İklim değişikliği: Bilim insanları, global ısınmayı 1,5 derece ile hudutlu tutmak için artık kritik bir noktada olduğumuzu söylüyor

Muhabir

New member
Getty Images

Birleşmiş Milletler (BM) bünyesinde Hükümetler Ortası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) üç çalışma kümesine ayrılan 6. Kıymetlendirme Raporu’nun son kısmı yayımlandı.

Hükümetlerin ve insanların iklim krizinin en makus tesirlerini nasıl engelleyebileceğine odaklanan İklim Değişikliğinin Azaltılması başlıklı rapor, dün 195 üye ülke tarafınca onaylandı.

Raporun bulguları, iklim krizinin en berbat tesirlerinden kaçınmamız için global sera gazı emisyonlarının önümüzdeki üç yıl ortasında tepeye ulaşması ve daha sonrasında süratli bir düşüşe geçmesi gerektiğine işaret ediyor.

Rapor, bu biçimde bir noktaya ulaşmamız durumunda bile 2050 yılına kadar atmosferden karbon çekebilecek teknolojiye muhtaçlığımız olacağını söylüyor.

KARBON SALIMLARI 2025 YILINA KADAR PİK DÜZEYE ULAŞMALI

Bilim insanları ve hükümet yetkililerinin dikkatle incelediği ve dünyanın epey tehlikeli bir geleceği önlemesine kılavuzluk edecek rapor, tüm hükümetlerin karbondioksit salımlarını kesmek için tasarlamış olduğu planları yürürlüğe koyması durumunda bile dünyanın bu yüzyılın sonuna kadar yaklaşık 3,2 derece ısınacağını ortaya koyuyor.

Araştırmacılar, hava sıcaklıklarının bu düzeylere yükselmesinin dünyada “benzeri görülmemiş sıcak hava dalgaları, vahim fırtınalar ve yaygın su kıtlıklarına” niye olacağını, bu cins çok hava olayları ve felaketlerden uzak durmamız için sıcaklık artışını 1,5 derecede sonlandırmamız gerektiğini tabir ediyor.

IPCC raporu, bunun lakin global güç üretimimizi, sanayilerimizi, ulaşım biçimlerimizi, tüketim alışkanlıklarımızı ve tabiat ile alakamızı büsbütün değiştirdiğimiz takdirde mümkün olduğunu söylüyor.

Rapora göre eşik olarak belirlenen bu düzey ile sonlu kalmamız için hayatımızı sağlamak üzere ürettiğimiz ve tükettiğimiz her şeyden ortaya çıkan karbon salımlarının 2025 yılına kadar tepeye ulaşması, akabinde süratle düşüşe geçmesi ve dünyanın 2050 yılına kadar net sıfır amacına ulaşması hayli değerli.

Diğer bir deyişle, 1,5 dereceyle hudutlu kalmamız için son 10 yılda niye olduğumuz karbondioksit salımından fazlasını tekrar hiç üretmemeliyiz.

BBC’ye konuşan IPCC raporunun baş müellifi ve Eindhoven Teknik Üniversitesi’nde Sosyo-Teknik İnovasyon ve İklim Değişikliği profesörü Heleen De Coninck, “Rapor, global ısınmayı 1,5 derece ile hudutlu tutmamız için artık kritik noktada olduğumuzu gösteriyor” diyor ve devam ediyor:

“Sera gazı emisyonlarımızın 2025 yılına kadar pik düzeye ulaşması ve akabinde süratle azalması gerekiyor. 2050’den daha sonrasında ise atmosferden karbondioksit yakalamamız gerekecek.”

YENİLENEBİLİR GÜÇ

Araştırmacılar önümüzdeki birkaç yılın kritik olduğunu, 2030 yılına kadar karbon salımlarının azaltılmadığı takdirde ısınmanın tehlikeli düzeylere ulaşmasının engellenemeyeceğini söylüyor.

Kısa vadede güç üretim formlarımız bu süreçte epey değerli olacak.

Şanslıyız ki dünyada güneş gücü panelleri ve rüzgar türbinleri meblağlarında son 10 yıl ortasında neredeyse yüzde 85 oranında düşüş oldu.

Etraf örgütü Greenpeace’ten Kaisa Kosonen, “Dünyada hem savaşları birebir vakitte iklim krizini sürdüren fosil yakıt sanayisinin sonu geldi. Artık yeni fosil yakıt yatırımlarının yapılmaması, var olan kömür ve doğalgaz santrallerinin de süratle kapatılması gerekiyor” diyor.

Getty ImagesHükümetlerin düşük karbonlu ulaaşım için çalışması gerekecek

Öte yandan IPCC raporu, insanların hayat ve besin tüketim alışkanlıklarının da değişmesi gerektiğini öne sürüyor.

IPCC Eş Lideri Priyadarshi Shukla, “Alışkanlıklarımızı ve davranışlarımızı değiştirmemize yardımcı olacak gerçek strateji, altyapı ve teknoloji ile 2050 yılına kadar sera gazı salımlarında yüzde 40 ila 70 içinde azalma elde etmemiz mümkün. Ömür alışkanlıklarımızdaki bu değişikliklerin beraberinde bizim için daha sağlıklı olduğu da kanıtlandı” diye anlatıyor.

Bunun için hükümetlerin insanları yürümeye, sağlıklı beslenmeye, daha az et tüketmeye teşvik etmesi gerekiyor, elektrikli araçlar için gerekli altyapıyı sağlaması gerekiyor.

Getty ImagesGüneş güç panellerinin fiyatları son senelerda değerli ölçüde düştü

Lakin rapor, global ısınmayı 1,5 derece eşiğinin altında tutmamız için sırf ağaç dikiminin kâfi olmayacağını söylüyor, karbondioksidin yeni teknolojiler aracılığıyla atmosferden direkt yakalanması ve çekilmesi gerektiğini tabir ediyor.

Fakat bu teknolojiler şimdilik epeyce masraflı ve IPCC üyelerinin kimileri bu biçimde bir yaklaşımın işe yarayacağından kuşkulu.

UCL Üniversitesi’nde profesör olan Arthur Petersen, “Bu rapor hayallerle dolu. Bilhassa atmosferden süratlice ve büyük ölçüde karbonun çekilmesi niyeti epey telaş verici” diyor ve ekliyor:

“Bu raporda epey fazla boş hayal var”
 
Üst