Mezopotamya
New member
Doğan Selçuk ÖZTÜRK
● Yasemin Hanım, kendinizden özetlemek gerekirse bahseder misiniz?
Elazığ’da beş çocuklu bir ailenin tek kız çocuğu olarak dünyaya geldim. Birinci ve ortaöğrenimimi Elazığ’da tamamladım. Lisans eğitimimi Hacettepe’de, yüksek lisans ve doktora eğitimimi ise akademik çalışmalarımı yürüttüğüm Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Dalı’nda gerçekleştirdim. bir süre İngiltere’nin Nottingham kentinde halk sıhhati ve epidemiyoloji alanında çalıştım. 1991 yılında araştırma nazaranvlisi olarak girmiş olduğum Fırat Üniversitesi’nde 1999 yılında doçent, 2005 yılında profesör oldum. Değerli halk sıhhati bahislerini içeren makalelerim biroldukca ulusal ve milletlerarası mecmuada yayımlandı. İlgi alanlarım daha epey ana çocuk sıhhati, bayanın toplumdaki yeri, epidemiyoloji, iş sıhhati ve güvenliği, etraf sıhhati, sigara ve bağımlılık yapan unsurlar ve kronik hastalıklar…
ömrüm boyunca yaptıklarımı aslında üç başlık altında özetleyebilirim: Akademi, sivil toplum örgütleri ve iş dünyasındaki çalışmalarım.
“YASEMİN HOCA’NIN İŞİYSE GİDEBİLİRSİN”
● Elazığ’da Sıhhati Geliştirme ve Sigara ile Gayret Derneği’ni kurarak bilhassa sigaranın ziyanları konusunda birfazlaca çalışma yaptınız ve tütünle gayret yasasının çıkması için gayret ettiniz. Diğer STK çalışmalarınız da var. Gerçekleştirdiğiniz projelerden birini dinleyebilir miyiz?
Bir küme arkadaşımla birlikte 2008 yılında Elazığ İş Bayanları Derneği’ni (ELİKAD) kurduk. Bu derneği kurarken hedefimiz, bayanların iş dünyasındaki yerlerini uygunlaştırmak, bayan teşebbüsçüler içinde güç birliği oluşturmak ve bilhassa teşebbüsçü bayanların sayısını artırmaktı. Bu kapsamda hem bölgede birebir vakitte Elazığ’da biroldukça proje gerçekleştirdik. Bunlardan biri Elazığ’ın en işlek caddelerinden birinde Hanımeli Göz Parıltısı Projesi ismi altında açtığımız iş yeriydi. Burada sosyoekonomik seviyesi düşük bayanların meskende ürettikleri eserleri pazarlayacakları bir alan oluşturduk. Her ay değişen 60 bayan, konutta ürettikleri raf eseri olmayan eserleri burada satıp konut iktisadına katkıda bulunuyorlardı. 2008’den başlayarak birkaç sene sürdürdük bu projeyi. Projeye birinci başladığımız günlerde kızlarının ya da eşlerinin çalışmasına razı olmayan erkekler bir süre daha sonra bunu benimsedi. Hatta kızları ve eşleri dükkânda eser satabilsin diye ricacı olanlar bile oldu. Bu projeyle bir arada bayanlar Elazığ’da daha epey görünür oldu. Bayan konusunda farkındalık, savunuculuk daha da arttı. Ve bu yalnızca hanımın ekonomik hayatına değil, toplumsal ve kültürel hayatına da yansıdı. Erkekler, “Yasemin Hoca’nın işiyse gidebilirsin” diyorlarmış eşlerine ve kızlarına. Bölgede bu biçimde bir teveccüh gösteriyor insanımız bize.
Bayanların toplumdaki yeri ve statüsü olması gereken ve özlenenin hayli gerisinde maalesef. bayanın eğitim seviyesinin yükselmesi ve bilhassa iktisatta yer alabilmesi fazlaca değerli. “Kadın güçlenirse toplum güçlenir” diye düşünüyorum. Bu niçinle yaptığım tüm çalışmalarda hanımın güçlenmesi ve hayatın her alanında yer alabilmesi için emek veriyorum ve vermeye de devam edeceğim.
● İş dünyasına geçişiniz nasıl oldu hocam?
Bir taraftan akademik ve sivil toplum örgütü çalışmalarımı yürütürken öteki yandan da mesai saatlerimin haricinde aile şirketlerimizde de küçük çaplı işler sürdürüyordum. Fakat 2005 yılında profesör olduktan daha sonra hayat benim için o kadar tekdüze olmuştu ki ömrümün sonuna kadar bu biçimde devam etmek istemediğimi fark ettim. Yığınla projem, yapmak istediklerim, hayallerim, ertelediklerim vardı ve 2011 yılında üniversiteden fiyatsız müsaade alıp, kendime özel bir proje yapmaya karar verdim. Bu o denli bir proje olmalıydı ki hem bölgeler ortası gelişmişlik farkının azaltılmasına ve lokal kalkınmanın sağlanmasına katkı sağlamalıydı birebir vakitte ben, doğup büyüdüğüm topraklara vefa borcumu ödeyebilmeliydim. O niçinle istihdamı artıracak, bununla kalmayıp yörede birfazlaca kişinin ömrüne dokunacak bir yatırım yapmalıyım diye düşündüm. Tüm bunları bir ortaya topladığımda aslında sanayi yatırımı yapmam gerektiğini fark ettim. Altyapı çalışmaları, kaynak oluşturma, finans bulma, pazar araştırması üzere fizibilite çalışmaları en az iki yılımı aldı.
GECE, GÜNDÜZ DEMEDEN ŞANTİYEDE KALDIM
● Bu iki yıllık süreçte ne cins bir hazırlık yaptınız?
Yatırım gerçekleştireceğim bölüme karar vermedilk evvel fazlaca araştırdım. Hangi dallar öne çıkıyor, hangi yatırımı yaparsam hem bölgeye daha fazla katkı sağlarım birebir vakitte yaptığım yatırımı erken periyotta amorti ederim üzere sorulara yanıt aradım. Bunlarla ilgili en az bir 6 ay araştırdım ve içerisinde yatırım danışmanı, mühendisler, finansçıların olduğu bir küme arkadaşımla fikir alışverişi yaptım. Sonuçta çimento fabrikası kurma sonucu çıktı. Akabinde bu fabrikayı nereye kuracağıma karar vermem gerekiyordu. Burada da iki kriterim vardı: Demir yoluna yakın konumlanmalı ve ham unsurun ortasında olmalıydı. En uygun yeri Elazığ’ın Baskil ilçesinde, Karakaya Baraj Gölü’nün çabucak eteğinde bulduk. 2014 yılının Şubat ayında başlamıştık çalışmaya. Bilfiil şantiyede gece, gündüz demeden kalıp emek verdim arkadaşlarımla bir arada. Bana inanan, bana güvenen, hayalimin peşinden giderken yanımda olan arkadaşlarımla bir arada fabrikayı 23 ay üzere kısa bir süre içerisinde kurduk.
● Fabrika kuruluşunda sizi üzen gelişmeler yaşandı mı?
Beni önemli manada korkutan bir anıyı paylaşmak isterim. Fabrikanın bitirme etabına heyecanla yaklaşıyorduk. Artık deneme üretimi ve testleri yapıyoruz. Kömür değirmenimizin testinin yapıldığı günün gecesinde telefonum çaldı. Kömür değirmeni yanıyor diye beni uyandırdılar. Değirmenin neresi yanıyor? Diğer yere sıçradı mı? Kimseye bir şey oldu mu? O kadar dayanılmaz bir panik yaşadım ki… O devirde Elazığ’da yaşıyorum, fabrika ise Elazığ’a yaklaşık kırk beş dakika aralıkta. Ben o yolu nasıl gittim, nasıl fabrikaya ulaştım… “Bu yol bitmiyor, niçin gidemiyorum!” diyordum kendi kendime. Sonunda vardık fabrikaya. Yangın korktuğum kadar büyük değildi fakat bir daha de değirmenin bir kısmı yanmıştı. Bu durum maalesef devreye alma sürecimizi biraz erteledi lakin memnun sona eriştik nihayetinde.
Bunu anlatmışken sevinçli bir anımı da anlatayım. Fabrikamız bitti, üretime başladık. Biliyorsunuz çimentonun yarı mamulü klinkerdir. daha sonrasında öğütülüp çimentoya çevrilir. Hepimiz bantların başında bekliyoruz. O birinci klinkeri elimize aldığımızda yaşadığımız memnunluğu anlatamam. O küçücük klinker aslında epeyce büyük bir emeğin kararı. bu biçimde harikulade bir rahatlık, ferahlık, bir şeyi başarmış olmanın vermiş olduğu huzuru yaşıyorsunuz.
Ailem daima ardımda durdu
Ben şanslı azınlıktanım. Zira Doğu Anadolu’nun bir kentinde 1960’lı senelerda çağının hayli ilerisinde görüşe sahip bir ailede doğdum. Düşünün ki beş çocuk var ailede. Ben tek kız çocuğuyum. O senelerda biroldukça arkadaşım sadece kız çocuğu oldukları için okula gönderilmedi. Fakat ailem ve ağabeylerim beni her vakit desteklediler, yüreklendirdiler, gerimde durdular. Benim en büyük talihim buydu aslında. Zira insan aslında kendisine güvenildiğini, desteklendiğini hissettiğinde hayat farklı oluyor; kararlarınız, yaptıklarınız değişiyor. Tüm hayatımda o dayanağın verdiği inançtan o kadar epeyce yararlandım ki…
Fabrikanın kuruluş basamağında da fabrikanın inşaatına gidiyor ve iş kıyafetlerimi giyiyordum. Baret takıyordum. Beni bu biçimde şantiyede çalışırken nazarann personeller evvel fazlaca yadırgadı. Lakin vakit geçtikçe gördüler ki aslında inşaatın da şantiyenin de dalın de cinsiyeti yok. Her kesimde hükümran olan emek ve muvaffakiyettir. Şunu da söylemek istiyorum şayet bayan isterse emek verirse kesinlikle başarır. Zira biz bayanların duygusal zekâsı, olaylara bakış açısı, kararlılığı erkeklerden daha farklı. Bir de daha özverili çalışıyoruz. Zira hayatımız boyunca topluma baktığımızda adamların para kazanmak için yaptıkları işte başarılı olmaları beklenir. Lakin bayan, uygun bir anne, güzel bir eş, düzgün bir konut bayanı, yeterli bir çalışan olmak zorunda. O niçinle de daha epey emek vermek zorunda kalıyoruz.
● Yasemin Hanım, kendinizden özetlemek gerekirse bahseder misiniz?
Elazığ’da beş çocuklu bir ailenin tek kız çocuğu olarak dünyaya geldim. Birinci ve ortaöğrenimimi Elazığ’da tamamladım. Lisans eğitimimi Hacettepe’de, yüksek lisans ve doktora eğitimimi ise akademik çalışmalarımı yürüttüğüm Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Dalı’nda gerçekleştirdim. bir süre İngiltere’nin Nottingham kentinde halk sıhhati ve epidemiyoloji alanında çalıştım. 1991 yılında araştırma nazaranvlisi olarak girmiş olduğum Fırat Üniversitesi’nde 1999 yılında doçent, 2005 yılında profesör oldum. Değerli halk sıhhati bahislerini içeren makalelerim biroldukca ulusal ve milletlerarası mecmuada yayımlandı. İlgi alanlarım daha epey ana çocuk sıhhati, bayanın toplumdaki yeri, epidemiyoloji, iş sıhhati ve güvenliği, etraf sıhhati, sigara ve bağımlılık yapan unsurlar ve kronik hastalıklar…
ömrüm boyunca yaptıklarımı aslında üç başlık altında özetleyebilirim: Akademi, sivil toplum örgütleri ve iş dünyasındaki çalışmalarım.
“YASEMİN HOCA’NIN İŞİYSE GİDEBİLİRSİN”
● Elazığ’da Sıhhati Geliştirme ve Sigara ile Gayret Derneği’ni kurarak bilhassa sigaranın ziyanları konusunda birfazlaca çalışma yaptınız ve tütünle gayret yasasının çıkması için gayret ettiniz. Diğer STK çalışmalarınız da var. Gerçekleştirdiğiniz projelerden birini dinleyebilir miyiz?
Bir küme arkadaşımla birlikte 2008 yılında Elazığ İş Bayanları Derneği’ni (ELİKAD) kurduk. Bu derneği kurarken hedefimiz, bayanların iş dünyasındaki yerlerini uygunlaştırmak, bayan teşebbüsçüler içinde güç birliği oluşturmak ve bilhassa teşebbüsçü bayanların sayısını artırmaktı. Bu kapsamda hem bölgede birebir vakitte Elazığ’da biroldukça proje gerçekleştirdik. Bunlardan biri Elazığ’ın en işlek caddelerinden birinde Hanımeli Göz Parıltısı Projesi ismi altında açtığımız iş yeriydi. Burada sosyoekonomik seviyesi düşük bayanların meskende ürettikleri eserleri pazarlayacakları bir alan oluşturduk. Her ay değişen 60 bayan, konutta ürettikleri raf eseri olmayan eserleri burada satıp konut iktisadına katkıda bulunuyorlardı. 2008’den başlayarak birkaç sene sürdürdük bu projeyi. Projeye birinci başladığımız günlerde kızlarının ya da eşlerinin çalışmasına razı olmayan erkekler bir süre daha sonra bunu benimsedi. Hatta kızları ve eşleri dükkânda eser satabilsin diye ricacı olanlar bile oldu. Bu projeyle bir arada bayanlar Elazığ’da daha epey görünür oldu. Bayan konusunda farkındalık, savunuculuk daha da arttı. Ve bu yalnızca hanımın ekonomik hayatına değil, toplumsal ve kültürel hayatına da yansıdı. Erkekler, “Yasemin Hoca’nın işiyse gidebilirsin” diyorlarmış eşlerine ve kızlarına. Bölgede bu biçimde bir teveccüh gösteriyor insanımız bize.
Bayanların toplumdaki yeri ve statüsü olması gereken ve özlenenin hayli gerisinde maalesef. bayanın eğitim seviyesinin yükselmesi ve bilhassa iktisatta yer alabilmesi fazlaca değerli. “Kadın güçlenirse toplum güçlenir” diye düşünüyorum. Bu niçinle yaptığım tüm çalışmalarda hanımın güçlenmesi ve hayatın her alanında yer alabilmesi için emek veriyorum ve vermeye de devam edeceğim.
● İş dünyasına geçişiniz nasıl oldu hocam?
Bir taraftan akademik ve sivil toplum örgütü çalışmalarımı yürütürken öteki yandan da mesai saatlerimin haricinde aile şirketlerimizde de küçük çaplı işler sürdürüyordum. Fakat 2005 yılında profesör olduktan daha sonra hayat benim için o kadar tekdüze olmuştu ki ömrümün sonuna kadar bu biçimde devam etmek istemediğimi fark ettim. Yığınla projem, yapmak istediklerim, hayallerim, ertelediklerim vardı ve 2011 yılında üniversiteden fiyatsız müsaade alıp, kendime özel bir proje yapmaya karar verdim. Bu o denli bir proje olmalıydı ki hem bölgeler ortası gelişmişlik farkının azaltılmasına ve lokal kalkınmanın sağlanmasına katkı sağlamalıydı birebir vakitte ben, doğup büyüdüğüm topraklara vefa borcumu ödeyebilmeliydim. O niçinle istihdamı artıracak, bununla kalmayıp yörede birfazlaca kişinin ömrüne dokunacak bir yatırım yapmalıyım diye düşündüm. Tüm bunları bir ortaya topladığımda aslında sanayi yatırımı yapmam gerektiğini fark ettim. Altyapı çalışmaları, kaynak oluşturma, finans bulma, pazar araştırması üzere fizibilite çalışmaları en az iki yılımı aldı.
GECE, GÜNDÜZ DEMEDEN ŞANTİYEDE KALDIM
● Bu iki yıllık süreçte ne cins bir hazırlık yaptınız?
Yatırım gerçekleştireceğim bölüme karar vermedilk evvel fazlaca araştırdım. Hangi dallar öne çıkıyor, hangi yatırımı yaparsam hem bölgeye daha fazla katkı sağlarım birebir vakitte yaptığım yatırımı erken periyotta amorti ederim üzere sorulara yanıt aradım. Bunlarla ilgili en az bir 6 ay araştırdım ve içerisinde yatırım danışmanı, mühendisler, finansçıların olduğu bir küme arkadaşımla fikir alışverişi yaptım. Sonuçta çimento fabrikası kurma sonucu çıktı. Akabinde bu fabrikayı nereye kuracağıma karar vermem gerekiyordu. Burada da iki kriterim vardı: Demir yoluna yakın konumlanmalı ve ham unsurun ortasında olmalıydı. En uygun yeri Elazığ’ın Baskil ilçesinde, Karakaya Baraj Gölü’nün çabucak eteğinde bulduk. 2014 yılının Şubat ayında başlamıştık çalışmaya. Bilfiil şantiyede gece, gündüz demeden kalıp emek verdim arkadaşlarımla bir arada. Bana inanan, bana güvenen, hayalimin peşinden giderken yanımda olan arkadaşlarımla bir arada fabrikayı 23 ay üzere kısa bir süre içerisinde kurduk.
● Fabrika kuruluşunda sizi üzen gelişmeler yaşandı mı?
Beni önemli manada korkutan bir anıyı paylaşmak isterim. Fabrikanın bitirme etabına heyecanla yaklaşıyorduk. Artık deneme üretimi ve testleri yapıyoruz. Kömür değirmenimizin testinin yapıldığı günün gecesinde telefonum çaldı. Kömür değirmeni yanıyor diye beni uyandırdılar. Değirmenin neresi yanıyor? Diğer yere sıçradı mı? Kimseye bir şey oldu mu? O kadar dayanılmaz bir panik yaşadım ki… O devirde Elazığ’da yaşıyorum, fabrika ise Elazığ’a yaklaşık kırk beş dakika aralıkta. Ben o yolu nasıl gittim, nasıl fabrikaya ulaştım… “Bu yol bitmiyor, niçin gidemiyorum!” diyordum kendi kendime. Sonunda vardık fabrikaya. Yangın korktuğum kadar büyük değildi fakat bir daha de değirmenin bir kısmı yanmıştı. Bu durum maalesef devreye alma sürecimizi biraz erteledi lakin memnun sona eriştik nihayetinde.
Bunu anlatmışken sevinçli bir anımı da anlatayım. Fabrikamız bitti, üretime başladık. Biliyorsunuz çimentonun yarı mamulü klinkerdir. daha sonrasında öğütülüp çimentoya çevrilir. Hepimiz bantların başında bekliyoruz. O birinci klinkeri elimize aldığımızda yaşadığımız memnunluğu anlatamam. O küçücük klinker aslında epeyce büyük bir emeğin kararı. bu biçimde harikulade bir rahatlık, ferahlık, bir şeyi başarmış olmanın vermiş olduğu huzuru yaşıyorsunuz.
Ailem daima ardımda durdu
Ben şanslı azınlıktanım. Zira Doğu Anadolu’nun bir kentinde 1960’lı senelerda çağının hayli ilerisinde görüşe sahip bir ailede doğdum. Düşünün ki beş çocuk var ailede. Ben tek kız çocuğuyum. O senelerda biroldukça arkadaşım sadece kız çocuğu oldukları için okula gönderilmedi. Fakat ailem ve ağabeylerim beni her vakit desteklediler, yüreklendirdiler, gerimde durdular. Benim en büyük talihim buydu aslında. Zira insan aslında kendisine güvenildiğini, desteklendiğini hissettiğinde hayat farklı oluyor; kararlarınız, yaptıklarınız değişiyor. Tüm hayatımda o dayanağın verdiği inançtan o kadar epeyce yararlandım ki…
Fabrikanın kuruluş basamağında da fabrikanın inşaatına gidiyor ve iş kıyafetlerimi giyiyordum. Baret takıyordum. Beni bu biçimde şantiyede çalışırken nazarann personeller evvel fazlaca yadırgadı. Lakin vakit geçtikçe gördüler ki aslında inşaatın da şantiyenin de dalın de cinsiyeti yok. Her kesimde hükümran olan emek ve muvaffakiyettir. Şunu da söylemek istiyorum şayet bayan isterse emek verirse kesinlikle başarır. Zira biz bayanların duygusal zekâsı, olaylara bakış açısı, kararlılığı erkeklerden daha farklı. Bir de daha özverili çalışıyoruz. Zira hayatımız boyunca topluma baktığımızda adamların para kazanmak için yaptıkları işte başarılı olmaları beklenir. Lakin bayan, uygun bir anne, güzel bir eş, düzgün bir konut bayanı, yeterli bir çalışan olmak zorunda. O niçinle de daha epey emek vermek zorunda kalıyoruz.