Muhabir
New member
Libya’daki siyasi süreç ve 24 Aralık seçimlerinin ele alınacağı İkinci Berlin Konferansı, Birleşmiş Milletler (BM) ve Almanya himayesinde, Türkiye’nin de dahil olduğu memleketler arası aktörlerin iştirakiyle 23 Haziran’da toplanacak.
Libya krizine siyasi tahlil bulmak maksadıyla birinci vakit içinderda 19 Ocak 2020’de düzenlenen konferansın ikincisine, Libya’dan Başkanlık Kurulu Lideri Muhammed el-Menfi ve Başbakan Abdulhamid Dibeybe, BM’nin Libya Özel Temsilcisi Jan Kubis ve Libya ile ilgili ülkelerin dışişleri bakanları katılıyor.
Mart ayında vazifeye gelen Libya’nın Ulusal Birlik Hükümeti’nin birinci sefer katılacağı İkinci Berlin Konferansı’nda, Libya’da barışı tesis etmek için kaydedilen ilerlemelerin kıymetlendirilmesi, ayrıyeten istikrarın sürdürülebilmesi için atılacak adımlara odaklanılması amaçlanıyor.
Konferans kapsamında, ülkede 24 Aralık’ta yapılması planlanan genel ve başkanlık seçimlerine vaktinde gidilmesinin vurgulanması ve ateşkes mutabakatında yer alan yabancı güçlerin ve paralı askerlerin Libya’dan çekilmesi konusunun öne çıkması bekleniyor.
Bunun yanı sıra konferansta, BM Güvenlik Kurulu (BMGK) tarafınca uygulanan silah ambargosuna uyma davetinin bir dahalenmesi ve ülkede güvenlik güçlerinin birleştirilmesine ait bağlayıcı kararlar alınması öngörülüyor.
24 ARALIK SEÇİMLERİ “ANAYASAL TEMEL” ÇIKMAZINDA
İkinci Berlin Konferansı’nın ana gündem hususlarından biri olacak 24 Aralık seçimleri, Libyalı tarafların seçimlerin türel altyapısı konusunda hala uzlaşamaması niçiniyle takvimin giderek daralmasıyla çıkmaza girdi. Anayasa referandumunun seçimlerdilk evvel yapılıp yapılmayacağı bu tartışmalardan biri.
Anayasa taslağı referanduma sunulmak üzere beklerken ülkenin doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin önderi Halife Hafter, ABD vatandaşlığı niçiniyle devlet başkanlığına aday olamayacağı için anayasa referandumuna itiraz ediyor. Anayasaya bakılırsa ikili vatandaşlığı olanlar ve etkin askeri vazifede bulunanlar seçimlere giremiyor.
Bu yüzden anayasa referandumu olmasa da seçimlerin anayasal temelinin netleşmesi ve bir seçim yasası çıkarmak gerekiyor. En geç 1 Temmuz’a kadar belirlenecek bu anayasal temel ise, devlet liderine geniş yetkiler verilmesi üzere çekinceler barındırıyor.
Ayrıyeten devlet liderinin direkt halk tarafınca mı, yoksa parlamento tarafınca mı seçileceği de üzerinde uzlaşı sağlanamayan bir öteki mevzu.
HAFTER TAVRINI SÜRDÜRÜYOR
Milletlerarası aktörler konferans öncesinde diplomasi trafiğini ağırlaştırırken, bugüne kadar ülkedeki durumunu güç yoluyla elde eden Halife Hafter’in, milisleriyle kurduğu iktidarını zayıflatacak müzakerelere karşı nasıl bir tavır sergileyeceği ise belirsizliğini koruyor.
Hafter’e bağlı milisler, 19 Ocak 2020’deki Berlin Konferansı düzenlenmeden yalnızca bir gün evvel, 18 Ocak’ta “Petrol Hilali” bölgesindeki Brega, Ras Lanuf, Hariga, Zuveytine ve Sidra’daki petrol ihracat limanlarını kapatmıştı.
İkincisi düzenlenecek konferansın öncesinde de Hafter milislerinin ülkenin güneyinde “terörle mücadele” savıyla başlatmış olduğunı duyurduğu kelamda “operasyonlar”, diyalog ortamının bir daha silahla bozulacağı kaygılarını artırıyor.
Ayrıyeten, Libya hükümeti, ateşkes muahedesinin unsurlarından birini yerine getirerek, ülkenin doğu ile batı yakasını birbirine bağlayan lakin iki yıldır kapalı olan Misrata-Sirte kıyı yolunun batı tarafını bir daha sivillerin hizmetine açarken, Halife Hafter yolun kendi denetimindeki doğu kısmının açılmasını reddetti.
LİBYA’DA ATEŞKES VE SİYASİ DİYALOG SÜRECİ
Libya’nın doğusundaki gayrimeşru güçlerin başkanı Halife Hafter’in Nisan 2019’da milislerine başşehri ve idaresi ele geçirmek için atak buyruğu vermesiyle, istikrarsızlıkla boğuşan Libya bir daha şiddet sarmalına sürüklenmişti.
BM nezdinde Libya’nın yasal temsilcisi Libya hükümetine bağlı güçlerin, Hafter ve milletlerarası müttefiklerini Haziran 2020’de Trablus ve ülkenin batısından uzaklaştırmasıyla, siyasi tahlil arayışları ve müzakereler bir daha ivme kazanmıştı.
BM öncülüğündeki diyalog kapsamında İsviçre’nin Cenevre kentinde 23 Ekim 2020’de 5+5 Ortak Askeri Komite toplantıları düzenlenmişti. Toplantılar kararında, BM nezdinde legal Libya hükümeti ile ülkenin doğusundaki gayrimeşru güçlerin başkanı Halife Hafter’e bağlı heyetler içinde kalıcı ateşkes muahedesi imzalanmıştı.
Ateşkes anlamasının akabinde başlayan siyasi süreç kapsamında, BM öncülüğünde Tunus’ta başlatılan ve Libya’nın farklı siyasi ve toplumsal kesitlerini temsilen seçilen 75 kişi ile yürütülen Libya Siyasi Diyalog Forumu’nda (LSDF), 24 Aralık’ta seçimlere gidilmesi sonucu çıkmıştı.
LSDF üyelerinin 5 Şubat’ta Cenevre’de yaptığı oylama kararında da yıl sonunda yapılması planlanan seçimlere kadar Libya Başkanlık Kurulu Başkanlığına Muhammed el-Menfi, Başbakanlığa da Abdulhamid Dibeybe seçilmişti.
Muammer Kaddafi rejimini bitmiş olduren 2011 Şubat İhtilali’nden bu yana iç savaş ve siyasi krizlere sürüklenen Libya’da, Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır ve Fransa’nın desteklediği darbeci Hafter milislerinin ülkenin doğusunu denetim etmesi niçiniyle istikrar ve güvenlik sağlanamadı.
Libya krizine siyasi tahlil bulmak maksadıyla birinci vakit içinderda 19 Ocak 2020’de düzenlenen konferansın ikincisine, Libya’dan Başkanlık Kurulu Lideri Muhammed el-Menfi ve Başbakan Abdulhamid Dibeybe, BM’nin Libya Özel Temsilcisi Jan Kubis ve Libya ile ilgili ülkelerin dışişleri bakanları katılıyor.
Mart ayında vazifeye gelen Libya’nın Ulusal Birlik Hükümeti’nin birinci sefer katılacağı İkinci Berlin Konferansı’nda, Libya’da barışı tesis etmek için kaydedilen ilerlemelerin kıymetlendirilmesi, ayrıyeten istikrarın sürdürülebilmesi için atılacak adımlara odaklanılması amaçlanıyor.
Konferans kapsamında, ülkede 24 Aralık’ta yapılması planlanan genel ve başkanlık seçimlerine vaktinde gidilmesinin vurgulanması ve ateşkes mutabakatında yer alan yabancı güçlerin ve paralı askerlerin Libya’dan çekilmesi konusunun öne çıkması bekleniyor.
Bunun yanı sıra konferansta, BM Güvenlik Kurulu (BMGK) tarafınca uygulanan silah ambargosuna uyma davetinin bir dahalenmesi ve ülkede güvenlik güçlerinin birleştirilmesine ait bağlayıcı kararlar alınması öngörülüyor.
24 ARALIK SEÇİMLERİ “ANAYASAL TEMEL” ÇIKMAZINDA
İkinci Berlin Konferansı’nın ana gündem hususlarından biri olacak 24 Aralık seçimleri, Libyalı tarafların seçimlerin türel altyapısı konusunda hala uzlaşamaması niçiniyle takvimin giderek daralmasıyla çıkmaza girdi. Anayasa referandumunun seçimlerdilk evvel yapılıp yapılmayacağı bu tartışmalardan biri.
Anayasa taslağı referanduma sunulmak üzere beklerken ülkenin doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin önderi Halife Hafter, ABD vatandaşlığı niçiniyle devlet başkanlığına aday olamayacağı için anayasa referandumuna itiraz ediyor. Anayasaya bakılırsa ikili vatandaşlığı olanlar ve etkin askeri vazifede bulunanlar seçimlere giremiyor.
Bu yüzden anayasa referandumu olmasa da seçimlerin anayasal temelinin netleşmesi ve bir seçim yasası çıkarmak gerekiyor. En geç 1 Temmuz’a kadar belirlenecek bu anayasal temel ise, devlet liderine geniş yetkiler verilmesi üzere çekinceler barındırıyor.
Ayrıyeten devlet liderinin direkt halk tarafınca mı, yoksa parlamento tarafınca mı seçileceği de üzerinde uzlaşı sağlanamayan bir öteki mevzu.
HAFTER TAVRINI SÜRDÜRÜYOR
Milletlerarası aktörler konferans öncesinde diplomasi trafiğini ağırlaştırırken, bugüne kadar ülkedeki durumunu güç yoluyla elde eden Halife Hafter’in, milisleriyle kurduğu iktidarını zayıflatacak müzakerelere karşı nasıl bir tavır sergileyeceği ise belirsizliğini koruyor.
Hafter’e bağlı milisler, 19 Ocak 2020’deki Berlin Konferansı düzenlenmeden yalnızca bir gün evvel, 18 Ocak’ta “Petrol Hilali” bölgesindeki Brega, Ras Lanuf, Hariga, Zuveytine ve Sidra’daki petrol ihracat limanlarını kapatmıştı.
İkincisi düzenlenecek konferansın öncesinde de Hafter milislerinin ülkenin güneyinde “terörle mücadele” savıyla başlatmış olduğunı duyurduğu kelamda “operasyonlar”, diyalog ortamının bir daha silahla bozulacağı kaygılarını artırıyor.
Ayrıyeten, Libya hükümeti, ateşkes muahedesinin unsurlarından birini yerine getirerek, ülkenin doğu ile batı yakasını birbirine bağlayan lakin iki yıldır kapalı olan Misrata-Sirte kıyı yolunun batı tarafını bir daha sivillerin hizmetine açarken, Halife Hafter yolun kendi denetimindeki doğu kısmının açılmasını reddetti.
LİBYA’DA ATEŞKES VE SİYASİ DİYALOG SÜRECİ
Libya’nın doğusundaki gayrimeşru güçlerin başkanı Halife Hafter’in Nisan 2019’da milislerine başşehri ve idaresi ele geçirmek için atak buyruğu vermesiyle, istikrarsızlıkla boğuşan Libya bir daha şiddet sarmalına sürüklenmişti.
BM nezdinde Libya’nın yasal temsilcisi Libya hükümetine bağlı güçlerin, Hafter ve milletlerarası müttefiklerini Haziran 2020’de Trablus ve ülkenin batısından uzaklaştırmasıyla, siyasi tahlil arayışları ve müzakereler bir daha ivme kazanmıştı.
BM öncülüğündeki diyalog kapsamında İsviçre’nin Cenevre kentinde 23 Ekim 2020’de 5+5 Ortak Askeri Komite toplantıları düzenlenmişti. Toplantılar kararında, BM nezdinde legal Libya hükümeti ile ülkenin doğusundaki gayrimeşru güçlerin başkanı Halife Hafter’e bağlı heyetler içinde kalıcı ateşkes muahedesi imzalanmıştı.
Ateşkes anlamasının akabinde başlayan siyasi süreç kapsamında, BM öncülüğünde Tunus’ta başlatılan ve Libya’nın farklı siyasi ve toplumsal kesitlerini temsilen seçilen 75 kişi ile yürütülen Libya Siyasi Diyalog Forumu’nda (LSDF), 24 Aralık’ta seçimlere gidilmesi sonucu çıkmıştı.
LSDF üyelerinin 5 Şubat’ta Cenevre’de yaptığı oylama kararında da yıl sonunda yapılması planlanan seçimlere kadar Libya Başkanlık Kurulu Başkanlığına Muhammed el-Menfi, Başbakanlığa da Abdulhamid Dibeybe seçilmişti.
Muammer Kaddafi rejimini bitmiş olduren 2011 Şubat İhtilali’nden bu yana iç savaş ve siyasi krizlere sürüklenen Libya’da, Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır ve Fransa’nın desteklediği darbeci Hafter milislerinin ülkenin doğusunu denetim etmesi niçiniyle istikrar ve güvenlik sağlanamadı.