Afganistan: Yabancı askerlerin çekilmesi El Kural ve IŞİD’i güçlendirir mi?

Muhabir

New member
ReutersBatılı orduların çekilmeye başlamasının akabinde mahallî milisler Afgan kolluk kuvvetlerine dayanak veriyor

Batılı istihbarat örgütlerinin yöneticileri telaşlı. Ve bunun için sağlam niçinleri var.

ABD Lideri Joe Biden’ın buyruğuyla yabancı askerlerin Afganistan’dan süratle çekilmeye başlaması Taliban’ı güçlendiriyor.

Son günlerde arka arda hayli sayıda ilçeyi ele geçirdiler. Karşılarındaki moralsiz Afgan ordusu ise çoğunlukla teslim oluyor yahut kaçıyor.

Birtakım uzmanlar memleketler arası terörizm tehdidinin geri döndüğünü söylüyor.

BBC’ye konuşan güvenlik ve terörizm analisti Dr. Sajjan Gohel “Biden’ın Afganistan’dan çekilme sonucu Taliban’ın iktidarı ele geçirmesini ve El Esas’ın yine global hücumlar düzenleyebilecek düzeyde ağını geliştirmesini kaçınılmaz kılar” diyor.

Örgütler için fırsat

Bu, senaryolar içinde karamsar olanı. Lakin kesin olan iki şey var:

Birincisi, Afganistan’ı 1996’dan 2001’e kadar baskıcı bir biçimde yöneten Taliban bir biçimde geri dönecek.

Taliban şimdilik başşehir Kabil’i güç kullanarak ele geçirmek üzere bir maksatlarının olmadığını söylüyor. Lakin ülkenin büyük kısmında baskın güç halindeler ve Afganistan’ı İslami bir buyrukluğa dönüştürme amaçlarından vazgeçmiş değiller.

İkincisi, El Esas ve rakibi IŞİD Horasan Vilayeti örgütü Batılı askerlerin Afganistan’dan çekilmesinden yaralanmaya çalışacak.

Bu iki örgüt de halihazırda Afganistan’da. Ülkenin dağlık yapısı, memleketler arası toplum tarafınca terör kümeleri olarak bedellendirilen yapıların saklanacağı izole alanlar yaratıyor.

Ancak bugüne kadar Afgan istihbarat servisi NDS, ABD ve öbür ülkelerin özel birliklerinin de sayesinde bu tehdidi kısmen denetim altında tutmayı başarmıştı.

Getty ImagesAfgan hükümeti ABD’nin askeri dayanağı olmadan Taliban’la başa çıkamayabilir

Ataklar ve bombalamalar büsbütün sonlanmasa da epey sayıda atak planı muhbirlerden gelen bilgiler ve telefon dinlemeleriyle engelleniyordu.

Afganistan’da askeri üsleri olan yabancı ülkeler, talep üzerine dakikalar ortasında özel operasyonlar yapabiliyor, gece yarısı helikopterden inen askerler düşmanlarını hazırlıksız yakalıyordu.

Bundan daha sonra bu mümkün olmayacak.

Büyüyen tehdit ve ikilem

Taliban 11 Eylül’den itibaren tüm yabancı askerlerin çekilmesi gerektiğini, aksinin Doha’da yapılan mutabakatın ihlali olacağını söylemiş oldu. Buna Kabil’deki havalimanı ve ABD Büyükelçiliği’ni koruyan askerler de dahil.

Taliban geride kalan yabancı askerlere saldıracağını açıklasa da İngiltere Başbakanı Boris Johnson, orduyla bir arada İngiltere’nin çekilirken geride ne kadar asker bırakması gerektiğini görüşüyor.

İngiliz dış istihbarat örgütü MI6’in eski yöneticisi Sir Alex Young ise “Batı Afganistan’dan çekilirse Britanya’ya yönelik akın riski artar” diyor.

Ortada bir ikilem var:

İngiltere tam olarak çekilmeyip bir küme özel birliği geride bırakırsa, ABD’nin üslerinin kapanmasıyla birlikte takviye alamayacak bu birlikler Taliban için birer maksat haline gelecek.

Taliban’ın talep ettiği üzere tüm birlikler çekilirse de bu sefer bir terör faaliyetine dair istihbarat alındığında Batılı ülkeler gereğince süratli harekete geçemeyecek.

Taliban – El Kural bağı

Pekala Taliban ile El Esas içindeki bağ nasıl?

Taliban’ın bir biçimde iktidarın modülü haline gelmesi El Esas üslerinin ve eğitim kamplarının da geri döneceği manasına mı geliyor?

Batı’daki istihbarat örgütlerinin başkanları birkaç yıllardır bu sorunun karşılığını telaş ortasında düşünüyor.

ABD 2001’deki işgali bunlardan kurtarmak için başlatmıştı.

2008’de ve bu yıl İngiliz yetkililerin kamuya açık alanlarda unuttukları kapalı dokümanlarda gördüğümüze bakılırsa İngiltere bu iki örgütün münasebetinden son derece kaygılı.

yıllardır bölgedeki radikal kümeler üzerine çalışmalar yürüten Asya Pasifik Vakfı’ndan Dr. Gohel’e bakılırsa iki örgütü birbirinden ayırmak mümkün değil:

“Taliban liderliği bunun için samimi bir biçimde uğraşsa bile El Düstur ile bağlarının sonlanması mümkün değil. Zira kültürel, ailesel ve siyasal bağları var.”

Berbata işaret

El Esas önderi Usame bin Ladin örgütünün faaliyetlerini 1996’da Sudan’dan Afganistan’a taşıdıktan daha sonra Taliban onun barınmasına imkan sağladı.

Taliban hükümetini tanıyan üç ülkeden biri olan Suudi Arabistan, istihbarat örgütünün başındaki Prens Türki el Faysal’ı Afganistan’a göndererek, bin Ladin’i iade etmeleri için Taliban’ı ikna etmeye çalıştı.

Taliban bunu reddetti ve bunun akabinde 11 Eylül hücumları Afganistan’daki El Kural üssünden planlandı.

Getty ImagesUsame bin Ladin

İngiltere Genelkurmay Lideri General Sir Nick Carter ise Taliban liderliğinin geçmiş kusurlarından ders almış olabileceğini düşünüyor.

Carter’a nazaran Taliban bir biçimde iktidarın modülü olacak yahut iktidarı ele geçirecekse, bu sefer memleketler arası toplumdan dışlanmak istemeyecektir.

Temel zorluk, bunu başarmak için ellerinde pek de imkan olmaması. Taliban’ın daha yetenekli önderleri, bilhassa de barış müzakereleri sırasında Doha’daki klimalı alışveriş merkezlerinde âlâ bir hayatın tadına varan yöneticileri memleketler arası alanda kabul görmek için El Esas ile tüm bağları kesmeyi isteyebilir.

Ancak Afganistan üzere geniş ve devletin idare imkanlarının son derece kısıtlı olduğu bir ülkede, gelecekteki bir Taliban hükümeti El Esas’ı engellemeyi hedeflese bile uzak köyler ve kuytu vadilerdeki El Kural hücrelerini tespit edemeyebilir.

Sonuç olarak El Düstur de IŞİD de büyümek için kaotik ve istikrarsız ortamlara muhtaçlık duyuyor.

Afganistan’dan gelen son haberler, bu gereksinimin karşılanmak üzere olduğu tarafında.
 
Üst