Mezopotamya
New member
Doğan Selçuk ÖZTÜRK
İş dünyasının ve sivil toplum kuruluşlarının yakından tanıdığı Parıltı Ger, 30 yaşında kurduğu Suteks’in idaresini kızına ve CEO’ları Erkan Bekiroğlu’na devrettiği son dört yıldır STK’larda daha etkin rol alıyor. 1994-1996 yılları içinde Giysi Sanayicileri Derneği Başkanlığı da yapan Işık Ger, 2018 yılında 40 kurucu erkek ile toplumsal cinsiyet eşitliği savunusunu yapmak üzere yola çıktı ve maksat kitlesi erkeklerden oluşan Yanındayız Derneği’nin kurulmasına vesile oldu.
● Işık Hanım, sizi özetlemek gerekirse tanıyabilir miyiz?
Galatasaray Lisesi’ne giren ikinci küme kız öğrencilerdenim. Az sayıda kız öğrenci alınmasından doğan eşitsizlik durumu beni toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda şekillendiren bir müddetç olmuştur. 1973 yılında AFS imtihanına girerek 73-74 yılını lise son sınıf öğrencisi olarak Amerika’da geçirdim. İmtihana giren iki erkek, bir kızdan beni seçmişlerdi. Coğrafya hocamızın “Seçe seçe bir tek seni seçmişler” deyişini unutamıyorum. Gidişim de o denli epeyce kolay olmadı. İmtihana ailemden habersiz girmiştim. Konutumuza gelen üç kişilik AFS grubu babamı ikna etti, yoksa gidebilmem de mümkün değildi doğal. Oradan dönüşte Boğaziçi Üniversitesi temel bilimler matematik kısmına kabul edildim. çabucak sonrasında işletme kısmına yatay geçiş yaptım. 74-78 devrinde işletmede okuyup 80 yılında yüksek lisansımı tamamladım.
Babamın bir aile toplantısında 44 yaşında kalp krizinden vefat etmesi erken yaşta sorumluluk almama niye oldu. Çabucak çalışmaya başladım. Evvel ders verdim, daha sonra da üniversitenin ikinci sınıfında yarı vakitli sekreterlik yapmaya başladım. Bu süreçte Türkiye’deki birinci simültane çeviri kursuna yazıldım ve profesyonel simültane tercüman oldum.
OTELİN FİYATINI ÖDEYECEK PARAM YOKTU
● Birinci iş deneyiminizde unutamadığınız bir anınız var mıdır?
Sekreter olarak çalıştığım iş yerine bir iş teklifi gelmişti. İspanya Türkiye’den fiğ almak istiyordu, fiğ bir hayvan yemi. Bizdeki Toprak Mahsulleri Ofisi’nin İspanyol muadil firma yetkilisi; “2.000 ton fiğ alacağız, Türkiye’ye geleceğiz, fiğ satıcılarını gezdirir misiniz?” dedi.
Çok büyük bir sayı. İşi üstlendim. Üniversite üçüncü sınıf öğrencisiydim. İspanyollar küçük bir Anadolu tipinden daha sonra resmi teklifl erini gönderdiler. Ve ben birinci şirketimi kurdum. niye derseniz, zira fiğ ihracatı kotaya tabiydi. Ticaret Bakanlığı şirket başına 500 ton kota verdiğinden 4 şirket lazımdı, birini de ben kurdum. Tahsis için müracaat ettik fakat bize tahsis çıkmadı. Bakanlığa hitaben uzun bir yazı yazdım, durumu protesto eden. Ülkemizin bu kadar dövize gereksinimi olduğu bir periyotta niye tahsis alamadık diye sordum. Sonraki gün tahsisler iptal oldu! Ticaret Bakanlığı’na tekrar gittiğimde ardımda büyük birilerinin olduğunu sandılar. halbuki inandığım mevzuda sonuna kadar gitme sorunuydu bu. yine başvurup 4 firma olarak 2.000 ton lisansı aldık. Lakin hiç birimizin parası yoktu. Mersin’de bir tüccar bulduk. Parayı o koyacak, bize de yüzde 5 verecekti. 21 gün Mersin’de kaldım. Otelin fiyatını ödeyecek param yoktu. Şöyle bir kurgum vardı; peşin ödemeli akreditif açtırdım, para tüccarın hesabına geçecek, o bana kurulumu verecek, ben de otelin parasını ödeyecek ve oburlarının parasını dağıtacaktım. Akreditifte şu biçimde bir husus vardı; yükleme öncesi İspanyol şirketi kendi uzmanını gönderir, gerekli incelemeden daha sonra malın yüklemesi yapılır. Gelen uzmana iki farklı oda tuttum. Bir odada kendi kalırken başka odaya da laboratuvar kurdu. Orada ben uyandım, dedim başımıza bir iş çıkacak. Yüzde 95 safiyet arıyorlarmış fakat bizim fiğlerimiz yüzde 70 çıkmış. “Bu malı almaya yetkim yok. İspanya’yı aramam lazım” dedi. her neyse konuştu ve malı kabul ettiler. Akreditifin özelliği gereği para bizim tüccarın hesabına geçti. Tüccar bana “Kızım sen git İstanbul’a. Hesap numaranı da ver, gidene kadar para hesabında olur” dedi. İstanbul’a döndüm. Lakin daha sonra tüccara ulaşamadım. Avukat olan eniştemin sayesinde noterden ihtarname gönderdim. Bir gün daha sonra telefon etti. “Kızım ayıp değil mi? Beni bütün Mersin’e rezil ettin. Ben senin paranı mı ödemeyecektim de yaptın” dedi. “Lütfen paramı hesabımıza gönderir misiniz?” dedim birkaç defa. Para geldi ve onu paylaştık. 21 yaşındaydım.
● Üniversite bittikten daha sonrası nasıl gelişti?
Mühendislik fakültesinden bir arkadaşım, yatırım teşviki ile Yenibosna’da bir konfeksiyon fabrikasının kurulacağını ve işletmeci aradıklarını söylemiş oldu. Aile geçmişim niçiniyle konfeksiyon işini uygun biliyordum. İki buçuk senede entegre bir konfeksiyon fabrikası, boyahane vs. kurduk. Yatırım bitince devam etmemi istediler.
İhracata başladık orada. Özal periyodunda teşvikler niçiniyle ihracat patladı. Herbiçimde ülkece ücretsiz satıyoruz ki bütün piyasaları yıktık, 1-2 sene ortasında kotalar geldi. Devletin bize her eser için başka gümrük tarife konumu vermesi gerekirken tüm dokumacılık eserleri tek bir kategori üzerinden ihraç edilince o kategorideki eser ihracatı %1000 artmış gözüktü, bunun üzerine AET Türkiye’den gelen hazır giysi ve konfeksiyon mamüllerinin tamamına birden kota getirdi.
Dendi ki “ 31 Temmuz’dan evvel Türkiye’de üretilmiş ve topluluk ülkelerine giren malların tamamını alacağız, 31 Temmuz’dan daha sonra Türkiye’ye kota uygulamaya başlayacağız.” Fransa’ya TIR TIR tişört yüklüyordum. Deneyimli bir Fransız müşterim TIR karnesine dikkat etmem konusunda beni uyardı. Sevk edeceğimiz malların üretimini bitirmiştik, o ortada TIR’ı bekletiyorduk. Müşteriden paramızı istedik. O da ‘ya malı çekemezsem’ dedi. bu biçimde paranın yarısını göndereceksin, TIR gümrüğü geçecek, daha sonrasında istediğin yerde teslimdilk evvel kalan yarısını göndereceksin, malı da alacaksın, dedim. TIR sürücüsüne 2 bin Mark ödeyecektik. Dedim ki “Size 4 bin Mark vereceğim. 2 bin Markı artık alacaksınız. Teslim noktasında bana telefon edeceksiniz, para hesabımıza geçmişse malları teslim edecek ve Türkiye’ye gelince kalan 2 bin Markınızı da alacaksınız.” Motamot dediğim üzere oldu.
SUTEKS’İ 30 YAŞINDA KURDUM
● SUTEKS’e gelirsek…
İşverenle beni işe alan genel müdür ihtilafa niyet genel müdürle birlikte oradan ayrıldık. Yüzde 25 hissedar olarak dört yıl orada çalıştım. Paydaşlıklar ya fazlaca uygun para kazanınca ya hiç para kazanmayınca bozulur. Bizimki epeyce uygun para kazandığımız için bozuldu. Ben de payımın karşılığını alıp 86’da Suteks’i kurdum. 30 yaşındaydım.
SIFIRDAN 60.000 PARÇAYI ÜRETMEYE BAŞLADIK
● Bir müşterinizle yaşadığınız uykularınızı kaçıran bir anınız oldu mu?
Yeni dönem malları yılbaşı öncesinde sevk ederiz, Ocak’tan daha sonra ise müşterilere dağıtımı yapılır. Anlatacağım anımdaki Hollandalı müşterimizin tüm koleksiyonunu biz yapıyorduk, 60 bin adetlik üretimi 4 ayda tamamlamıştık. Tüm yeni dönem üretimini bayram öncesi TIR’a yükledik ve yola çıktı.
Sevkiyattan daha sonra bir idare toplantımızda bu müşterimiz çılgınca bir biçimde bizi aradı ve sürücünün gümrüklü bölgede kasayı indirdikten daha sonra dinlenmeye gittiğini ve o sırada birilerinin TIR’ın kasasına çengeli takıp malları çaldığını söylemiş oldu.
Anlattığı olayın tüm görüntülerini daha sonradan izledik. Müşteri “Ben bittim” diyordu telefonda. Zira dönem öncesi müşterilere malı teslim edemediğinde yahut teslimatı geciktirdiğinde o marka biter.
Biz bu olayı duyduktan daha sonra acil bir duyuru yaptık, tüm grup bayram tatili bulunmasına karşın neredeyse 24 saat ortasında toplandı. Daima birlikte toplantı yaptık. 14 Aralık’ta bu olay yaşandı, olağanda müşteri 15 Ocak’tan itibaren malları rahatlıkla sevk edecekti. hadiseden daha sonra 16- 17 Aralık üzere sıfırdan 60.000 parçayı üretmeye başladık. Üstelik tek bir model değil, 100 model, 45 çeşit kumaş ve 7 renkten oluşan full bir koleksiyondu.
17 Aralık’ta başladığımız üretimi 30 Ocak’ta bitirdik ve uçakla hepsini Hollanda’ya gönderdik. Müşterimiz butikleri arayıp ayakkabıları taşıyan TIR’ın çalındığını söylemiş oldu. Müşterileriler de 1 aylık gecikmeyi doğal kabul ettiler ve 15 Şubat’ta dağıtıma başlandı. Tüm bunlar yaşanırken TIR kasası içi boş olarak bulundu lakin hırsızlar bulunamadı. ondan sonrasında hırsızlar marka sahibini arayıp “Mallar elimizde, şu kadar para verirsen malını geri veririz” üzere bir teklifte bulunmuş, fakat malları yeniden üretmeye başladığımız için müşterimiz kabul etmemişti.
Biz de onlara mucizeler yarattık
● Kriz idaresiyle ilgili bir anınızı dinleyebilir miyiz?
2001 krizine yaklaşık 10 milyonluk Euro’luk ciroya karşılık 5 milyon Euro’luk açık konumla yakalandık. Birkaç müşterimize telefon edip açığı kapatmak için takviye istedik. Biz o periyotta siparişi alır, 4-6 ay içinde sevkiyatımızı yapar ve yükleme öncesinde ödememizi alırdık. Müşterilerimize sevkiyatın bedelinin yüzde seksenini peşin olarak gönderirlerse kredi durumlarımızın bir kısmını kapatabileceğimizi ve bu güç durumu atlatabileceğimizi söylemiş olduk. “Tamam. Biz parayı sana gönderiyoruz, sana güveniyoruz” dediler. En büyük müşterimiz King Louie bize ziyadesiyle ön ödeme yaptı. Krizi yavaşça geçirmemize takviye oldu. Bu itimatlarını hiç bir vakit unutmadım ve biz de onlara mucizeler yarattık. Örneğin üç dönem koleksiyonunu tıpkı anda ürettik. Onlar üç kaç büyüdüler. 26 yıldır birlikte çalışmaya devam ediyoruz.
“Vermiyorsanız kalkıp gidiyoruz”
Özal periyodunda kota müzakere heyetleri ortasında yer aldım. Çiller periyodundaki Gümrük Birliği müzakereleri heyetinde Giysi Sanayicileri Derneği Lideri olarak hazır giysi konfeksiyonu sanayicilerini temsil ettim. Kota müzakereleri periyodunda gittiğimiz bir toplantı öncesinde yüzde 5 artışa razıydık. Özal giderken dedi ki “Yüzde 50 artış isteyeceksiniz. Vermezlerse de masadan kalkın gelin. Ben gerinizdeyim.” Gittik, oturduk masaya. Heyet liderimiz Hasan Arat “Yüzde 50 istiyoruz. Vermiyorsanız da kalkıp gidiyoruz” dedi. Oturuma orta verildi evvel. Pazarlık daha sonrasında yüzde 25 artış ile ayrıldık oradan, bayram ederek. Birinci amacımız yüzde 5 iken yaklaşık 20 kategoride yüzde 20-25 içinde artışlar aldık. Müzakere külçeşidini, diplomasiyi, sabırlı olmayı ve politik olarak kazan-kazan stratejisini bu müzakere süreçlerinde daha güzel kavradım.
İş dünyasının ve sivil toplum kuruluşlarının yakından tanıdığı Parıltı Ger, 30 yaşında kurduğu Suteks’in idaresini kızına ve CEO’ları Erkan Bekiroğlu’na devrettiği son dört yıldır STK’larda daha etkin rol alıyor. 1994-1996 yılları içinde Giysi Sanayicileri Derneği Başkanlığı da yapan Işık Ger, 2018 yılında 40 kurucu erkek ile toplumsal cinsiyet eşitliği savunusunu yapmak üzere yola çıktı ve maksat kitlesi erkeklerden oluşan Yanındayız Derneği’nin kurulmasına vesile oldu.
● Işık Hanım, sizi özetlemek gerekirse tanıyabilir miyiz?
Galatasaray Lisesi’ne giren ikinci küme kız öğrencilerdenim. Az sayıda kız öğrenci alınmasından doğan eşitsizlik durumu beni toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda şekillendiren bir müddetç olmuştur. 1973 yılında AFS imtihanına girerek 73-74 yılını lise son sınıf öğrencisi olarak Amerika’da geçirdim. İmtihana giren iki erkek, bir kızdan beni seçmişlerdi. Coğrafya hocamızın “Seçe seçe bir tek seni seçmişler” deyişini unutamıyorum. Gidişim de o denli epeyce kolay olmadı. İmtihana ailemden habersiz girmiştim. Konutumuza gelen üç kişilik AFS grubu babamı ikna etti, yoksa gidebilmem de mümkün değildi doğal. Oradan dönüşte Boğaziçi Üniversitesi temel bilimler matematik kısmına kabul edildim. çabucak sonrasında işletme kısmına yatay geçiş yaptım. 74-78 devrinde işletmede okuyup 80 yılında yüksek lisansımı tamamladım.
Babamın bir aile toplantısında 44 yaşında kalp krizinden vefat etmesi erken yaşta sorumluluk almama niye oldu. Çabucak çalışmaya başladım. Evvel ders verdim, daha sonra da üniversitenin ikinci sınıfında yarı vakitli sekreterlik yapmaya başladım. Bu süreçte Türkiye’deki birinci simültane çeviri kursuna yazıldım ve profesyonel simültane tercüman oldum.
OTELİN FİYATINI ÖDEYECEK PARAM YOKTU
● Birinci iş deneyiminizde unutamadığınız bir anınız var mıdır?
Sekreter olarak çalıştığım iş yerine bir iş teklifi gelmişti. İspanya Türkiye’den fiğ almak istiyordu, fiğ bir hayvan yemi. Bizdeki Toprak Mahsulleri Ofisi’nin İspanyol muadil firma yetkilisi; “2.000 ton fiğ alacağız, Türkiye’ye geleceğiz, fiğ satıcılarını gezdirir misiniz?” dedi.
Çok büyük bir sayı. İşi üstlendim. Üniversite üçüncü sınıf öğrencisiydim. İspanyollar küçük bir Anadolu tipinden daha sonra resmi teklifl erini gönderdiler. Ve ben birinci şirketimi kurdum. niye derseniz, zira fiğ ihracatı kotaya tabiydi. Ticaret Bakanlığı şirket başına 500 ton kota verdiğinden 4 şirket lazımdı, birini de ben kurdum. Tahsis için müracaat ettik fakat bize tahsis çıkmadı. Bakanlığa hitaben uzun bir yazı yazdım, durumu protesto eden. Ülkemizin bu kadar dövize gereksinimi olduğu bir periyotta niye tahsis alamadık diye sordum. Sonraki gün tahsisler iptal oldu! Ticaret Bakanlığı’na tekrar gittiğimde ardımda büyük birilerinin olduğunu sandılar. halbuki inandığım mevzuda sonuna kadar gitme sorunuydu bu. yine başvurup 4 firma olarak 2.000 ton lisansı aldık. Lakin hiç birimizin parası yoktu. Mersin’de bir tüccar bulduk. Parayı o koyacak, bize de yüzde 5 verecekti. 21 gün Mersin’de kaldım. Otelin fiyatını ödeyecek param yoktu. Şöyle bir kurgum vardı; peşin ödemeli akreditif açtırdım, para tüccarın hesabına geçecek, o bana kurulumu verecek, ben de otelin parasını ödeyecek ve oburlarının parasını dağıtacaktım. Akreditifte şu biçimde bir husus vardı; yükleme öncesi İspanyol şirketi kendi uzmanını gönderir, gerekli incelemeden daha sonra malın yüklemesi yapılır. Gelen uzmana iki farklı oda tuttum. Bir odada kendi kalırken başka odaya da laboratuvar kurdu. Orada ben uyandım, dedim başımıza bir iş çıkacak. Yüzde 95 safiyet arıyorlarmış fakat bizim fiğlerimiz yüzde 70 çıkmış. “Bu malı almaya yetkim yok. İspanya’yı aramam lazım” dedi. her neyse konuştu ve malı kabul ettiler. Akreditifin özelliği gereği para bizim tüccarın hesabına geçti. Tüccar bana “Kızım sen git İstanbul’a. Hesap numaranı da ver, gidene kadar para hesabında olur” dedi. İstanbul’a döndüm. Lakin daha sonra tüccara ulaşamadım. Avukat olan eniştemin sayesinde noterden ihtarname gönderdim. Bir gün daha sonra telefon etti. “Kızım ayıp değil mi? Beni bütün Mersin’e rezil ettin. Ben senin paranı mı ödemeyecektim de yaptın” dedi. “Lütfen paramı hesabımıza gönderir misiniz?” dedim birkaç defa. Para geldi ve onu paylaştık. 21 yaşındaydım.
● Üniversite bittikten daha sonrası nasıl gelişti?
Mühendislik fakültesinden bir arkadaşım, yatırım teşviki ile Yenibosna’da bir konfeksiyon fabrikasının kurulacağını ve işletmeci aradıklarını söylemiş oldu. Aile geçmişim niçiniyle konfeksiyon işini uygun biliyordum. İki buçuk senede entegre bir konfeksiyon fabrikası, boyahane vs. kurduk. Yatırım bitince devam etmemi istediler.
İhracata başladık orada. Özal periyodunda teşvikler niçiniyle ihracat patladı. Herbiçimde ülkece ücretsiz satıyoruz ki bütün piyasaları yıktık, 1-2 sene ortasında kotalar geldi. Devletin bize her eser için başka gümrük tarife konumu vermesi gerekirken tüm dokumacılık eserleri tek bir kategori üzerinden ihraç edilince o kategorideki eser ihracatı %1000 artmış gözüktü, bunun üzerine AET Türkiye’den gelen hazır giysi ve konfeksiyon mamüllerinin tamamına birden kota getirdi.
Dendi ki “ 31 Temmuz’dan evvel Türkiye’de üretilmiş ve topluluk ülkelerine giren malların tamamını alacağız, 31 Temmuz’dan daha sonra Türkiye’ye kota uygulamaya başlayacağız.” Fransa’ya TIR TIR tişört yüklüyordum. Deneyimli bir Fransız müşterim TIR karnesine dikkat etmem konusunda beni uyardı. Sevk edeceğimiz malların üretimini bitirmiştik, o ortada TIR’ı bekletiyorduk. Müşteriden paramızı istedik. O da ‘ya malı çekemezsem’ dedi. bu biçimde paranın yarısını göndereceksin, TIR gümrüğü geçecek, daha sonrasında istediğin yerde teslimdilk evvel kalan yarısını göndereceksin, malı da alacaksın, dedim. TIR sürücüsüne 2 bin Mark ödeyecektik. Dedim ki “Size 4 bin Mark vereceğim. 2 bin Markı artık alacaksınız. Teslim noktasında bana telefon edeceksiniz, para hesabımıza geçmişse malları teslim edecek ve Türkiye’ye gelince kalan 2 bin Markınızı da alacaksınız.” Motamot dediğim üzere oldu.
SUTEKS’İ 30 YAŞINDA KURDUM
● SUTEKS’e gelirsek…
İşverenle beni işe alan genel müdür ihtilafa niyet genel müdürle birlikte oradan ayrıldık. Yüzde 25 hissedar olarak dört yıl orada çalıştım. Paydaşlıklar ya fazlaca uygun para kazanınca ya hiç para kazanmayınca bozulur. Bizimki epeyce uygun para kazandığımız için bozuldu. Ben de payımın karşılığını alıp 86’da Suteks’i kurdum. 30 yaşındaydım.
SIFIRDAN 60.000 PARÇAYI ÜRETMEYE BAŞLADIK
● Bir müşterinizle yaşadığınız uykularınızı kaçıran bir anınız oldu mu?
Yeni dönem malları yılbaşı öncesinde sevk ederiz, Ocak’tan daha sonra ise müşterilere dağıtımı yapılır. Anlatacağım anımdaki Hollandalı müşterimizin tüm koleksiyonunu biz yapıyorduk, 60 bin adetlik üretimi 4 ayda tamamlamıştık. Tüm yeni dönem üretimini bayram öncesi TIR’a yükledik ve yola çıktı.
Sevkiyattan daha sonra bir idare toplantımızda bu müşterimiz çılgınca bir biçimde bizi aradı ve sürücünün gümrüklü bölgede kasayı indirdikten daha sonra dinlenmeye gittiğini ve o sırada birilerinin TIR’ın kasasına çengeli takıp malları çaldığını söylemiş oldu.
Anlattığı olayın tüm görüntülerini daha sonradan izledik. Müşteri “Ben bittim” diyordu telefonda. Zira dönem öncesi müşterilere malı teslim edemediğinde yahut teslimatı geciktirdiğinde o marka biter.
Biz bu olayı duyduktan daha sonra acil bir duyuru yaptık, tüm grup bayram tatili bulunmasına karşın neredeyse 24 saat ortasında toplandı. Daima birlikte toplantı yaptık. 14 Aralık’ta bu olay yaşandı, olağanda müşteri 15 Ocak’tan itibaren malları rahatlıkla sevk edecekti. hadiseden daha sonra 16- 17 Aralık üzere sıfırdan 60.000 parçayı üretmeye başladık. Üstelik tek bir model değil, 100 model, 45 çeşit kumaş ve 7 renkten oluşan full bir koleksiyondu.
17 Aralık’ta başladığımız üretimi 30 Ocak’ta bitirdik ve uçakla hepsini Hollanda’ya gönderdik. Müşterimiz butikleri arayıp ayakkabıları taşıyan TIR’ın çalındığını söylemiş oldu. Müşterileriler de 1 aylık gecikmeyi doğal kabul ettiler ve 15 Şubat’ta dağıtıma başlandı. Tüm bunlar yaşanırken TIR kasası içi boş olarak bulundu lakin hırsızlar bulunamadı. ondan sonrasında hırsızlar marka sahibini arayıp “Mallar elimizde, şu kadar para verirsen malını geri veririz” üzere bir teklifte bulunmuş, fakat malları yeniden üretmeye başladığımız için müşterimiz kabul etmemişti.
Biz de onlara mucizeler yarattık
● Kriz idaresiyle ilgili bir anınızı dinleyebilir miyiz?
2001 krizine yaklaşık 10 milyonluk Euro’luk ciroya karşılık 5 milyon Euro’luk açık konumla yakalandık. Birkaç müşterimize telefon edip açığı kapatmak için takviye istedik. Biz o periyotta siparişi alır, 4-6 ay içinde sevkiyatımızı yapar ve yükleme öncesinde ödememizi alırdık. Müşterilerimize sevkiyatın bedelinin yüzde seksenini peşin olarak gönderirlerse kredi durumlarımızın bir kısmını kapatabileceğimizi ve bu güç durumu atlatabileceğimizi söylemiş olduk. “Tamam. Biz parayı sana gönderiyoruz, sana güveniyoruz” dediler. En büyük müşterimiz King Louie bize ziyadesiyle ön ödeme yaptı. Krizi yavaşça geçirmemize takviye oldu. Bu itimatlarını hiç bir vakit unutmadım ve biz de onlara mucizeler yarattık. Örneğin üç dönem koleksiyonunu tıpkı anda ürettik. Onlar üç kaç büyüdüler. 26 yıldır birlikte çalışmaya devam ediyoruz.
“Vermiyorsanız kalkıp gidiyoruz”
Özal periyodunda kota müzakere heyetleri ortasında yer aldım. Çiller periyodundaki Gümrük Birliği müzakereleri heyetinde Giysi Sanayicileri Derneği Lideri olarak hazır giysi konfeksiyonu sanayicilerini temsil ettim. Kota müzakereleri periyodunda gittiğimiz bir toplantı öncesinde yüzde 5 artışa razıydık. Özal giderken dedi ki “Yüzde 50 artış isteyeceksiniz. Vermezlerse de masadan kalkın gelin. Ben gerinizdeyim.” Gittik, oturduk masaya. Heyet liderimiz Hasan Arat “Yüzde 50 istiyoruz. Vermiyorsanız da kalkıp gidiyoruz” dedi. Oturuma orta verildi evvel. Pazarlık daha sonrasında yüzde 25 artış ile ayrıldık oradan, bayram ederek. Birinci amacımız yüzde 5 iken yaklaşık 20 kategoride yüzde 20-25 içinde artışlar aldık. Müzakere külçeşidini, diplomasiyi, sabırlı olmayı ve politik olarak kazan-kazan stratejisini bu müzakere süreçlerinde daha güzel kavradım.