Cevaz Ne Demek? TDK Tanım ve Anlamı
Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde "cevaz" kelimesi, genellikle "izin verme, onay verme" anlamında kullanılmaktadır. Bu kelime, Arapçadan Türkçeye geçmiş olup, özellikle İslami ilimlerde "fetva" anlamında da kullanılır. Bir kişinin ya da otoritenin, bir eyleme, davranışa ya da düşünceye onay vermesi anlamını taşır. Daha geniş bir anlamda, "cevaz" kelimesi, yapılması ya da yapılmaması gereken şeylerin sınırlarını çizen bir izin ya da onay olarak da düşünülebilir.
Cevaz Kelimesinin Kökeni ve Dil Bilimsel İncelemesi
Cevaz kelimesi, Arapçadaki "cevaz" (جواز) kelimesinden türetilmiştir. Arapçadaki bu kelime "geçerlik", "izin verme" veya "onaylama" anlamına gelir. Türkçeye, Osmanlı İmparatorluğu döneminde, özellikle dini ve hukuki bağlamda girmiştir. Osmanlı döneminde, bir kişinin bir eylemi yerine getirebilmesi için dini veya resmi mercilerden alınan onaya "cevaz" denirdi. Bu da kelimenin, tarihsel olarak toplumsal yapıyı ve otoritelerin rolünü vurgulayan bir anlam taşımasına neden olmuştur.
Cevaz Kelimesinin Kullanım Alanları
Cevaz kelimesinin kullanımı çeşitli bağlamlara bağlı olarak farklılık gösterebilir. Günlük dilde daha çok dinî ve hukukî anlamda kullanılan "cevaz", aynı zamanda çeşitli disiplinlerdeki belirli kurallara uygunluk anlamına da gelebilir. Bu bağlamda, cevaz kelimesi, sosyal, kültürel ve hukukî normların nasıl şekillendiğini gösteren önemli bir dilsel işlevi yerine getirir.
1. **Dini Bağlamda Cevaz**: İslam hukukunda, bir eylemin yapılmasına, bir davranışın gerçekleştirilmesine dair verilen izin anlamında kullanılır. Bir kişinin, dini kurallara uygun olarak bir eylemi gerçekleştirmesi için aldığı izin, "cevaz" olarak ifade edilir. Örneğin, bir kişinin bir davranışı yerine getirmesinin helal olup olmadığına dair bir fetvaya "cevaz" denir.
2. **Hukukî Bağlamda Cevaz**: Hukuki anlamda da, bir hareketin yapılabilmesi için gerekli izin veya onay verildiğinde bu durum "cevaz" olarak adlandırılır. Bu kullanım, modern anlamda, hukuki bir eylemi gerçekleştirmenin yasal bir engel teşkil etmediğini ifade eder.
3. **Toplumsal Bağlamda Cevaz**: Toplumun genelinde, belirli bir davranışın kabul edilebilir olup olmadığına dair bir değerlendirme yapılırken de cevaz kelimesi kullanılabilir. Burada, sosyal normlara uygunluk ve kabul edilebilirlik önemlidir.
Cevaz Ne Demek? Sık Sorulan Sorular
1. **Cevaz Ne Anlama Gelir?**
Cevaz, bir şeyin yapılmasına izin verme, onaylama ya da geçerliliğini tanıma anlamına gelir. İslami hukuktaki anlamıyla, bir eyleme dair verilen fetva ya da izin olarak da ifade edilebilir.
2. **Cevaz Kelimesi Nerelerde Kullanılır?**
Cevaz kelimesi, en çok dini ve hukuki bağlamlarda karşımıza çıkar. Dinî anlamda, bir hareketin helal olup olmadığına dair verilen fetva ya da izin cevaz olarak adlandırılabilir. Hukukî anlamda ise, bir eylemin yapılabilmesi için gereken onay anlamına gelir.
3. **Cevaz Kelimesi Arapçadan mı Geliyor?**
Evet, cevaz kelimesi Arapçadan Türkçeye geçmiş bir kelimedir. Arapçadaki "cevaz" kelimesi, izin verme veya onaylama anlamına gelir ve bu anlam, Türkçeye de geçmiş ve benzer anlamlar taşıyan bir kelime olarak kullanılmıştır.
4. **Cevaz İle Fetva Arasında Fark Var Mıdır?**
Fetva, bir konuda verilen dini hüküm ve bir kişinin o konuda yapması ya da yapmaması gerekenler hakkında verilen karar iken, cevaz, özellikle bir eyleme dair verilen izin veya onay anlamında kullanılır. Fetva daha geniş bir anlam taşırken, cevaz, bir izin ya da onay olarak belirli bir eylemi kapsar.
5. **Cevaz Ne Zaman Kullanılır?**
Cevaz, genellikle dini veya hukuki anlamda kullanılır. Bir davranışın, eylemin veya kararın doğru ya da kabul edilebilir olup olmadığına dair verilen onay ya da izin bu kelimeyle ifade edilir. Aynı zamanda toplumsal normlarla ilgili değerlendirmelerde de kullanılabilir.
Cevaz ve İslam Hukuku: Dinî Bir Perspektif
İslam hukukunda, cevaz kelimesi daha çok dini hükümlerin uygulanması bağlamında karşımıza çıkar. Bir hareketin, davranışın ya da eylemin İslam'a uygun olup olmadığına dair verilen izin anlamına gelir. Bu bağlamda, cevaz, bir şeyin yapılmasının helal olup olmadığı konusunda karar veren dini mercilere aittir. Örneğin, bir kişinin bir iş yapıp yapamayacağına dair aldığı cevaz, İslam hukukuna uygunluğu ölçüsünde verilmiş bir izindir.
İslam hukukunda cevaz, genellikle bir konu üzerinde fetva veren alimler tarafından belirlenir. Bu bağlamda, bir kişi belirli bir davranışı sergilemek isterse, bunun İslam’a uygunluğu hakkında bir dini merciye başvurur ve alınan cevaza göre hareket eder. Cevaz, sadece bir izin değil, aynı zamanda dini değerlerle uyumlu hareket etmenin de bir göstergesidir.
Cevaz Kelimesinin Günlük Hayattaki Yeri
Modern toplumlarda, cevaz kelimesi eskisi kadar yaygın kullanılmasa da, özellikle dini ve hukuki bağlamlarda yerini korur. Günümüzde, cevaz daha çok resmi belgelerde, dini kitaplarda ya da fetva kitaplarında kullanılır. Bunun dışında, toplumsal düzeyde, belirli bir davranışa dair onay verme veya izin verme anlamında da gündelik dilde karşılaşılabilir.
Ancak, modern anlamda, hukuk ve etik çerçevesinde "cevaz" kelimesinin yerini daha çok "izin" ve "onay" gibi daha genel terimler almıştır. Bu terimler, daha geniş bir toplumsal çerçevede, bir hareketin yapılıp yapılmayacağına dair verilen kararları ifade etmek için kullanılır.
Cevaz Kelimesi İle İlgili Diğer Anlamlar ve İlişkili Kavramlar
Cevaz kelimesiyle ilişkili birkaç başka kavram da vardır. Bunlardan biri "helal"dir. Helal, İslam hukukunda yapılmasına izin verilen her şeydir ve cevaz, helal bir eylemi gerçekleştirebilmek için alınan izindir. Dolayısıyla cevaz, helal olanın yapılabilmesi için bir tür onaydır.
Bir diğer kavram ise "haram"dır. Haram, İslam hukuku çerçevesinde yasak olan şeydir. Bu durumda cevaz, sadece helal olan şeylere dair verilen onay ya da izin anlamına gelir, haram olan bir davranışa asla cevaz verilemez.
Son olarak, "fetva" da cevaz ile yakından ilişkilidir. Fetva, dini bir konuda verilen karar veya açıklamadır ve bu kararlar, bir eylemin yapılabilirliği hakkında cevaz veren bir nitelik taşır. Ancak fetva daha geniş bir anlam taşırken, cevaz yalnızca bir eyleme dair verilen onay anlamına gelir.
Sonuç
Cevaz kelimesi, Türkçede genellikle dini ve hukuki bir bağlamda kullanılır ve "izin verme" ya da "onaylama" anlamına gelir. Kelime, Arapçadan Türkçeye geçmiş olup, bir hareketin veya davranışın yapılabilirliğine dair verilen onayı ifade eder. Günümüzde daha çok dini ve hukuki konularda yer bulsa da, toplumsal normlara uygunluk anlamında da kullanımı mümkündür. Cevaz, özellikle İslam hukukunda önemli bir yer tutar ve bir hareketin helal olup olmadığına dair verilen kararları ifade eder. Bu kelime, modern dilde yerini başka ifadelerle değiştirmiş olsa da, anlam derinliği ve tarihsel önemiyle dikkat çeker.
Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde "cevaz" kelimesi, genellikle "izin verme, onay verme" anlamında kullanılmaktadır. Bu kelime, Arapçadan Türkçeye geçmiş olup, özellikle İslami ilimlerde "fetva" anlamında da kullanılır. Bir kişinin ya da otoritenin, bir eyleme, davranışa ya da düşünceye onay vermesi anlamını taşır. Daha geniş bir anlamda, "cevaz" kelimesi, yapılması ya da yapılmaması gereken şeylerin sınırlarını çizen bir izin ya da onay olarak da düşünülebilir.
Cevaz Kelimesinin Kökeni ve Dil Bilimsel İncelemesi
Cevaz kelimesi, Arapçadaki "cevaz" (جواز) kelimesinden türetilmiştir. Arapçadaki bu kelime "geçerlik", "izin verme" veya "onaylama" anlamına gelir. Türkçeye, Osmanlı İmparatorluğu döneminde, özellikle dini ve hukuki bağlamda girmiştir. Osmanlı döneminde, bir kişinin bir eylemi yerine getirebilmesi için dini veya resmi mercilerden alınan onaya "cevaz" denirdi. Bu da kelimenin, tarihsel olarak toplumsal yapıyı ve otoritelerin rolünü vurgulayan bir anlam taşımasına neden olmuştur.
Cevaz Kelimesinin Kullanım Alanları
Cevaz kelimesinin kullanımı çeşitli bağlamlara bağlı olarak farklılık gösterebilir. Günlük dilde daha çok dinî ve hukukî anlamda kullanılan "cevaz", aynı zamanda çeşitli disiplinlerdeki belirli kurallara uygunluk anlamına da gelebilir. Bu bağlamda, cevaz kelimesi, sosyal, kültürel ve hukukî normların nasıl şekillendiğini gösteren önemli bir dilsel işlevi yerine getirir.
1. **Dini Bağlamda Cevaz**: İslam hukukunda, bir eylemin yapılmasına, bir davranışın gerçekleştirilmesine dair verilen izin anlamında kullanılır. Bir kişinin, dini kurallara uygun olarak bir eylemi gerçekleştirmesi için aldığı izin, "cevaz" olarak ifade edilir. Örneğin, bir kişinin bir davranışı yerine getirmesinin helal olup olmadığına dair bir fetvaya "cevaz" denir.
2. **Hukukî Bağlamda Cevaz**: Hukuki anlamda da, bir hareketin yapılabilmesi için gerekli izin veya onay verildiğinde bu durum "cevaz" olarak adlandırılır. Bu kullanım, modern anlamda, hukuki bir eylemi gerçekleştirmenin yasal bir engel teşkil etmediğini ifade eder.
3. **Toplumsal Bağlamda Cevaz**: Toplumun genelinde, belirli bir davranışın kabul edilebilir olup olmadığına dair bir değerlendirme yapılırken de cevaz kelimesi kullanılabilir. Burada, sosyal normlara uygunluk ve kabul edilebilirlik önemlidir.
Cevaz Ne Demek? Sık Sorulan Sorular
1. **Cevaz Ne Anlama Gelir?**
Cevaz, bir şeyin yapılmasına izin verme, onaylama ya da geçerliliğini tanıma anlamına gelir. İslami hukuktaki anlamıyla, bir eyleme dair verilen fetva ya da izin olarak da ifade edilebilir.
2. **Cevaz Kelimesi Nerelerde Kullanılır?**
Cevaz kelimesi, en çok dini ve hukuki bağlamlarda karşımıza çıkar. Dinî anlamda, bir hareketin helal olup olmadığına dair verilen fetva ya da izin cevaz olarak adlandırılabilir. Hukukî anlamda ise, bir eylemin yapılabilmesi için gereken onay anlamına gelir.
3. **Cevaz Kelimesi Arapçadan mı Geliyor?**
Evet, cevaz kelimesi Arapçadan Türkçeye geçmiş bir kelimedir. Arapçadaki "cevaz" kelimesi, izin verme veya onaylama anlamına gelir ve bu anlam, Türkçeye de geçmiş ve benzer anlamlar taşıyan bir kelime olarak kullanılmıştır.
4. **Cevaz İle Fetva Arasında Fark Var Mıdır?**
Fetva, bir konuda verilen dini hüküm ve bir kişinin o konuda yapması ya da yapmaması gerekenler hakkında verilen karar iken, cevaz, özellikle bir eyleme dair verilen izin veya onay anlamında kullanılır. Fetva daha geniş bir anlam taşırken, cevaz, bir izin ya da onay olarak belirli bir eylemi kapsar.
5. **Cevaz Ne Zaman Kullanılır?**
Cevaz, genellikle dini veya hukuki anlamda kullanılır. Bir davranışın, eylemin veya kararın doğru ya da kabul edilebilir olup olmadığına dair verilen onay ya da izin bu kelimeyle ifade edilir. Aynı zamanda toplumsal normlarla ilgili değerlendirmelerde de kullanılabilir.
Cevaz ve İslam Hukuku: Dinî Bir Perspektif
İslam hukukunda, cevaz kelimesi daha çok dini hükümlerin uygulanması bağlamında karşımıza çıkar. Bir hareketin, davranışın ya da eylemin İslam'a uygun olup olmadığına dair verilen izin anlamına gelir. Bu bağlamda, cevaz, bir şeyin yapılmasının helal olup olmadığı konusunda karar veren dini mercilere aittir. Örneğin, bir kişinin bir iş yapıp yapamayacağına dair aldığı cevaz, İslam hukukuna uygunluğu ölçüsünde verilmiş bir izindir.
İslam hukukunda cevaz, genellikle bir konu üzerinde fetva veren alimler tarafından belirlenir. Bu bağlamda, bir kişi belirli bir davranışı sergilemek isterse, bunun İslam’a uygunluğu hakkında bir dini merciye başvurur ve alınan cevaza göre hareket eder. Cevaz, sadece bir izin değil, aynı zamanda dini değerlerle uyumlu hareket etmenin de bir göstergesidir.
Cevaz Kelimesinin Günlük Hayattaki Yeri
Modern toplumlarda, cevaz kelimesi eskisi kadar yaygın kullanılmasa da, özellikle dini ve hukuki bağlamlarda yerini korur. Günümüzde, cevaz daha çok resmi belgelerde, dini kitaplarda ya da fetva kitaplarında kullanılır. Bunun dışında, toplumsal düzeyde, belirli bir davranışa dair onay verme veya izin verme anlamında da gündelik dilde karşılaşılabilir.
Ancak, modern anlamda, hukuk ve etik çerçevesinde "cevaz" kelimesinin yerini daha çok "izin" ve "onay" gibi daha genel terimler almıştır. Bu terimler, daha geniş bir toplumsal çerçevede, bir hareketin yapılıp yapılmayacağına dair verilen kararları ifade etmek için kullanılır.
Cevaz Kelimesi İle İlgili Diğer Anlamlar ve İlişkili Kavramlar
Cevaz kelimesiyle ilişkili birkaç başka kavram da vardır. Bunlardan biri "helal"dir. Helal, İslam hukukunda yapılmasına izin verilen her şeydir ve cevaz, helal bir eylemi gerçekleştirebilmek için alınan izindir. Dolayısıyla cevaz, helal olanın yapılabilmesi için bir tür onaydır.
Bir diğer kavram ise "haram"dır. Haram, İslam hukuku çerçevesinde yasak olan şeydir. Bu durumda cevaz, sadece helal olan şeylere dair verilen onay ya da izin anlamına gelir, haram olan bir davranışa asla cevaz verilemez.
Son olarak, "fetva" da cevaz ile yakından ilişkilidir. Fetva, dini bir konuda verilen karar veya açıklamadır ve bu kararlar, bir eylemin yapılabilirliği hakkında cevaz veren bir nitelik taşır. Ancak fetva daha geniş bir anlam taşırken, cevaz yalnızca bir eyleme dair verilen onay anlamına gelir.
Sonuç
Cevaz kelimesi, Türkçede genellikle dini ve hukuki bir bağlamda kullanılır ve "izin verme" ya da "onaylama" anlamına gelir. Kelime, Arapçadan Türkçeye geçmiş olup, bir hareketin veya davranışın yapılabilirliğine dair verilen onayı ifade eder. Günümüzde daha çok dini ve hukuki konularda yer bulsa da, toplumsal normlara uygunluk anlamında da kullanımı mümkündür. Cevaz, özellikle İslam hukukunda önemli bir yer tutar ve bir hareketin helal olup olmadığına dair verilen kararları ifade eder. Bu kelime, modern dilde yerini başka ifadelerle değiştirmiş olsa da, anlam derinliği ve tarihsel önemiyle dikkat çeker.