Morgoth
New member
İskandinav polisiyeleri tipe katkı yapmayı sürdürüyor. Netflix’te izleyebileceğimiz “The Chestnut Man” de onlardan biri… Kasper Barfoed ile Mikkel Serup’un yönettiği dizi 1987’de, küçük bir kasabada yaşanan yırtıcı katliamın izlerini günümüz Kopenhagı’na taşırken esirgeyici aile ve toplumsal bakım problemini gerçekleşen seri cinayetler üzerinden ele alıyor.
NE ARARSANIZ! TOTEM, RİTÜEL, CİNAYET…
Dizinin konusunu özetlemek gerekirse aktaralım. yıllar evvelce Danimarka’nın küçük bir kasabasında çiftlik hayvanlarının kaçtığı ihbarını kıymetlendirerek meskene giden polis memuru bir katliamla karşılaşır. Tüm aile üyeleri vahşice katledilmiştir. Konutu gezdiği sıra polis memuru da öldürülür ve birinci perde kapanır. yıllar daha sonra başşehir Kopenhag’da bayan cinayetleri işlenmeye başlar. Katil öldürdüğü bayanların gözlerini oyup kimi uzuvlarını keserek cesetlerin yanına ulusal kültürde bir mana tabir eden “kestane adam” figürü bırakmaktadır.
Davayı araştıracak polislerin ortak noktası cinayet ünitesinden ayrılmak üzere olmalarıdır. Daha doğrusu Hess (Mikkel Boe Følsgaard) yaşadığı problemlerden dolayı süreksiz müddetliğine – sürgün cezasını çekmeye – gelmiştir. Naia Thulin (Danica Curcic) ise kızına vakit ayıramadığından iş yükünün az olduğu bir çalışma ortamına geçecektir. Tam da atama talebiyle dilekçe verdiği gün birinci cinayet işlenince gönülsüz görünen ikilinin canını dişine takacağı bir soruşturma süreci başlar. Cinayetler birbirini izler ve her seferinde bir sene evvel kızı kaybolan toplumsal işler bakanı Rosa Hartung’u işaret eden bulgulara rastlanır. Cesedin yanına bırakılan kestane adamlarda kayıp kızın parmak izleri vardır. Kısımlar akıp olaylar açıldıkça işlenen cinayetlerde Rosa’nın çocukluğunda yaşadıklarının hissesi bulunduğu anlaşılır.
YENİDEN NORDİK NOİR, YENİDEN AİLE AÇMAZI
İskandinav polisiyelerinde iskeleti aile sıkıntıları oluşturuyor ve aslında bu genellemeyi çağdaş Avrupa polisiyeleri kapsayacak bir biçimde yapabiliriz. Bilhassa çevrimiçi platformlara çekilen işlerde sıkıntılı polis figürünün yavaş yavaş problemli aileye kaydığını gözlemliyoruz. Ya cinayetler ailevi sorunlarla direkt ilişkilendiriliyor ya katilin peşine düşen polislerin eşleriyle, çocuklarıyla problemleri öne çıkarılıyor. Sıkıntılar akut olsun kronik olsun aile anlatının vazgeçilmez bir modülü kılınıyor.
“Ailenin yükselişi” olarak isimlendirebiliriz bu isteği o denli ki ailede bir şeyler arandığı, başta Kuzey olmak üzere Avrupa’nın aile yaşantısını gündeme taşıdığı anlaşılıyor. Bu yönelim bir açıdan yaşlı kıtanın nüfus krizini de gözler önüne sermekte… Geçimsiz aileler, mutsuz çocuklar, ilgi göstermekten aciz ebeveynler… Üstelik dikkat cazip bir taraf da ebeveynlerin çocuklarından kopukluğunun salt işkolik olmalarına bağlanmaması. Yani hikayeler çağın eğilimine işaret edip, gelişen ve bozulan toplumsal hayatı gözler önüne sermekle yetinmiyor, sert bir tenkit getiriyor, kelamını sakınmıyor. Çağın normalleştirilmeyip eksiklerin “diyet olarak” aklanmadığı bu anlatılarda bozulan toplumsal yapının yanı sıra insanın çürümüşlüğü, kendine dönüklüğü ele alınırken hümanist bir bakışa rastlıyoruz.
“Kestane Adam”da ailenin merkezde tuttuğu yer ise başka örneklere kıyasla ajitatif bir taraf taşıyor zira bu kere ailenin bireyi zorlayan varlığı değil eksikliği amaç alınıyor. Dizide, toplumsal yaşama dönük düzenlemeleriyle dünya ortalamasının birkaç adım ilerisinde olan Avrupa’nın dahi kelam konusu aile oldu mu yapay bir memnunluk geliştiremediği iletisi veriliyor ve bu yorum bir daha son periyot kimi tabuların yıkılmasıyla bir arada sıkça işlenmeye başlanan çocuk istismarı temasına ulanıyor. Çocukluğuna hapsolmuş, pak bir tekerlemeyi bile cinayetlerine alet eden bir katil profiliyle karşılaşıyoruz “Kestane Adam”da, bu biçimdece bu psikopat ruh halinin toplumsal bir problemden temellendiği kararına varıyoruz. Katil elbet cinayetlerinden, insanlara verdiği çeşitli ziyanlardan dolayı hatalı lakin onu suça iten sistemin kendisi. Bu tahminen beylik bir çıkarım lakin “Chestnut Man” “lafı dolandırmıyor”.
YAN HİKAYELERİ KORUYUP BİLDİRİLERİ ÖNE ÇIKARAN TEMPO
Dizinin anlatısına geçtiğimizde öncedena üst seviye temposundan kelam etmeliyiz. “Kestane Adam”, 6 kısım sürüyor. Birinci kısımdan alıp es verdiği dördüncü kısım sonuna kadar çok sürükleyici ilerliyor ve beşinci kısımla birlikte temel zanlının kimliğini vererek heyecanı bir daha yükseltip anlatıda aksiyonun, hikayedeyse katarsisin öne çıktığı finale uzanıyor.
Yüksek temponun yanı sıra katil hakkında varsayım yaptırmayan daha doğrusu katili dışarıda (bu biçimdece hedefte) tutan bir üslup hâkim diziye. Bu üslup yan hikayelerden randıman alınmasını ve aileye dair iletinin iletilmesini de sağlamış. Dizide şaşırtan öğe namına kullanılan çift adeta sürat tümseği görevi görüyor ve beşinci kısımda verilen esin altını dolduruyor. Çift meyyit ele geçtiğinde Thulin ve Hess kadar seyirci de inanmıyor katilin onlar olduğuna… Öte yandan dizi dedektiflerle özdeşleşme imkânı sağlandığından iç içe geçmiş aile dramlarının, evlatlık uygulamasında yaşanan sıkıntıların altı daha rahat çizilebiliyor. Katili izleyiciye aratan bir gizem yerine toplumsal iletilerin verildiği politik yer güçleniyor. olağan olarak bildirinin en baştan açık edilmesi dizinin sonunda “tam olarak ne dendi” sorusuna da doyurucu bir cevap verilmesini engelliyor. “Chestnut Man” çocukların problemlerini gündeme getirirken tahlile dair rastgele bir teklifte bulunmuyor.
KESTAniçin ADAM: BİREY OLAN ÇOCUĞUN EVCİLİK OYUNCAĞI
Uzun müddet aksiyonla iş goren dizi katilin kimliğini zıt köşe diyemesek de şaşırtan bir biçimde ifşa ederken finale yanlışsız gizem öğesinden de yararlanıyor ancak finalde, beklenen yüzleşme gerçekleştiğinde çarpıcı bir tesir yaratılamıyor.
“Kestane Adam” temel gücünü yaslandığı lokal kültürden alıyor diyebiliriz. Kestanelerin çocukların elinde fonksiyon kazanarak evcilik oyununun bir aracı kılındıkları anlaşılıyor. Okul yahut mahallelerde düzenlenen Halloween üzere eğlenceli merasimleri de aşıp büyüklerin dünyasını taklit eden oyunlar aracılığıyla çocuk gelişmenine eşlik ediyor bu kestane figürleri. Bireyi ve aileyi sembolize ediyor. Bir bakıma katilin olay mahalline bıraktığı kestane adamlar bir çocuk oyununun, mesken ve aile arayışının geri dönüşü biçiminde de yorumlanabilir. Katil öldürerek, “başarısız” ebeveynlerden intikam alarak aile olmaya çalışıyor. Dizide kestane sembolü yerinde müdahalelerle kullanılıyor ve katilin ebeveyn cinayetlerine törensel bir hava katmasından tutun çocukların masumiyetine vurgu yapan okul şenliklerine kadar anlatının her evresine yerleşiyor. özetlemek gerekirsesı bu kış meyvesi, saplantılı katilin zihninden taştığı ölçüde toplumsal problemleri söz düzebir daha yükseliyor.
* *
Pekala, “Chestnut Man” uyumsuz ikili, geçmişten gelen travmalar, çağımızın sorunlarına dönük toplumsal iletiler üzere cinse hükümran biroldukca klişeyi ve bilhassa günümüzdeki eğilimi ortaya koyarken nasıl muvaffakiyet kazanıyor? Karşılık çok sıradan aslında. Tanımı uygun uyguluyor dizi. Gerek hikayesi gerek temposu bakımından boşluk bırakmıyor. İskandinav grisine pastel tonlar ve orman karanlığını ekleyen dizi, izleyiciye bir daha bölemeyeceği saatler vaat etmekte.
NE ARARSANIZ! TOTEM, RİTÜEL, CİNAYET…
Dizinin konusunu özetlemek gerekirse aktaralım. yıllar evvelce Danimarka’nın küçük bir kasabasında çiftlik hayvanlarının kaçtığı ihbarını kıymetlendirerek meskene giden polis memuru bir katliamla karşılaşır. Tüm aile üyeleri vahşice katledilmiştir. Konutu gezdiği sıra polis memuru da öldürülür ve birinci perde kapanır. yıllar daha sonra başşehir Kopenhag’da bayan cinayetleri işlenmeye başlar. Katil öldürdüğü bayanların gözlerini oyup kimi uzuvlarını keserek cesetlerin yanına ulusal kültürde bir mana tabir eden “kestane adam” figürü bırakmaktadır.
Davayı araştıracak polislerin ortak noktası cinayet ünitesinden ayrılmak üzere olmalarıdır. Daha doğrusu Hess (Mikkel Boe Følsgaard) yaşadığı problemlerden dolayı süreksiz müddetliğine – sürgün cezasını çekmeye – gelmiştir. Naia Thulin (Danica Curcic) ise kızına vakit ayıramadığından iş yükünün az olduğu bir çalışma ortamına geçecektir. Tam da atama talebiyle dilekçe verdiği gün birinci cinayet işlenince gönülsüz görünen ikilinin canını dişine takacağı bir soruşturma süreci başlar. Cinayetler birbirini izler ve her seferinde bir sene evvel kızı kaybolan toplumsal işler bakanı Rosa Hartung’u işaret eden bulgulara rastlanır. Cesedin yanına bırakılan kestane adamlarda kayıp kızın parmak izleri vardır. Kısımlar akıp olaylar açıldıkça işlenen cinayetlerde Rosa’nın çocukluğunda yaşadıklarının hissesi bulunduğu anlaşılır.
YENİDEN NORDİK NOİR, YENİDEN AİLE AÇMAZI
İskandinav polisiyelerinde iskeleti aile sıkıntıları oluşturuyor ve aslında bu genellemeyi çağdaş Avrupa polisiyeleri kapsayacak bir biçimde yapabiliriz. Bilhassa çevrimiçi platformlara çekilen işlerde sıkıntılı polis figürünün yavaş yavaş problemli aileye kaydığını gözlemliyoruz. Ya cinayetler ailevi sorunlarla direkt ilişkilendiriliyor ya katilin peşine düşen polislerin eşleriyle, çocuklarıyla problemleri öne çıkarılıyor. Sıkıntılar akut olsun kronik olsun aile anlatının vazgeçilmez bir modülü kılınıyor.
“Ailenin yükselişi” olarak isimlendirebiliriz bu isteği o denli ki ailede bir şeyler arandığı, başta Kuzey olmak üzere Avrupa’nın aile yaşantısını gündeme taşıdığı anlaşılıyor. Bu yönelim bir açıdan yaşlı kıtanın nüfus krizini de gözler önüne sermekte… Geçimsiz aileler, mutsuz çocuklar, ilgi göstermekten aciz ebeveynler… Üstelik dikkat cazip bir taraf da ebeveynlerin çocuklarından kopukluğunun salt işkolik olmalarına bağlanmaması. Yani hikayeler çağın eğilimine işaret edip, gelişen ve bozulan toplumsal hayatı gözler önüne sermekle yetinmiyor, sert bir tenkit getiriyor, kelamını sakınmıyor. Çağın normalleştirilmeyip eksiklerin “diyet olarak” aklanmadığı bu anlatılarda bozulan toplumsal yapının yanı sıra insanın çürümüşlüğü, kendine dönüklüğü ele alınırken hümanist bir bakışa rastlıyoruz.
“Kestane Adam”da ailenin merkezde tuttuğu yer ise başka örneklere kıyasla ajitatif bir taraf taşıyor zira bu kere ailenin bireyi zorlayan varlığı değil eksikliği amaç alınıyor. Dizide, toplumsal yaşama dönük düzenlemeleriyle dünya ortalamasının birkaç adım ilerisinde olan Avrupa’nın dahi kelam konusu aile oldu mu yapay bir memnunluk geliştiremediği iletisi veriliyor ve bu yorum bir daha son periyot kimi tabuların yıkılmasıyla bir arada sıkça işlenmeye başlanan çocuk istismarı temasına ulanıyor. Çocukluğuna hapsolmuş, pak bir tekerlemeyi bile cinayetlerine alet eden bir katil profiliyle karşılaşıyoruz “Kestane Adam”da, bu biçimdece bu psikopat ruh halinin toplumsal bir problemden temellendiği kararına varıyoruz. Katil elbet cinayetlerinden, insanlara verdiği çeşitli ziyanlardan dolayı hatalı lakin onu suça iten sistemin kendisi. Bu tahminen beylik bir çıkarım lakin “Chestnut Man” “lafı dolandırmıyor”.
YAN HİKAYELERİ KORUYUP BİLDİRİLERİ ÖNE ÇIKARAN TEMPO
Dizinin anlatısına geçtiğimizde öncedena üst seviye temposundan kelam etmeliyiz. “Kestane Adam”, 6 kısım sürüyor. Birinci kısımdan alıp es verdiği dördüncü kısım sonuna kadar çok sürükleyici ilerliyor ve beşinci kısımla birlikte temel zanlının kimliğini vererek heyecanı bir daha yükseltip anlatıda aksiyonun, hikayedeyse katarsisin öne çıktığı finale uzanıyor.
Yüksek temponun yanı sıra katil hakkında varsayım yaptırmayan daha doğrusu katili dışarıda (bu biçimdece hedefte) tutan bir üslup hâkim diziye. Bu üslup yan hikayelerden randıman alınmasını ve aileye dair iletinin iletilmesini de sağlamış. Dizide şaşırtan öğe namına kullanılan çift adeta sürat tümseği görevi görüyor ve beşinci kısımda verilen esin altını dolduruyor. Çift meyyit ele geçtiğinde Thulin ve Hess kadar seyirci de inanmıyor katilin onlar olduğuna… Öte yandan dizi dedektiflerle özdeşleşme imkânı sağlandığından iç içe geçmiş aile dramlarının, evlatlık uygulamasında yaşanan sıkıntıların altı daha rahat çizilebiliyor. Katili izleyiciye aratan bir gizem yerine toplumsal iletilerin verildiği politik yer güçleniyor. olağan olarak bildirinin en baştan açık edilmesi dizinin sonunda “tam olarak ne dendi” sorusuna da doyurucu bir cevap verilmesini engelliyor. “Chestnut Man” çocukların problemlerini gündeme getirirken tahlile dair rastgele bir teklifte bulunmuyor.
KESTAniçin ADAM: BİREY OLAN ÇOCUĞUN EVCİLİK OYUNCAĞI
Uzun müddet aksiyonla iş goren dizi katilin kimliğini zıt köşe diyemesek de şaşırtan bir biçimde ifşa ederken finale yanlışsız gizem öğesinden de yararlanıyor ancak finalde, beklenen yüzleşme gerçekleştiğinde çarpıcı bir tesir yaratılamıyor.
“Kestane Adam” temel gücünü yaslandığı lokal kültürden alıyor diyebiliriz. Kestanelerin çocukların elinde fonksiyon kazanarak evcilik oyununun bir aracı kılındıkları anlaşılıyor. Okul yahut mahallelerde düzenlenen Halloween üzere eğlenceli merasimleri de aşıp büyüklerin dünyasını taklit eden oyunlar aracılığıyla çocuk gelişmenine eşlik ediyor bu kestane figürleri. Bireyi ve aileyi sembolize ediyor. Bir bakıma katilin olay mahalline bıraktığı kestane adamlar bir çocuk oyununun, mesken ve aile arayışının geri dönüşü biçiminde de yorumlanabilir. Katil öldürerek, “başarısız” ebeveynlerden intikam alarak aile olmaya çalışıyor. Dizide kestane sembolü yerinde müdahalelerle kullanılıyor ve katilin ebeveyn cinayetlerine törensel bir hava katmasından tutun çocukların masumiyetine vurgu yapan okul şenliklerine kadar anlatının her evresine yerleşiyor. özetlemek gerekirsesı bu kış meyvesi, saplantılı katilin zihninden taştığı ölçüde toplumsal problemleri söz düzebir daha yükseliyor.
* *
Pekala, “Chestnut Man” uyumsuz ikili, geçmişten gelen travmalar, çağımızın sorunlarına dönük toplumsal iletiler üzere cinse hükümran biroldukca klişeyi ve bilhassa günümüzdeki eğilimi ortaya koyarken nasıl muvaffakiyet kazanıyor? Karşılık çok sıradan aslında. Tanımı uygun uyguluyor dizi. Gerek hikayesi gerek temposu bakımından boşluk bırakmıyor. İskandinav grisine pastel tonlar ve orman karanlığını ekleyen dizi, izleyiciye bir daha bölemeyeceği saatler vaat etmekte.