Muhabir
New member
BBCİran nükleer muahedesi müzakereleri
İran önümüzdeki hafta Viyana’da nükleer faaliyetleri konusundaki milletlerarası muahedeyi bir daha canlandırma emeliyle dünya önderleriyle görüşmeye başlayacak.
İran ile nükleer faaliyetlerinden şüphelenen Orta Doğu ülkeleri içinde son vakit içinderda tansiyon yükseldi. İsrail hükümeti ordunun İran’ın nükleer tesislerine taarruz düzenlemeye hazır olması için 1,5 milyar dolar ayırdı.
Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı Milletlerarası Atom Gücü Kurumu (IAEA) ise İran’la nükleer tesislerin denetimini sağlamak için bir mutabakata varamadığını bildirdi.
İran nükleer silah geliştirdiği savlarını reddediyor ve ülkeye uygulanan ekonomik yaptırımların kaldırılması için nükleer muahedeyi yeniden yürürlüğe sokmaya olumlu bakıyor.
Şayet önümüzdeki hafta yapılacak görüşmeler başarılı olursa İran’a uygulanan yaptırımlar kaldırılabilir ve İran’ın nükleer programı yeniden sonlandırılabilir. Lakin görüşmelerden sonuç alınamazsa Orta Doğu epeyce tehlikeli bir yola girebilir.
İran nükleer muahedesi nedir?
Muahede, İran ve P5+1 olarak bilinen BM Güvenlik Kurulu’nun beş daimi üyesi ABD, Çin, Rusya, İngiltere ve Fransa ile Almanya içinde uzun müzakerelerin akabinde Ocak 2016’da imzalanmış ve yürürlüğe girmişti.
Muahedeye bakılırsa İran zenginleştirilmiş uranyum üretimi ve saklama kapasitesine hudut getirecek, nükleer tesislerinin denetlenmesine müsaade verecek ve tavsiyeler üzerine tesislerini modifiye edecek ya da büsbütün kapatacaktı.
Bunun karşılığında uzun müddettir ülke iktisadını sıkıntı durumda bırakan yaptırımlar kaldırılacaktı.
BBCUranyum zenginleştirme süreci
Mutabakat niye iptal edildi?
ABD’nin Barack Obama Başkanlığı periyodunda imzaladığı mutabakattan Donald Trump Mayıs 2018’de çekildi.
Trump mutabakatın zayıf kaldığını ve İran’ın balistik füze programını kapsamadığı nedeni öne sürülerek başka P5+1 ülkelerinin itirazlarına karşın mutabakattan çekilme sonucu aldı.
Trump beraberinde İran’a yeniden yaptırım uygulamaya başladı ve buna karşılık İran da mutabakattan evre etap uzaklaşmaya ve belirlenen sonların üzerinden uranyum zenginleştirmeye başladı.
İran da dahil olmak üzere Viyana’da müzakerelere katılacak ülkelerin hepsi mutabakatın tekrar yürürlüğe girmesine olumlu bakıyor, lakin İran hala ABD’nin muahededen çekilmesine kızgın.
İran’ın önceliği ABD’nin uyguladığı yaptırımların kaldırılması.
ABD’nin önceliği ise İran’ın zenginleştirilmiş uranyum üretimini durdurması.
Her iki ülke ötekinin birinci adımı atmasını bekliyor ve ABD’nin müzakereler sırasında İran’la bir ortaya gelmeme sonucu alabileceği öne sürülüyor.
beraberinde yeni İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi hükümetinin memleketler arası alakalara daha sert bir hal ile yaklaştığı gözlemleniyor.
Reisi Viyana’daki müzakerelerin daha fazla uzatılması ve İran’ın balistik füze programı ve bölgesel siyasetlerine müdahale edilmesine müsaade vermeyeceğini deklare etti.
Batı ülkeleri İran’ın kimi silahlı örgütlere verdiği dayanağın de Viyana’da varılacak muahede kapsamında olmasını istiyor.
İAEA Lideri Rafael Grossi ise geçen hafta Tahran’da yaptığı hazırlık görüşmelerini “yapıcı fakat sonuçsuz” diye anlattı.
İran ise IAEA’yı, kendilerine gereğince takviye vermemekle suçladı. İran Atom Gücü Kurumu sözcüsü Behruz Kamalvandi, “IAEA kurumu finanse eden Batı ülkelerinin baskısı altında” sözünü kullandı.
İran’ın Orta Doğu rakiplerinden Suudi Arabistan 2016’da imzalanan muahedeyi desteklemiş lakin İsrail nükleer faaliyetleri gereğince sınırlamayacağını öne sürmüştü.
İsrail’in Orta Doğu’daki tek nükleer güç olduğu düşünülüyor, lakin İsrail hükümeti bunu hiç bir vakit doğrulamadı.
İsrail, “İran’ın nükleer silah sahibi bulunmasına müsaade vermeyiz” demişti.
İran önümüzdeki hafta Viyana’da nükleer faaliyetleri konusundaki milletlerarası muahedeyi bir daha canlandırma emeliyle dünya önderleriyle görüşmeye başlayacak.
İran ile nükleer faaliyetlerinden şüphelenen Orta Doğu ülkeleri içinde son vakit içinderda tansiyon yükseldi. İsrail hükümeti ordunun İran’ın nükleer tesislerine taarruz düzenlemeye hazır olması için 1,5 milyar dolar ayırdı.
Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı Milletlerarası Atom Gücü Kurumu (IAEA) ise İran’la nükleer tesislerin denetimini sağlamak için bir mutabakata varamadığını bildirdi.
İran nükleer silah geliştirdiği savlarını reddediyor ve ülkeye uygulanan ekonomik yaptırımların kaldırılması için nükleer muahedeyi yeniden yürürlüğe sokmaya olumlu bakıyor.
Şayet önümüzdeki hafta yapılacak görüşmeler başarılı olursa İran’a uygulanan yaptırımlar kaldırılabilir ve İran’ın nükleer programı yeniden sonlandırılabilir. Lakin görüşmelerden sonuç alınamazsa Orta Doğu epeyce tehlikeli bir yola girebilir.
İran nükleer muahedesi nedir?
Muahede, İran ve P5+1 olarak bilinen BM Güvenlik Kurulu’nun beş daimi üyesi ABD, Çin, Rusya, İngiltere ve Fransa ile Almanya içinde uzun müzakerelerin akabinde Ocak 2016’da imzalanmış ve yürürlüğe girmişti.
Muahedeye bakılırsa İran zenginleştirilmiş uranyum üretimi ve saklama kapasitesine hudut getirecek, nükleer tesislerinin denetlenmesine müsaade verecek ve tavsiyeler üzerine tesislerini modifiye edecek ya da büsbütün kapatacaktı.
Bunun karşılığında uzun müddettir ülke iktisadını sıkıntı durumda bırakan yaptırımlar kaldırılacaktı.
BBCUranyum zenginleştirme süreci
Mutabakat niye iptal edildi?
ABD’nin Barack Obama Başkanlığı periyodunda imzaladığı mutabakattan Donald Trump Mayıs 2018’de çekildi.
Trump mutabakatın zayıf kaldığını ve İran’ın balistik füze programını kapsamadığı nedeni öne sürülerek başka P5+1 ülkelerinin itirazlarına karşın mutabakattan çekilme sonucu aldı.
Trump beraberinde İran’a yeniden yaptırım uygulamaya başladı ve buna karşılık İran da mutabakattan evre etap uzaklaşmaya ve belirlenen sonların üzerinden uranyum zenginleştirmeye başladı.
- İsrail’in İran’ın nükleer tesislerini vurma mümkünlüğü artıyor mu?
İran da dahil olmak üzere Viyana’da müzakerelere katılacak ülkelerin hepsi mutabakatın tekrar yürürlüğe girmesine olumlu bakıyor, lakin İran hala ABD’nin muahededen çekilmesine kızgın.
İran’ın önceliği ABD’nin uyguladığı yaptırımların kaldırılması.
ABD’nin önceliği ise İran’ın zenginleştirilmiş uranyum üretimini durdurması.
Her iki ülke ötekinin birinci adımı atmasını bekliyor ve ABD’nin müzakereler sırasında İran’la bir ortaya gelmeme sonucu alabileceği öne sürülüyor.
beraberinde yeni İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi hükümetinin memleketler arası alakalara daha sert bir hal ile yaklaştığı gözlemleniyor.
Reisi Viyana’daki müzakerelerin daha fazla uzatılması ve İran’ın balistik füze programı ve bölgesel siyasetlerine müdahale edilmesine müsaade vermeyeceğini deklare etti.
Batı ülkeleri İran’ın kimi silahlı örgütlere verdiği dayanağın de Viyana’da varılacak muahede kapsamında olmasını istiyor.
İAEA Lideri Rafael Grossi ise geçen hafta Tahran’da yaptığı hazırlık görüşmelerini “yapıcı fakat sonuçsuz” diye anlattı.
İran ise IAEA’yı, kendilerine gereğince takviye vermemekle suçladı. İran Atom Gücü Kurumu sözcüsü Behruz Kamalvandi, “IAEA kurumu finanse eden Batı ülkelerinin baskısı altında” sözünü kullandı.
İran’ın Orta Doğu rakiplerinden Suudi Arabistan 2016’da imzalanan muahedeyi desteklemiş lakin İsrail nükleer faaliyetleri gereğince sınırlamayacağını öne sürmüştü.
İsrail’in Orta Doğu’daki tek nükleer güç olduğu düşünülüyor, lakin İsrail hükümeti bunu hiç bir vakit doğrulamadı.
İsrail, “İran’ın nükleer silah sahibi bulunmasına müsaade vermeyiz” demişti.