Muhabir
New member
Kazakistan’da 2 Ocak’ta Mangistau bölgesindeki Zhanaozen ve Aktau’da sıvılaştırılmış petrol gazına (LPG) artırım yapılmasının üzerine halkın başlatmış olduğu ve hükümetin istifasına karşın sürdürdüğü hareketlerin şiddete dönüşmesi, ülkede ve bölgede yeni bir periyodu başlattı.
Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) yaptığı açıklamada, “Kazakistan’daki son olaylar ışığında, Kazakistan’da barış ve istikrara verdiğimiz kıymeti vurguluyor ve üye ülkemiz Kazakistan’la kuvvetli dayanışmamızı söz ediyoruz” tabirleri kullanılmış, lakin askeri dayanak konusu gündeme gelmemişti.
Öte yandan üyeleri içinde Rusya’nın da bulunduğu Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) Kazakistan’a barış gücü gönderme sonucu aldı.
Hareketlerin şiddete dönüşmesindeki süreci, Türkiye’nin pozisyonunu, Rusya-Çin ve ABD’nin atılımlarını Eski Savaş Muhabiri Sedat Aral ve Siyaset Bilimci Oğul Tuna Cumhuriyet’e kıymetlendirdi.
“TALİBAN İRTİBATI TÜRKİYE’Yİ EKSEN DIŞINA ATTI”
Kazakistan’da devam eden hadiselerde Türkiye’nin coğrafik ve politik olarak pozisyon alamayacağını anlatan Aral, “Dünya, Türkiye’yi devlet olarak olaylara ses çıkarması, tesir etmesi gereken bir pozisyonda görüyor. İktidarın Taliban üzere radikal İslam odaklar ile kurduğu kurumsal seviyedeki bağı, Türkiye’yi bu eksen dışına fazlacatan atmıştır” dedi.
Dünyadan gerisi gerisine açıklamalar gelirken, ABD Kazakistan’daki olaylarda insan hakları ihlalini yakından takip ettiklerini belirterek, barış gücüne ait Rusya’ya bugün bir ihtarda bulundu. Hatta ülkedeki kurumlara el konulmasına taban hazırlayabilecek aksiyonları izlediklerini de belirtti.
“RUSYA, SOVYETLER’İN YANILGILARINI GÖZDEN GEÇİRİR”
Tüm bu protestolar sürerken Rusya ve ABD’nin pozisyonunu kıymetlendiren Aral, Rusya’nın bu tip olaylarda, Sovyetler’in 1979 Afganistan, Kafkasya, Çeçenistan işgalindeki yanılgıları gözden geçirerek hareket ettiğini söylemiş oldu.
Rusya’nın Kazakistan’da kurutmak istediği olgulara bakmakta yarar olduğunu belirten Aral, şunları kaydetti:
“Rusya evvela hem Çin tıpkı vakitte orta Asya’yı rahatsız etme gücüne ulaşan İslamcı guruplar ve bunları batıya bağlayan halkaları kırmak zorunda kalacaktır. Ben bu olaylarda Rusya’nın direkt tesiri olduğunu düşünmüyorum lakin olaylar başladığında ‘ABD takviyeli radikal İslamcı gurupların’ da sokağa ineceğini hesapladığını düşünüyorum. bu biçimdece orta Asya ve Kazakistan da, hem ABD ve AB’nin çıkarları için destabilizasyon* yaratmakla bakılırsavli Gülen Cemaati üzere gurupların, tıpkı vakitte Suriye’den geri dönen Uygur, Kazak, Özbek vs. üzere radikal guruplardan da kurtulabileceğini düşünmüş olabilir.”
SIRADA KIRGIZİSTAN
Rusya’nın şuurlu davrandığını anlatan Aral, son olarak, “ABD’nin gecikmiş açıklamasına nazaran, ‘şirketler Amerikası’ Rusya’nın Kazakistan da oynadığı satrancın sonunda önemli kayıplar yaşayabileceğini düşünüyor. Kesin olarak da bu olacaktır. Rusya şu an için yabancı yatırımcılara dokunmayacaktır. Zira bana kalırsa sırada Kırgızistan var…” dedi.
ÇİN İÇİN KAZAKİSTAN niye DEĞERLİ?
Çin ile bin 783 kilo metrelik sonu bulunan Kazakistan’ın Pekin için hayati kıymete sahip olduğunu anlatan Tuna, şunları söylemiş oldu:
“Çin, ‘Tek Nesil, Tek Yol’ projesi ile güç transferini deniz yolu yerine kara yolu üzerinden sağlamaya çalışırken Orta Asya’nın, ötürüsıyla kendisinin Avrupa ve Rusya’ya açılacağı kapı olan Kazakistan’a büyük ehemmiyet atfediyor. Ayrıyeten Kazak nüfus barındıran Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’nin güvenliğini sağlamak için de ikili bağların düzeyi önemli.”
Kazakistan’ın Pekin’e ekonomik ve ticari perspektif sunduğunu belirten Tuna, “Bütün bu datalar iki ülkenin alakalarını geliştirmesinde rol oynuyor. Kazakistan, Nazarbayev devrinde Batı, Rusya ve Türkiye ile Çin içinde istikrar kurmaya çaba etti. Çin, 2016’dan bu yana ülkenin bilhassa güç ve altyapı dalına milyar dolarlarca yatırım yaptı. Ancak ilgilerin ilerlemesindeki en büyük pürüz Kazak kamuoyunda kuvvetli olan Çin aykırılığı. Uygur problemi ve Çin’in gün geçtikçe artan yatırımları Kazak halkı nezdinde büyük reaksiyona sebep oluyor” diye konuştu.
EKONOMİK KAYNAK ÇİN, POLİS RUSYA
Çin’in ekonomik kaynakları Kazak idaresine sunulurken, polisliği Rusya’nın yaptığı bir bakılırsav paylaşımı olduğunu söyleyen Tuna, “Buna karşın değerli olan bir nokta, Pekin’in Rusya’yla birebir söylemi benimsemesi. 7 Ocak günü Xi Jinping, Tokayev’e ‘renkli ihtilal kisvesi altındaki dış müdahalelere karşı’ dayanak kelamı verdi” sözlerini kullandı.
Bölgede gelecekte beklenen mümkün ihtimalleri pahalandıran Tuna, Orta Asya’nın son senelerda büyük değişim yaşadığına dikkat çekti. Tuna’ya nazaran, Afganistan’dan apar topar çekilen Batılı kuvvetlerin bir maksadı Çin ve Rusya’yı buradaki durumla meşgul etmek ve istikrarsızlığı bu ülkelere yaymak olabilir. Hakikaten bugüne dek bölgenin en istikrarlı ve müreffeh ülkesi olan Kazakistan’ın bu derece kırılgan olduğunun ortaya çıkması gelecek ismine değerli bir işaret.
BÖLGEDEKİ YENİ SİYASİ GÜÇ
Tokayev’in Nazarbayev ve ilintili seçkinleri, oligarkları temizleyeceği; KGAÖ dayanağıyla aksiyonları bastıracağının beklenebileceğine dikkat çeken Tuna, ülkenin 30 yıllık kazanımları ziyan görürken Türkiye ile bağlantıların Nazarbayev iktidarındaki üzere sıcak olmayacağını öngördüğü belirtti. Öte yandan Kazakistan’ın ziyan goren itibarına karşı Özbekistan’ın bölgedeki yeni diplomatik ve siyasi güç olarak yükselmesi mümkün. Bölgede yükselen istikrarsız ve çatışma ortamının Rusya’yı askeri harcamalarını artırmaya iteceğini belirten Tuna, son olarak, “Ayrıca Kazak ve komşu halkların gözünde Rus imajının daha da kötüleşeceğini söylemek mümkün” tabirlerini kullandı.
Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) yaptığı açıklamada, “Kazakistan’daki son olaylar ışığında, Kazakistan’da barış ve istikrara verdiğimiz kıymeti vurguluyor ve üye ülkemiz Kazakistan’la kuvvetli dayanışmamızı söz ediyoruz” tabirleri kullanılmış, lakin askeri dayanak konusu gündeme gelmemişti.
Öte yandan üyeleri içinde Rusya’nın da bulunduğu Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) Kazakistan’a barış gücü gönderme sonucu aldı.
Hareketlerin şiddete dönüşmesindeki süreci, Türkiye’nin pozisyonunu, Rusya-Çin ve ABD’nin atılımlarını Eski Savaş Muhabiri Sedat Aral ve Siyaset Bilimci Oğul Tuna Cumhuriyet’e kıymetlendirdi.
“TALİBAN İRTİBATI TÜRKİYE’Yİ EKSEN DIŞINA ATTI”
Kazakistan’da devam eden hadiselerde Türkiye’nin coğrafik ve politik olarak pozisyon alamayacağını anlatan Aral, “Dünya, Türkiye’yi devlet olarak olaylara ses çıkarması, tesir etmesi gereken bir pozisyonda görüyor. İktidarın Taliban üzere radikal İslam odaklar ile kurduğu kurumsal seviyedeki bağı, Türkiye’yi bu eksen dışına fazlacatan atmıştır” dedi.
Dünyadan gerisi gerisine açıklamalar gelirken, ABD Kazakistan’daki olaylarda insan hakları ihlalini yakından takip ettiklerini belirterek, barış gücüne ait Rusya’ya bugün bir ihtarda bulundu. Hatta ülkedeki kurumlara el konulmasına taban hazırlayabilecek aksiyonları izlediklerini de belirtti.
“RUSYA, SOVYETLER’İN YANILGILARINI GÖZDEN GEÇİRİR”
Tüm bu protestolar sürerken Rusya ve ABD’nin pozisyonunu kıymetlendiren Aral, Rusya’nın bu tip olaylarda, Sovyetler’in 1979 Afganistan, Kafkasya, Çeçenistan işgalindeki yanılgıları gözden geçirerek hareket ettiğini söylemiş oldu.
Rusya’nın Kazakistan’da kurutmak istediği olgulara bakmakta yarar olduğunu belirten Aral, şunları kaydetti:
“Rusya evvela hem Çin tıpkı vakitte orta Asya’yı rahatsız etme gücüne ulaşan İslamcı guruplar ve bunları batıya bağlayan halkaları kırmak zorunda kalacaktır. Ben bu olaylarda Rusya’nın direkt tesiri olduğunu düşünmüyorum lakin olaylar başladığında ‘ABD takviyeli radikal İslamcı gurupların’ da sokağa ineceğini hesapladığını düşünüyorum. bu biçimdece orta Asya ve Kazakistan da, hem ABD ve AB’nin çıkarları için destabilizasyon* yaratmakla bakılırsavli Gülen Cemaati üzere gurupların, tıpkı vakitte Suriye’den geri dönen Uygur, Kazak, Özbek vs. üzere radikal guruplardan da kurtulabileceğini düşünmüş olabilir.”
SIRADA KIRGIZİSTAN
Rusya’nın şuurlu davrandığını anlatan Aral, son olarak, “ABD’nin gecikmiş açıklamasına nazaran, ‘şirketler Amerikası’ Rusya’nın Kazakistan da oynadığı satrancın sonunda önemli kayıplar yaşayabileceğini düşünüyor. Kesin olarak da bu olacaktır. Rusya şu an için yabancı yatırımcılara dokunmayacaktır. Zira bana kalırsa sırada Kırgızistan var…” dedi.
ÇİN İÇİN KAZAKİSTAN niye DEĞERLİ?
Çin ile bin 783 kilo metrelik sonu bulunan Kazakistan’ın Pekin için hayati kıymete sahip olduğunu anlatan Tuna, şunları söylemiş oldu:
“Çin, ‘Tek Nesil, Tek Yol’ projesi ile güç transferini deniz yolu yerine kara yolu üzerinden sağlamaya çalışırken Orta Asya’nın, ötürüsıyla kendisinin Avrupa ve Rusya’ya açılacağı kapı olan Kazakistan’a büyük ehemmiyet atfediyor. Ayrıyeten Kazak nüfus barındıran Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’nin güvenliğini sağlamak için de ikili bağların düzeyi önemli.”
Kazakistan’ın Pekin’e ekonomik ve ticari perspektif sunduğunu belirten Tuna, “Bütün bu datalar iki ülkenin alakalarını geliştirmesinde rol oynuyor. Kazakistan, Nazarbayev devrinde Batı, Rusya ve Türkiye ile Çin içinde istikrar kurmaya çaba etti. Çin, 2016’dan bu yana ülkenin bilhassa güç ve altyapı dalına milyar dolarlarca yatırım yaptı. Ancak ilgilerin ilerlemesindeki en büyük pürüz Kazak kamuoyunda kuvvetli olan Çin aykırılığı. Uygur problemi ve Çin’in gün geçtikçe artan yatırımları Kazak halkı nezdinde büyük reaksiyona sebep oluyor” diye konuştu.
EKONOMİK KAYNAK ÇİN, POLİS RUSYA
Çin’in ekonomik kaynakları Kazak idaresine sunulurken, polisliği Rusya’nın yaptığı bir bakılırsav paylaşımı olduğunu söyleyen Tuna, “Buna karşın değerli olan bir nokta, Pekin’in Rusya’yla birebir söylemi benimsemesi. 7 Ocak günü Xi Jinping, Tokayev’e ‘renkli ihtilal kisvesi altındaki dış müdahalelere karşı’ dayanak kelamı verdi” sözlerini kullandı.
Bölgede gelecekte beklenen mümkün ihtimalleri pahalandıran Tuna, Orta Asya’nın son senelerda büyük değişim yaşadığına dikkat çekti. Tuna’ya nazaran, Afganistan’dan apar topar çekilen Batılı kuvvetlerin bir maksadı Çin ve Rusya’yı buradaki durumla meşgul etmek ve istikrarsızlığı bu ülkelere yaymak olabilir. Hakikaten bugüne dek bölgenin en istikrarlı ve müreffeh ülkesi olan Kazakistan’ın bu derece kırılgan olduğunun ortaya çıkması gelecek ismine değerli bir işaret.
BÖLGEDEKİ YENİ SİYASİ GÜÇ
Tokayev’in Nazarbayev ve ilintili seçkinleri, oligarkları temizleyeceği; KGAÖ dayanağıyla aksiyonları bastıracağının beklenebileceğine dikkat çeken Tuna, ülkenin 30 yıllık kazanımları ziyan görürken Türkiye ile bağlantıların Nazarbayev iktidarındaki üzere sıcak olmayacağını öngördüğü belirtti. Öte yandan Kazakistan’ın ziyan goren itibarına karşı Özbekistan’ın bölgedeki yeni diplomatik ve siyasi güç olarak yükselmesi mümkün. Bölgede yükselen istikrarsız ve çatışma ortamının Rusya’yı askeri harcamalarını artırmaya iteceğini belirten Tuna, son olarak, “Ayrıca Kazak ve komşu halkların gözünde Rus imajının daha da kötüleşeceğini söylemek mümkün” tabirlerini kullandı.