Muhabir
New member
Ukrayna, geçiş yolları üzerinde bulunan bir ülke. Geçiş yolları üzerinde olmak duruma bakılırsa bir avantaj da olabilir, dezavantaj da. Şayet kuvvetli bir devlet kurabilmişseniz, geçiş yollarını denetleyen ülke olursunuz; şayet devletiniz kuvvetli değilse, bu biçimde, her iki taraftan akınlara açık hale gelirsiniz ve hiçkimse sizin kendi ayaklarınız üzerinde doğrulmanızı istemez (Osmanlı’nın gerileme devrinden itibaren Türkiye üzerinde sayısız paylaşım planının yapılması, buna en somut örnektir. 1800’lerin ortalarından I. Dünya Savaşı’na kadar ki Avrupa siyasi tarihi, aslında, “Avrupa’nın hasta adamı” Osmanlı Devleti’nin paylaşılması probleminin “Avrupa ahengini bozmayacak biçimde” halli konusundaki uğraşların tarihidir. Rumen tarihçi Trandafir Djuvara’nın “Türkiye’nin Paylaşılması Hakkında Yüz Proje” isimli kitabı, I. Dünya Savaşı öncesindeki bu planları detayıyla anlatır).
HUDUT SAVAŞI
Ukrayna da, devlet geleneğinin zayıf olmasının ağır neticeleriyla karşılaşmış yüzlerce yıl boyunca. Sovyetler Birliği’nin dağılmasından bu yana geçen otuz yıldır da burası, Rusya’yla Batı’nın en temel çatışma bölgesini oluşturuyor. Bunu en somut biçimde birinci sefer 2014’te görmüştük, ikinci sefer de artık görüyoruz. ABD, Ukrayna’yı, Rusya’yı çevreleme stratejisinde kullanmaya çalışıyor, Rusya’ysa, tarihi niçinlerin yanı sıra, jeopolitik niçinlerle de (Ukrayna’nın Moskova’nın çabucak yanıbaşında olması), ABD kontrolüne bırakmak istemiyor. Ukrayna’nın AB ve NATO üzere kurumlara dahil olmasını Ukrayna’daki Batı yanlıları Ukrayna’nın kendi tercihi olarak görürken, Rusya bunu NATO’nun kendisini kuşatmasının bir modülü olarak görüyor (Putin’in “bir ülkenin kendi güvenliği için başvurduğu önlem, bir öbür ülkenin güvenliğini tehdit etmemeli”, derken kastettiği, buydu).
Ukrayna konusundaki bu son krizin sıcak bir savaşa dönüşme ihtimali hâlâ fazlaca düşük (Ukraynalı yetkililer de bu biçimde vurguluyor). Ne var ki, Ukrayna üzerinde ABD ile Rusya içinde önemli bir hudut savaşı yürüyor ve bunun faturası Ukrayna’ya çıkıyor. Ukrayna’nın şimdiki idaresi, ölçülü Batıcı çizgide. Yani, genel olarak Batı yanlısı çizgide olsa da, Rusya’yla birtakım konularda mutabakata varmaya çalışıyor. Ukrayna idaresi, ülkenin doğusundaki Donbas bölgesinde bulunan ve sekiz yıldan beri Rusya yanlısı ayrılıkçıların kontrolü altında olan yerlerle ilgili olarak Rusya idaresiyle görüşmek istediğinde, Rusya idaresi ısrarla, “bu bahiste sizin muhatabınız biz değiliz. Siz gidin, ayrılıkçılarla görüşün” diyerek, kendi desteklediği ayrılıkçı idarelerle Kiev’i muhatap kılmaya çalışıyor. (Rusya, kimi ülkeleri karşı tarafa nasıl ittiğinin de bir özeleştirisini yapmalı).
Ne var ki, Ukrayna’ya bu son periyotta asıl ziyanı veren Rusya değil, dost görünen Batılılar oldu. Ukrayna’da NATO ve AB üyeliği amaçları, anayasaya yerleştirilerek, “milli hedef” haline getirildi. Bunları açıktan eleştirmek, cüret isteyen bir iş haline geldi. Ancak Ukrayna’nın yakın bir gelecekte ne AB’ye, ne de NATO’ya alınmayacağı, daha da açık konuşulmaya başlandı. Ukrayna, bundan sekiz yıl evvel, Batı yanlısı çizgiyi seçtiği için Rusya’yla karşı karşıya gelmişti. Lakin Batı’nın, onu kendi içine alma isteğinin olmadığı, netlik kazanıyor. Dahası, bu son gerginlikte Ukraynalı yetkililerin Rusya’nın istila etmesi ihtimalinin epey düşük olduğunu söylemelerine karşın ABD ve İngiltere’nin Ukrayna’nın “her an” istilaya uğrayacağını söyleyip durması, Ukraynalı yetkililerin de vurguladığı üzere, Ukrayna’nın her ay 2-3 milyar dolar kayba uğramasına niye oluyor. Ancak kimi gerçekler güç kurallarda anlaşılır. Bu sıkıntı günler de, Batı’nın ne kadar “güvenilir” olabileceğini göstermesi bakımından, faydalı oldu.
HUDUT SAVAŞI
Ukrayna da, devlet geleneğinin zayıf olmasının ağır neticeleriyla karşılaşmış yüzlerce yıl boyunca. Sovyetler Birliği’nin dağılmasından bu yana geçen otuz yıldır da burası, Rusya’yla Batı’nın en temel çatışma bölgesini oluşturuyor. Bunu en somut biçimde birinci sefer 2014’te görmüştük, ikinci sefer de artık görüyoruz. ABD, Ukrayna’yı, Rusya’yı çevreleme stratejisinde kullanmaya çalışıyor, Rusya’ysa, tarihi niçinlerin yanı sıra, jeopolitik niçinlerle de (Ukrayna’nın Moskova’nın çabucak yanıbaşında olması), ABD kontrolüne bırakmak istemiyor. Ukrayna’nın AB ve NATO üzere kurumlara dahil olmasını Ukrayna’daki Batı yanlıları Ukrayna’nın kendi tercihi olarak görürken, Rusya bunu NATO’nun kendisini kuşatmasının bir modülü olarak görüyor (Putin’in “bir ülkenin kendi güvenliği için başvurduğu önlem, bir öbür ülkenin güvenliğini tehdit etmemeli”, derken kastettiği, buydu).
Ukrayna konusundaki bu son krizin sıcak bir savaşa dönüşme ihtimali hâlâ fazlaca düşük (Ukraynalı yetkililer de bu biçimde vurguluyor). Ne var ki, Ukrayna üzerinde ABD ile Rusya içinde önemli bir hudut savaşı yürüyor ve bunun faturası Ukrayna’ya çıkıyor. Ukrayna’nın şimdiki idaresi, ölçülü Batıcı çizgide. Yani, genel olarak Batı yanlısı çizgide olsa da, Rusya’yla birtakım konularda mutabakata varmaya çalışıyor. Ukrayna idaresi, ülkenin doğusundaki Donbas bölgesinde bulunan ve sekiz yıldan beri Rusya yanlısı ayrılıkçıların kontrolü altında olan yerlerle ilgili olarak Rusya idaresiyle görüşmek istediğinde, Rusya idaresi ısrarla, “bu bahiste sizin muhatabınız biz değiliz. Siz gidin, ayrılıkçılarla görüşün” diyerek, kendi desteklediği ayrılıkçı idarelerle Kiev’i muhatap kılmaya çalışıyor. (Rusya, kimi ülkeleri karşı tarafa nasıl ittiğinin de bir özeleştirisini yapmalı).
Ne var ki, Ukrayna’ya bu son periyotta asıl ziyanı veren Rusya değil, dost görünen Batılılar oldu. Ukrayna’da NATO ve AB üyeliği amaçları, anayasaya yerleştirilerek, “milli hedef” haline getirildi. Bunları açıktan eleştirmek, cüret isteyen bir iş haline geldi. Ancak Ukrayna’nın yakın bir gelecekte ne AB’ye, ne de NATO’ya alınmayacağı, daha da açık konuşulmaya başlandı. Ukrayna, bundan sekiz yıl evvel, Batı yanlısı çizgiyi seçtiği için Rusya’yla karşı karşıya gelmişti. Lakin Batı’nın, onu kendi içine alma isteğinin olmadığı, netlik kazanıyor. Dahası, bu son gerginlikte Ukraynalı yetkililerin Rusya’nın istila etmesi ihtimalinin epey düşük olduğunu söylemelerine karşın ABD ve İngiltere’nin Ukrayna’nın “her an” istilaya uğrayacağını söyleyip durması, Ukraynalı yetkililerin de vurguladığı üzere, Ukrayna’nın her ay 2-3 milyar dolar kayba uğramasına niye oluyor. Ancak kimi gerçekler güç kurallarda anlaşılır. Bu sıkıntı günler de, Batı’nın ne kadar “güvenilir” olabileceğini göstermesi bakımından, faydalı oldu.