Erdoğan’ın kritik Ukrayna ziyaretinden neler bekleniyor?

Muhabir

New member
Getty Images

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya ile Ukrayna içinde devam eden gerginliğin tırmandığı bir devirde günübirlik bir ziyaret için 3 Şubat’ta Kiev’de olacak.

Erdoğan’ın gündeminde iki kıymetli başlık bulunuyor. Gerginliğin barışçıl bir biçimde diplomasi ile çözülmesi için Türkiye’nin oynayabileceği rolü Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenski ile ele alacak Erdoğan, 30.yılını kutlayan ve stratejik boyuta ulaşan Ankara-Kiev alakalarını özgür ticaret muahedesi imzalayarak derinleştirmeyi amaçlıyor.

Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamada, Erdoğan ve Zelenski’nin 10. Türkiye-Ukrayna Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul toplantısı için Kiev’de bir ortaya gelecekleri ve stratejik paydaşlık seviyesindeki ikili ilgileri tüm boyutlarıyla gözden geçirerek işbirliğini daha da derinleştirme imkanlarını ele alacakları kaydedildi.

Birebir açıklamada, iki başkanın bölgesel ve milletlerarası bahisler hakkında da görüş alışverişinde bulunacakları vurgulandı. Erdoğan’ın ortalarında Dışişleri, Savunma, Ticaret ve Güç bakanlarının da yer aldığı kalabalık bir heyetle Kiev’e gitmesi bekleniyor. Ziyaret, 1991’de bağımsızlığını kazanan Ukrayna ile Türkiye’nin ilgilerinin 30.yılına denk gelmesi açısından sembolik ehemmiyette.

Getty Images

Erdoğan’ın Kiev ziyaretini milletlerarası diplomasi açısından değerli kılan öge, Rusya ve Ukrayna içinde devam eden ve artık Rusya-Batı buhranına dönüşen siyasi ve askeri tansiyonun yaşandığı bir periyoda denk gelmesi.

Başta ABD, NATO ve AB olmak üzere Batı bloku, Rusya’yı Ukrayna’ya karşı bir işgal harekatına başlamaması konusunda uyarırken, Moskova ise kendi ulusal güvenlik çıkarlarının karşılanması konusunda Batı’dan gereğince anlayış ve adım görmediğinden şikayet ediyor.

Türkiye ise hem Ukrayna tıpkı vakitte Rusya ile özel bağlantısı ve diyaloğu olduğunu anımsatarak, taraflar içindeki itimat buhranının ortadan kaldırılması için devreye girebileceği bildirisini veriyor.

‘NATO ÜYESİ OLARAK SAVAŞ İSTEMİYORUZ’

Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen haftalarda yaptığı açıklamalarla, Türkiye’nin bu tarafta bir rol oynayabileceğini kaydetmiş, Ukrayna Devlet Lideri Zelenski ile Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’i -istemeleri durumunda- Türkiye’de bir ortaya getirebileceklerini lisana getirmişti.

Bu kapsamda Türkiye, 2019’dan bu yana gerçekleştirilemeyen Rusya-Ukrayna-AGİT (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı) Minsk süreci toplantısına İstanbul’da mesken sahipliği yapabileceği teklifinde bulunmuştu.

Erdoğan, 1 Şubat’ta Trabzon’da gençlerle buluşmasında mevzuyla ilgili soruyu yanıtlarken, “Ukrayna ile Yüksek Seviyede Stratejik Kurul Toplantısı için inşallah günübirlik bir Ukrayna’ya gideceğiz. Akabinde da Sayın Putin’in bize bir ziyareti olacak. Bizim tabi bütün sıkıntımız, Ukrayna ile Rusya içindeki bu kahrın giderilmesi. Bu hususta daima konuşulan savaş filan biz Rusya ve Ukrayna içinde bu biçimde bir savaşın olmasını asla istek etmiyoruz. Bu bölge için hayra alamet bir gelişme değildir. Bir NATO ülkesi olarak da bu biçimde bir şeyi istemiyoruz, kabullenmiyoruz” tabirlerini kullanmıştı.

MOSKOVA KİEV ZİYARETİNİ YAKINDAN TAKİP EDİYOR

Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Sözcüsü Ömer Çelik da Erdoğan’ın ziyareti sırasında Karadeniz bölgesinde yeni bir gerginliğin çıkmaması için yapılması gerekenlerin ele alınacağını belirtirken, “Sayın Cumhurbaşkanımızın Ukrayna’ya yapacağı ziyaret Karadeniz açısından son derece kıymetli olacaktır. Cumhurbaşkanımız hem Rusya hem Ukrayna tarafıyla sıkıntıyı açıkça konuşabilen bir önder olarak bu inisiyatifi gerçekleştiriyor. Burada rastgele bir sorun çıkmaması için bu inisiyatifin alınması son derece değerli olacaktır,” diye konuştu.

Getty Images

Erdoğan’ın gündeme getirdiği Putin’in muhtemel Türkiye ziyareti konusunda Moskova’dan yapılmış resmi bir teyit açıklaması çabucak hemen gelmedi. Ankara’nın davetini doğrulayan Kremlin, ziyaretin gerçekleştirilmesine ait niyetin olduğunu lisana getirmekle yetindi.

Diplomatik kaynaklar, Moskova’nın Erdoğan’ın Kiev ziyaretini yakından takip edeceğini, bilhassa savunma sanayi, güvenlik işbirliği üzere stratejik alanda atılacak adımlara odaklanacağını kaydediyorlar.

Moskova, Türkiye’nin Ukrayna’ya Bayraktar silahlı insansız hava aracı satmasından duyduğu rahatsızlığı saklamamış ve bu akın silahlarının Donbass bölgesindeki etnik Ruslara karşı kullanılmaması gerektiği bildirisini vermişti.

Tıpkı biçimde, Erdoğan’ın Zelenski ile yapacağı açıklamalarda kullanacağı ton, Türkiye-Ukrayna görüşmeleri daha sonrasında yayımlanacak olan ortak bildiride mevcut gerginlik ve Kırım’a ait nasıl atıflarda bulunacağı da Moskova’nın dikkatindeki ögeler içinde yer alıyor.

UKRAYNA ÖNCESİ RUSYA’YA ÖLÇÜLÜ İLETİLER

Putin’in muhtemel Türkiye ziyaretinin Ukrayna temaslarının kararına ve çerçevesine göre netlik kazanacağı Ankara’da yapılan değerlendirmeler içinde.

Erdoğan, Ukrayna ziyareti öncesi Trabzon’da yaptığı açıklamalarda, Ankara-Moskova içindeki münasebetlerin kıymetini ve kıymetini gündeme getirmiş ve Putin ile yapılacak görüşmelerde yeni projelerin masaya gelebileceğini belirterek “denge arayışında” olduğu izlenimini vermişti.

Kendi iktidar devrinde Türk-Rus bağlarının fazlaca âlâ bir noktaya geldiğini kaydeden Erdoğan, doğal gaz ve nükleer güç üzere stratejik alanlarda devam eden işbirliğinin “oldukca hayli ileri derecede” olduğunu vurguladı.

Cumhurbaşkanı, “Biz kendileri ile bu ortada ikinci bir adımı daha attık. O görüşmeleri yaptık. O da ‘İkinci bir santrale girer miyiz?’ diye. Bunları Sayın Putin ile konuştuk. Bu bahiste da bunun üzerinde çalışalım tahminen ikinci bir nükleer güç santralini bir daha Rusya ile yapma durumumuz da kelam konusu. Bu bir kez bizi nükleer güç bunun yanında doğal gaz bunlar birbirimize bağlama noktasında epey değerli. Dış siyasetin bana bakılırsa en kıymetli ayağı da bu,” sözleriyle Ankara-Moskova diyaloğunun nasıl gelişeceğine ait görüşünü de aktarmış oldu.

UKRAYNA İLE HÜR TİCARET MUTABAKATI

Erdoğan’ın Zelenski ile yapacağı görüşmelerin ikili bağlantılar boyutu da kıymetli. Son periyotta giderek derinleşen ve çeşitlenen Türkiye-Ukrayna işbirliğine kıymetli bir katkı da özgür ticaret mutabakatının imzalanmasıyla sağlanacak.

Getty Images

Ticaret Bakanı Mehmet Muş, yaptığı bir açıklamayla, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyareti sırasında Ukrayna ile özgür ticaret muahedesinin imzalanacağını bildirdi. Ocak ayı dış ticaret datalarını deklare ettiğı toplantı sırasında bu açıklamayı yapan Muş, müzakerelerin 10 yıl sürdüğünü ve yeni kuşak hür ticaret muahedesinin imza kademesine geldiğini söylemiş oldu.

Türkiye-Ukrayna ticaret hacmi, 2021 yılında 7.5 milyar ABD Doları düzeyine çıkmıştı. Muahedenin imzalanmasıyla bu sayının hayli kısa bir müddetde 10 milyar ABD Doları’na yükseleceği öngörülüyor.

10. Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul toplantısı sırasında eğitim, kültür, savunma sanayi ve gümrükler konusunda da mutabakatların imzalanması bekleniyor. Türk ve Ukraynalı yetkililerin, başta doğal gaz konusu olmak üzere güç alanında mümkün işbirliği imkanlarını da ele alacakları kaydediliyor.

Kiev idaresi, Erdoğan’ın ziyareti ile ekonomik, siyasi ve savunma sanayi hususlarında hem de NATO üyesi olan bölgenin önde gelen aktörlerinden Türkiye ile artan işbirliği konusunda kuvvetli bir bildiri vermek de istiyor.
 
Üst