Erdoğan-Biden tepesinin kodları: Kritik toplantı Washington’dan nasıl görünüyor?

Muhabir

New member
Türkiye, son yılların en büyük diplomatik krizinin ertesinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ABD Lideri Joe Biden içindeki kritik görüşmeye odaklanmıştı ki 20 dakika sürmesi planlanan görüşme 1 saatten çok sürdü.

Akabinde, tam olarak neler olup bittiğini anlamamızı adeta olanaksız kılan kalın bir sis perdesinin arkasında manşet savaşları başladı.

Havuz medyası, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarına istinaden “pozitif görüşme, ortak mutabakat, taze başlangıç, sıcak mesaj” üzere piyasalara umut pompalayan manşetlerle çıktı.

Beyaz Saray’dan yapılan açıklama ise bir tarafıyla Erdoğan’ı yalanlamaktaydı.

Beyaz Saray, toplantıda ‘Libya seçimlerinin yanı sıra Doğu Akdeniz ve Güney Kafkasya’daki son durumun’ gündeme geldiğini belirtti.

Fakat Cumhurbaşkanı Erdoğan açıklamasında açıkça, “Bugünkü toplantıda, Doğu Akdeniz gündeme gelmedi. Gelmediğine göre, Sayın Biden’ın da benim de gündemimizde değil” demişti.

Basına kapalı bir görüşme olduğu için şimdilik gerçekte neler olup bittiğini bilmenin bir yolu yok.

Biz de bu sebeple görüşmenin Washington’dan nasıl göründüğünü anlayabilmek ismine New York’taki St. Lawrence Üniversitesi’nden Doç. Dr. Howard Eissenstat ve Amerikalı Türkiye siyasetleri uzmanı Nicholas Danforth‘a çeşitli sorular yönelttik, tatminkar karşılıklar aldık…

“TÜRK HÜKÜMETİ KONGRE’Yİ HAFİFE ALIYOR”

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Lideri Biden içinde, İtalya’nın başşehri Roma’daki G20 Başkanlar Tepesi kapsamında düzenlenen toplantıya ait görüşlerini sorduğumuz Eissenstat, görüşmenin ABD-Türkiye bağlarına dair esaslı değişiklikleri işaret etmediğinin altını çizerek, “Türk hükümeti toplantıya mümkün olan en olumlu yansıyı verdi, lakin [iki ülke içindeki] en şiddetli başlıkların ele alındığına dair bir işaret yok ve ABD’nin toplantıya ait okuması hem S400’ler tıpkı vakitte insan hakları meselesine ait vurgular göz önünde bulundurulduğunda ‘oldukça daha az olumluydu’. Bilhassa, Türk tarafının, Biden idaresi istekli olsa bile, F-16 muahedesinin Kongre’den geçmesinin ne kadar sıkıntı olacağını muhtemelen hafifçee aldığını düşünüyorum” dedi.

“VAZGEÇMESİ SIKINTI SEÇİMLER…”

ABD Türkiye’den ne istiyor ve Türkiye’nin ABD’den beklentileri neler? Hangi taraf amaçlarına ulaşmaya daha yakın?” sorusunu yönelttiğimiz Eissenstat’ın karşılığı şöyle oldu:

“Bence bu noktada her iki taraf da daha kolay bir iş ilgisi istiyor. Sorun şu ki, her iki tarafın da yaptığı seçimler, ‘ABD’nin Suriye’de YPG’yi destekleme sonucu, Türkiye’nin S400’leri satın alması’, vazgeçmesi epey güç seçimler. Ayrıyeten, F16 muahedesine Kongre dayanağı konusunda da karamsarım ve Halkbank davası sorunu da hala ortada. Her iki taraf da tansiyonun düşürülmesini isteyebilir, fakat bunun olacağından şüpheliyim.”

“BATI’DA ‘BEKLE GÖR’ YAKLAŞIMI HAKİM”


Eissenstat, toplantının ABD kamuoyunda, bilhassa Türkiye ile münasebetlere ilgi duyan bölümler tarafınca nasıl değerlendirildiğine ait sorumuzu ise şu sözlerle yanıtladı:

“Şu anda (en azından Batı’da) algı, Erdoğan’ın dış siyasette aldığı risklerin bedelini hissederek yalpaladığı istikametinde. Batılı hükümetler Türkiye’nin istikrara kavuşmasını istiyor. Fakat Erdoğan, Türkiye’ye can simidi atılması ihtimalini pek zorlaştırdı. Bence genel tavır, ‘2023 seçimlerini bekleyelim ve ne olacağını gorelim’ formunda.”

“AÇMAZ DEVAM EDİYOR”


Araştırmacı-Yazar Nicholas Danforth ise hususa ait olarak Cumhuriyet.com.tr‘ye şu değerlendirmelerde bulundu:

“Garip, Erdoğan bu görüşmelerin olumlu olduğunu söyleyip duruyor, fakat ABD-Türkiye münasebetleri kötüleşmeye devam ediyor. bir epey Amerikalı gözlemciye nazaran, Erdoğan ve Biden’ın geçen haftaki krizden daha sonra bir ortaya gelmeleri uyguna işaret. Her iki taraf da tüm değerli ikili sıkıntılarda uzun müddettir devam eden tavırlarını bir dahalemiş görünüyor. Biden’ın da belirttiği üzere, Kongre’nin onay sürecinden geçmesi gerekecek olan F-16’larda [olumlu] bir atılım olduğuna dair hiç bir delil yok. S-400 sorunu devam ediyor. Washington, Türkiye’nin onları rafa kaldırması ya da kurtulması konusunda ısrarcı; Ankara ise Washington’un bunu aşması konusunda ısrar ediyor. bu biçimdece açmaz devam ediyor. Biden büyük olasılıkla [Erdoğan’a], Suriye’nin kuzeyinde icra edilecek muhtemel bir harekâtın ABD’de kuvvetli bir reaksiyona yol açacağını da aktardı. Yani bu gerçekleşirse, toplantının katiyetle güzel gitmediği manasına gelecek ve bu durumda Kongre, Türkiye’ye yönelik daha fazla yaptırım için kuvvetli bir baskı ile karşı karşıya kalacak…”
 
Üst