaşmaya, kişiselleşmeye başladığı bir periyotta sıcak bir ortam yarattık birincisi. İkincisi birinci kez bir kafe menüsüne kuru patlıcan dolması, etli yaprak sarması üzere lezzetler koyduk, küresel düşünürken lokal kıymetlerimize sahip çıktık. Her sene Muharrem ayının 10. günü bütün şubelerimizde aşure kaynatıyoruz. Bir şubeyken bunu yapmak tahminen kolaydı, lakin bu kadar şube olunca sıkıntı. Rahmetine inanıyoruz, takımımız de bu ruha ve öyküye inanıyor ve bunu kurum kültürümüz olarak yaşatıyoruz.
Artık gençlere de söylüyorum, artık ruhu ve öyküsü olmayan hiç bir markanın bilhassa bizim bölümde yaşama bahtı yok, olağan ki bunu yaparken dijitali/teknolojiyi de entegre eden, hepsini harmanlayan markalar önümüzdeki süreçte daha hayli var olacak. Bir istikrar kurması lazım markanın…
İş ömrünüzde en sıkıntı gününüz hangisiydi?
Güç vakit içinderımız oldu alışılmış ki, lakin galiba en zoru 16 Mart 2020 tarihiydi. Daha çabucak hemen devlet pandemi için restoranların kapanmasına karar vermemişti. Fakat biz kendi inisiyatifimizle olayların epeyce arttığını bakılırsarek kapatma sonucu aldık ve o akşam ofiste şubelere “yarın açmayacağız” diye e-posta gönderdik.
Ekonomik krizlerde ne olabileceğine dair deneyimim var. Birinci işimi 93’te kurdum. 94’te kriz oldu. 2001 krizini atlattım, 2008’de İstanbul’a gelmeye hazırlanıyordum, bir daha krize yakalandım. Bundaki kadar meçhullüğü hiç yaşamadım. A ekibiyle yaptığımız görüşmede finanstan sorumlu arkadaşımız “Acaba nasıl bir müddetç olur? Sizce ne kadar kapalı kalırız?” diye bir soru attı ortaya. Hepimiz birbirimize baktık. Bir arkadaşımız hepimizin aklına gelen en makus senaryoyu seslendirdi: “Acaba tekrar açabilecek miyiz?”
Tırnaklarımızla geldiğimiz bir noktada, bütün emeklerimizin elimizden kayıp gittiği hissi fazlaca sıkıntı bir his. Bir dükkan âlâ işlemez kapatırsınız. Kriz olur, kârlılığınız düşer. Bu apayrı bir şey. Konutlara kapandık ve ne olacağını önnazaranmediğimiz bir
süreç yaşadık.
GÜÇLERİMİZİ BİRLEŞTİRDİĞİMİZDE DAHA GÜÇLÜYÜZ
Rakiplerinizle ilgileriniz nasıl?
Sevdiğim ve konuşmalarımda da kullandığım bir söz var, “rekaber.” bir arada rekabet. Daima şuna inanıyorum, bizler bilhassa bu güç devirlerde detaylarımizi paylaşarak, güçlerimizi birleştirerek daha kuvvetliyüz. Pazarın büyümesi, dışarıda yeme içmenin artması için de el ele vermemiz gerekiyor. Bölümdeki rakiplerimizle her vakit fazlaca âlâ ilgiler ortasındayız. örneğin Midpoint bizim en büyük rakiplerimizden biri. Sahibi sevgili Ayhan benim hem rakibim hem hayli yakın arkadaşım. Emin olmadığımız lokasyonlarda birbirimizin fikrini alıyoruz. Benim görmediğim kimi şeyleri anlatıyor bana. Yer kiralamada, yeni yer açmada, bölümün gidişatı ile ilgili daima istişare ediyoruz.
Ayrıyeten lider yardımcılığını yürüttüğüm TURYİD (Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği) derneğimiz var. Bilgi paylaşımı bu vakitte epey bedelli. Liderimiz Kaya Demirer ile 15 gün evvel Turizm, Çalışma ve Maliye Bakanlarımızı ziyaret ettik. Bahşişin kredi kartıyla ödenmesi ile ilgili bir çalışma yapıyoruz. Bu hem kesim çalışanları birebir vakitte konuklarımız için ihtilal niteliğinde bir gelişme olacak. Çok düşük vergilendirerek bahşişin kayda alınması mümkün olurken, sarfiyat gösterebilen konukların daha yüksek bahşişler ödemeleri özendirilecek. Çalışanların mağdur olmayacağı bir düzenleme için çaba ediyoruz.
Başarıyı tattınız, pekala başarısızlığı?
2016 yılında fast food işine girdik. 2018’e kadar da olması için çabaladık. Doromco isminde bir dürüm markası… Maslak’ta, Zorlu’da açtık. Yeni jenerasyon dürüm. Ekmeğini seçiyorsun. İç materyalini seçiyorsun. Ama tutmadı. Büyük de yatırım yapmıştık, yani büyük bir ziyanla çıktık işten. Fast food için ödenecek bir bedel vardır. Biz daha yenilikçi ve çağdaş yapacağız derken maliyetleri ve fiyatları da artırdık. Rekabetçi olmak fast food’da epey değerli. Bunu hakikat önnazaranmedik ve iş planını gerçek oturtamadık. İnatla bu iş olacak diye ısrar ederek ziyanı daha da büyüttük. Dekordan mı sanki dedik dekoru değiştirdik. Eseri değiştirelim dedik bildiğimiz tip ızgara ve kebaba döndük. Birinci müşteriler gitti yeni müşteri kazanacağız diye. İkinci kitleyi aldığımızda da fiyatı tutturamadık. Bu artık olmayacak dedik ve bıraktık. Bize büyük ders oldu. Biz girişimcilerin kimi vakit bu biçimde bir romantizmi oluyor ve kurdukları markayı inatla muhafazaya çalışıyorlar. Vazgeçmeyi bilmek lazım.
Konuk alakaları tecrübesi epey kıymetli
Müşteri bağlarında yaşadığınız unutamadığınız bir anınız var mı?
Çayın kahvenin yanında verdiğimiz çiçekle evlenme teklifi edenler, birbirlerine özür dilemek için çiçeği çıkartıp verenler duyuyoruz. (Gülüyor) Konuk bağları tecrübesine epeyce ehemmiyet veriyoruz, konuk yorumlarında da fazlaca süratli aksiyon alıyoruz. Geçenlerde enteresan bir şey yaşadık, şikayetler ve beğeniler artık benim e-postama da düşüyor. Konuğumuz eşinin bizde yemek yedikten daha sonra zehirlendiğini, fazlaca makus olduğunu, istifra ettiğini tez ediyordu. Hastaneye gideceğiz, sabaha kadar orada kalacağız, diyordu. Çabucak tahlil yaptıralım dedik. Bu tip zehirlenmeler olabiliyor. Besin mühendislerimiz var. Çabucak alıp Hıfzıssıhha’da yahut laboratuvarlarda kontaminasyon var mı diye bakıyoruz. Baktık bir şey bulamadık ancak bir yandan da konuk bize epeyce kızgın. Ölüyordu eşim diyor. Hastanede eşinin gebe olduğu çıkmış. her neyse daha sonra bizden özür diledi. İnşallah çocukları da bizde büyüyecek. Biz ruhu olan sıcak bir marka olduğumuz için konuklarımızla güzel irtibat kurabiliyoruz. Anne babasını ağırladığımız çocuklar geliyor artık.
Gamze Hanım, özetlemek gerekirse kendinizden bahseder misiniz?
Diyarbakırlı bir ailenin kızıyım. Çocukluğum biraz Diyarbakır’da, daha sonra da babamın nazaranvi niçiniyle Konya’da geçti. ODTÜ’de işletme okudum. Akabinde kurumsal hayatı bir süre deneyimledikten daha sonra Ankara’da bu kesimdeki birinci girişimimi kurdum. Eski ortağımla bir arada Ankara’ya Cafemiz, Quick China, Kuki House üzere bir fazlaca markayı kazandırdık. daha sonrasında 2007 yılında ikinci girişimcilik dönemim başladı. bu biçimde yüzde yüz banka kredisi ile kurduğum Big Chefs markasının temelleri Çayyolu’ndaki şube ile atıldı. Bugün 15 yıl olacak neredeyse. Şube sayımız 80’e yaklaştı, 7 ülkede faaliyet gösteren 4 bine yakın çalışanlı bir aileyiz.
EN BÜYÜK MEYDAN OKUMAMDI
Tamamını banka kredisi ile finanse etmek sıkıntı olmuştur kesinlikle.
Başlarken sermayem yoktu. Bankacılık sistemi de daha hayli teminat göstererek, yani ipotek vererek kredi alma üzerine heyeti. O niçinle konuştuğum herkes, ailem, arkadaşlarım “Senin kredi bulma ihtimalin yok. Boşuna bu işe girme” diyordu. Çayyolu’ndaki yeri de opsiyonlamıştım. “Boşuna bu insanları meşgul etme, diğerine kiraya versinler” dediler. Birfazlaca bankadan olumsuz geri döndüm. Teminat yoksa kredi veremeyiz dediler. Ancak sonunda bir bankanın evvel şube müdürünü, daha sonra krediler bölge müdürünü, daha sonra gelip İstanbul’da genel müdür yardımcısını ve genel müdürünü ikna ettim. En büyük meydan okumamdı.
Bayan girişimcilerin en büyük sorunu sermayeye erişim. Sermaye bulmakta hayli zorlanıyorlar. Zira hala Türkiye’deki gayrimenkullerin epeyce düşük bir yüzdesi bayanların üzerine. ötürüsıyla en büyük meydan okumam kredi bulamazsın diyenlere inat bu krediyi alıp birinci Big Chefs’i açmamdı.
BUGÜNÜN SORUNU SERMAYE DEĞİL ÂLÂ FİKİR BULMAK
bu biçimdedan bugüne yatırım ortamı değişti mi sizce?
Evvelden banka haricinde diğer bir alternatif yoktu. Ya öz kaynağın olacak ya ortak alacaksın ya da bankaya başvuracaksın. Lakin bugün biraz daha farklı olarak melek yatırımcılar var. KGF kredileri var. Bayanlara yönelik esnaf kredileri var. Daha fazlaca alternatif oluştu. ötürüsıyla bence bugünün sorunu bir işe başlarken sermaye bulmaktan daha epey, âlâ bir fikir ve sürdürülebilir bir iş modelini kurmak. İş fikriniz hayli mu farklıydı ki derseniz, evet aslında bir kafe restoran işletiyoruz lakin bu biçimde olmayan yenilikler getirdik.
Birinci kere bir kafeye açık mutfağı getirdik. Birinci kere mesken sıcaklığını bir kafe restoranın dekorasyonuna taşıdık. Halılar kullandık. Kütüphaneler, koltuklar, canlı hoş çiçekler. Çayın kahvenin yanındaki o küçük akide şekerimiz, kurabiyemiz, çiçeğimiz. Yani aslında insanların yalnızlaşmaya, kişiselleşmeye başladığı bir periyotta sıcak bir ortam yarattık birincisi. İkincisi birinci kez bir kafe menüsüne kuru patlıcan dolması, etli yaprak sarması üzere lezzetler koyduk, küresel düşünürken lokal kıymetlerimize sahip çıktık. Her sene Muharrem ayının 10. günü bütün şubelerimizde aşure kaynatıyoruz. Bir şubeyken bunu yapmak tahminen kolaydı, lakin bu kadar şube olunca sıkıntı. Rahmetine inanıyoruz, takımımız de bu ruha ve öyküye inanıyor ve bunu kurum kültürümüz olarak yaşatıyoruz.
Artık gençlere de söylüyorum, artık ruhu ve öyküsü olmayan hiç bir markanın bilhassa bizim bölümde yaşama bahtı yok, olağan ki bunu yaparken dijitali/teknolojiyi de entegre eden, hepsini harmanlayan markalar önümüzdeki süreçte daha hayli var olacak. Bir istikrar kurması lazım markanın…
İş ömrünüzde en sıkıntı gününüz hangisiydi?
Güç vakit içinderımız oldu alışılmış ki, lakin galiba en zoru 16 Mart 2020 tarihiydi. Daha çabucak hemen devlet pandemi için restoranların kapanmasına karar vermemişti. Fakat biz kendi inisiyatifimizle olayların epeyce arttığını bakılırsarek kapatma sonucu aldık ve o akşam ofiste şubelere “yarın açmayacağız” diye e-posta gönderdik.
Ekonomik krizlerde ne olabileceğine dair deneyimim var. Birinci işimi 93’te kurdum. 94’te kriz oldu. 2001 krizini atlattım, 2008’de İstanbul’a gelmeye hazırlanıyordum, bir daha krize yakalandım. Bundaki kadar meçhullüğü hiç yaşamadım. A ekibiyle yaptığımız görüşmede finanstan sorumlu arkadaşımız “Acaba nasıl bir müddetç olur? Sizce ne kadar kapalı kalırız?” diye bir soru attı ortaya. Hepimiz birbirimize baktık. Bir arkadaşımız hepimizin aklına gelen en makus senaryoyu seslendirdi: “Acaba tekrar açabilecek miyiz?”
Tırnaklarımızla geldiğimiz bir noktada, bütün emeklerimizin elimizden kayıp gittiği hissi fazlaca sıkıntı bir his. Bir dükkan âlâ işlemez kapatırsınız. Kriz olur, kârlılığınız düşer. Bu apayrı bir şey. Konutlara kapandık ve ne olacağını önnazaranmediğimiz bir
süreç yaşadık.
GÜÇLERİMİZİ BİRLEŞTİRDİĞİMİZDE DAHA GÜÇLÜYÜZ
Rakiplerinizle ilgileriniz nasıl?
Sevdiğim ve konuşmalarımda da kullandığım bir söz var, “rekaber.” bir arada rekabet. Daima şuna inanıyorum, bizler bilhassa bu güç devirlerde detaylarımizi paylaşarak, güçlerimizi birleştirerek daha kuvvetliyüz. Pazarın büyümesi, dışarıda yeme içmenin artması için de el ele vermemiz gerekiyor. Bölümdeki rakiplerimizle her vakit fazlaca âlâ ilgiler ortasındayız. örneğin Midpoint bizim en büyük rakiplerimizden biri. Sahibi sevgili Ayhan benim hem rakibim hem hayli yakın arkadaşım. Emin olmadığımız lokasyonlarda birbirimizin fikrini alıyoruz. Benim görmediğim kimi şeyleri anlatıyor bana. Yer kiralamada, yeni yer açmada, bölümün gidişatı ile ilgili daima istişare ediyoruz.
Ayrıyeten lider yardımcılığını yürüttüğüm TURYİD (Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği) derneğimiz var. Bilgi paylaşımı bu vakitte epey bedelli. Liderimiz Kaya Demirer ile 15 gün evvel Turizm, Çalışma ve Maliye Bakanlarımızı ziyaret ettik. Bahşişin kredi kartıyla ödenmesi ile ilgili bir çalışma yapıyoruz. Bu hem kesim çalışanları birebir vakitte konuklarımız için ihtilal niteliğinde bir gelişme olacak. Çok düşük vergilendirerek bahşişin kayda alınması mümkün olurken, sarfiyat gösterebilen konukların daha yüksek bahşişler ödemeleri özendirilecek. Çalışanların mağdur olmayacağı bir düzenleme için çaba ediyoruz.
Başarıyı tattınız, pekala başarısızlığı?
2016 yılında fast food işine girdik. 2018’e kadar da olması için çabaladık. Doromco isminde bir dürüm markası… Maslak’ta, Zorlu’da açtık. Yeni jenerasyon dürüm. Ekmeğini seçiyorsun. İç materyalini seçiyorsun. Ama tutmadı. Büyük de yatırım yapmıştık, yani büyük bir ziyanla çıktık işten. Fast food için ödenecek bir bedel vardır. Biz daha yenilikçi ve çağdaş yapacağız derken maliyetleri ve fiyatları da artırdık. Rekabetçi olmak fast food’da epey değerli. Bunu hakikat önnazaranmedik ve iş planını gerçek oturtamadık. İnatla bu iş olacak diye ısrar ederek ziyanı daha da büyüttük. Dekordan mı sanki dedik dekoru değiştirdik. Eseri değiştirelim dedik bildiğimiz tip ızgara ve kebaba döndük. Birinci müşteriler gitti yeni müşteri kazanacağız diye. İkinci kitleyi aldığımızda da fiyatı tutturamadık. Bu artık olmayacak dedik ve bıraktık. Bize büyük ders oldu. Biz girişimcilerin kimi vakit bu biçimde bir romantizmi oluyor ve kurdukları markayı inatla muhafazaya çalışıyorlar. Vazgeçmeyi bilmek lazım.
Konuk alakaları tecrübesi epey kıymetli
Müşteri bağlarında yaşadığınız unutamadığınız bir anınız var mı?
Çayın kahvenin yanında verdiğimiz çiçekle evlenme teklifi edenler, birbirlerine özür dilemek için çiçeği çıkartıp verenler duyuyoruz. (Gülüyor) Konuk bağları tecrübesine epeyce ehemmiyet veriyoruz, konuk yorumlarında da fazlaca süratli aksiyon alıyoruz. Geçenlerde enteresan bir şey yaşadık, şikayetler ve beğeniler artık benim e-postama da düşüyor. Konuğumuz eşinin bizde yemek yedikten daha sonra zehirlendiğini, fazlaca makus olduğunu, istifra ettiğini tez ediyordu. Hastaneye gideceğiz, sabaha kadar orada kalacağız, diyordu. Çabucak tahlil yaptıralım dedik. Bu tip zehirlenmeler olabiliyor. Besin mühendislerimiz var. Çabucak alıp Hıfzıssıhha’da yahut laboratuvarlarda kontaminasyon var mı diye bakıyoruz. Baktık bir şey bulamadık ancak bir yandan da konuk bize epeyce kızgın. Ölüyordu eşim diyor. Hastanede eşinin gebe olduğu çıkmış. her neyse daha sonra bizden özür diledi. İnşallah çocukları da bizde büyüyecek. Biz ruhu olan sıcak bir marka olduğumuz için konuklarımızla güzel irtibat kurabiliyoruz. Anne babasını ağırladığımız çocuklar geliyor artık.