Muhabir
New member
ABD ile Çin içinde global güç rekabetinin ve tansiyonların arttığı periyoda denk gelen görüşme, Biden’ın nazaranve gelmesinden bu yana iki başkanın birinci yüz yüze buluşması olacak.
toplantıda başkanların, Tayvan, insan hakları, ekonomik rekabet, Ukrayna Savaşı ve Rusya’ya karşı tavır ile Kuzey Kore ve nükleer silahlanma bahislerini ele alması, tansiyon kaynağı olan uyuşmazlıklarda “kırmızı çizgilerini” ortaya koyması bekleniyor.
Liderler, daha evvel her ikisi de devlet lideri yardımcısı oldukları periyotta karşılıklı ziyaretlerde ve yüz yüze görüşmelerde bulunmuş lakin Biden’ın geçen yılın başında vazifeye başlamasından bu yana sırf iki defa çevrim içi ve bir kere de telefonda görüşürken hiç bir ortaya gelmemişti.
Çin Devlet Lideri Şi, Covid-19 salgınının başlamasının akabinde yaklaşık 2,5 yıl boyunca yurt dışı ziyaretlerine orta vermiş ve yüz yüze diplomasiden kaçınmıştı. Şi, birinci sefer temmuzda Endonezya Devlet Lideri Joko Widodo’yu Pekin’de ağırlamış, birinci yurt dışı ziyaretini ise eylülde Kazakistan’a yapmış, ziyaretinin akabinde Özbekistan’a geçerek Şanghay İş Birliği Örgütü Doruğu’na katılmıştı.
Beyaz Saray yetkilileri, Şi-Biden görüşmesinde, “Tayvan, insan hakları, Ukrayna Savaşı ve ziyanlı ekonomik pratiklerin ele alınacağını” belirtirken toplantıda sıkıntılarının büsbütün çözülmesinin ve kıymetli bir uzlaşma sağlanmasının beklenmediğini lisana getiriyor.
TAYVAN SORUNU VE “KIRMIZI ÇİZGİLER”
Biden, 10 Kasım’da, ülkesindeki Senato ve Temsilciler Meclisi orta seçimleri daha sonrası düzenlediği basın toplantısında, Şi ile G20 Tepesi’nde buluşacağını doğrularken, toplantıda muhatabına ABD’nin Tayvan ve öbür sıkıntılardaki “kırmızı çizgilerini” aktaracağını belirtti.
ABD’nin temel konularda ödün vermesinin kelam konusu olmayacağını vurgulayan Biden, “Onunla (Şi) konuştuğumda yapmak istediğim; her iki tarafın kırmızı çizgilerinin ne olduğunu ortaya koymak; onun Çin’in ulusal çıkarları açısından kritik gördüğü şeyin ne olduğunu anlamak, benim ABD’nin ulusal çıkarları açısından kritik olduğuna inandıklarımı aktarmak ve sonunda bu ikisinin çatışıp çatışmadığına karşılıklı karar vermek” tabirlerini kullandı.
görüşmede Biden’a daha evvel bir kere bir dahalediği, “Çin’in işgali halinde Amerikan askerinin Tayvan’ı savunacağına” yönelik kelamlarını Şi’ye söyleyip söylemeyeceği soruldu.
Biden, kelam konusu taahhüdü toplantıda direkt lisana getirip getirmeyeceğini söylemekten kaçınırken, “Onunla (Şi) bu mevzuyu konuşacağız. Tayvan doktrinimizde değişiklik yok” dedi.
“STRATEJİK MUĞLAKLIK”
ABD Lideri, mayısta Japonya’yı ziyaretinde ve eylülde ülkesinde CBS televizyonuna verdiği mülakatta, ülkesinin Çin’in mümkün işgali karşısında Tayvan’ı askeri olarak savunacağına dair yorumlarda bulunmuştu.
Biden’ın kelamları, Washington’ın bugüne dek Tayvan konusunda izlediği “stratejik muğlaklık” siyasetinden kopuş olarak yorumlanmış ancak her iki açıklamanın akabinde Beyaz Saray ve Dışişleri yetkilileri ABD’nin Tayvan siyasetinin değişmediği vurgulayarak Biden’ın kelamlarını düzeltme gereği hissetmişti.
“Tek Çin” siyasetini benimseyen ve Pekin idaresini tüm Çin’in yasal hükümeti olarak tanıyan Washington, 1979 tarihindeki Tayvan Bağları Maddesi’nde, Ada’nın öz-savunmasını sağlayacak askeri kapasiteye sahip olması için dayanak sağlayacağı ve bölgedeki statükoyu tek taraflı değiştirmeye yönelik hareketlere karşı çıkacağı taahhüdünde bulunmuştu.
Ancak kelam konusu taahhütler, ABD’ye Tayvan’ı direkt askeri olarak savunma yükümlülüğü getirmiyor. Washington’ın ABD ordusunun Ada’yı bilfiil savunacağına dair resmi beyanda bulunmaktan kaçındığı bu siyaset “stratejik muğlaklık” olarak isimlendiriliyor.
PELOSİ’NİN ZİYARETİ VE TIRMANAN GERİLİM
Ada’yı kendi topraklarının kesimi bakılırsan Pekin idaresi, Washington idaresinden üst seviye bir yetkilinin ziyaret etmesine reaksiyon gösterirken, Şi, Biden ile telefon görüşmesinde, “Tayvan probleminde yabancı müdahalesinin kabul edilemeyeceği” bildirisini vermişti.
Çin Devlet Lideri, “Çin hükümeti ve halkının Tayvan konusundaki tutumu tutarlıdır; ulusal egemenliği ve toprak bütünlüğünü korumak, 1,4 milyardan fazla Çinlinin ortak iradesidir. Halkın iradesi çiğnenemez. Ateşle oynayan kendisini yakar” tabirlerini kullanmıştı.
Pelosi’nin Pekin’in ihtarlarına karşın ağustos başında Tayvan’ı ziyaret etmesi, tansiyonu doruğa çıkarmıştı.
Çin ordusu, ziyaretin akabinde Ada etrafında askeri tatbikatlar başlatmış, 7 gün süren tatbikatlar Ada’nın etrafında fiili abluka oluşturmuştu. Gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlar sırasında Çin ana kiçinden ateşlenen güdümlü füzeler, Tayvan yakınlarındaki sulara düşmüştü.
Ordu sözcüsü, 10 Ağustos’ta tatbikatların tamamlandığını duyurmuş lakin Tayvan Boğazı’ndaki askeri devriye faaliyetinin devam edeceğini bildirmişti.
Çin idaresi ayrıyeten ziyaret niçiniyle Pelosi ve ailesine de yaptırım uygulayacağını bildirmiş, ABD idaresiyle birtakım ikili diyalog ve iş birliği sistemlerini durdurduğunu açıklamıştı.
İki başkan, Bali’deki toplantıda Pelosi’nin ziyaretinin yol açtığı krizi birinci kere ele alma fırsatı bulacak.
ÇİP SAVAŞI
Görüşme dünyanın en büyük iki iktisadına sahip ülkeler içinde son periyotta artan ekonomik ve teknolojik rekabetteki meselelerin da gündeme gelmesi bekleniyor.
Bilgisayarlardan akıllı telefonlara, uçaklardan elektrikli araçlara, mesken eşyalarından askeri donanımlara kadar biroldukca süratle gelişen teknolojinin temelini oluşturan yarı iletken çipler ve entegre devrelerin, son periyotta ABD ile Çin içindeki artan rekabetin cephesi haline geldiği gözleniyor.
Biden idaresi, ağustosta onaylanarak yürürlüğe giren Çip ve Bilim Yasası ile ABD’de yatırım yapan yerli ve yabancı üreticilere yarı iletken üretimi için yaklaşık 52 milyar dolarlık takviye açıklarken, takviyelerden yararlanmak isteyen şirketlere Çin’deki üretim tesislerinin teknolojik kapasitesini geliştirmeme koşulu getirerek Pekin’in bu alandaki tesirini sınırlama amacını ortaya koydu.
ABD Ticaret Bakanlığına bağlı Sanayi ve Güvenlik Ofisi (BIS), 7 Ekim’de yayımladığı yeni düzenlemeyle, ortalarında Çin’in en büyük hafıza çipi üreticisi Yangzte Memory Technologies, en büyük yarı iletken donanım üreticisi Naura Technology Group’un bulunduğu 31 Çinli şirket ve kurumun İhracat Denetim Listesi’ne alındığını bildirdi.
Yeni kısıtlamalar ile birtakım ileri teknoloji çipler ile çip üretimi için gereken materyal, makine ve donanımın Çin’e ihracatı için de lisans kaidesi getirilirken ABD vatandaşlarının Çin’de çip sanayisinde çalışmasını müsaadeye tabi kılındı.
Kısıtlamalar iki büyük güç içinde bir “çip savaşının” ilanı olarak yorumlanırken, ihracat denetimlerinin milletlerarası ticaret kurallarını ihlal ettiğini savunan Çin tarafı, Washington’ın adımlarını “teknolojik hegemonyasını sürdürme çabası” olarak yorumladı.
UKRAYNA SAVAŞI VE RUSYA’YA KARŞI TUTUM
Biden, görüşme öncesinde yaptığı açıklamalarda, Çin’in son devirde Ukrayna Savaşı ile ilişkili olarak “Rusya ile ortasına uzaklık koyduğunu” gözlediklerini belirterek, bunu ilgilerde olumlu bir gelişme olarak yorumladı.
Çin Devlet Lideri Şi’nin bu ay başında Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile Pekin’de yaptığı toplantıda iki önder, Rusya’nın Ukrayna’da nükleer silah kullanma tehdidini kınadıklarını bildirmişti.
Şi’nin, Ukrayna Savaşı’nın başlamasından hemilk evvel Pekin Kış Olimpiyatları’nda Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile görüşmesinde “iki ülke dostluğunun limiti olmadığını” açıklaması, Moskova’nın Ukrayna’da başlatacağı askeri operasyona örtülü bir dayanak olarak yorumlanmıştı.
Pekin, krizin başlangıcından itibaren Ukrayna’daki savaş ile ilgili “işgal”, “saldırı” sözcüklerini ve “kınama” manasına gelecek sözleri kullanmaktan kaçınmış, BM Genel Konseyinin kınama sonucunda çekimser oy kullanmıştı.
KUZEY KORE
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Kuzey Kore’nin son periyottaki füze denemelerinin ABD’nin bölgedeki müttefiklerine ve Amerikan askeri varlığına yönelik tehdidinin de gündeme geleceğini bildirdi.
Kuzey Kore’nin nükleer ve füze denemelerinin ABD, Japonya ve Güney Kore’yi tehdit ettiği, bölgedeki barış ve istikrara ziyan verdiğinin altını çizen Sullivan, Biden’ın Şi’den Çin’in bu hususta yapan rol üstlenme daveti yapacağını aktardı.
ABD Lideri’nin bu bahiste somut talepte bulunmayacağını vurgulayan Sullivan, “Eğer Kuzey Kore bu doğrultuda devam ederse ABD’nin bölgedeki güvenliğini ve askeri varlığını güçlendirmesi gerekecek. ötürüsıyla Kuzey Kore’nin negatif eğilimlerini dizginlemek Çin’in çıkarına olacaktır. Tabi bunu yapmayı tercih edip etmeyecekleri kendi bilecekleri iş” diye konuştu.
toplantıda başkanların, Tayvan, insan hakları, ekonomik rekabet, Ukrayna Savaşı ve Rusya’ya karşı tavır ile Kuzey Kore ve nükleer silahlanma bahislerini ele alması, tansiyon kaynağı olan uyuşmazlıklarda “kırmızı çizgilerini” ortaya koyması bekleniyor.
Liderler, daha evvel her ikisi de devlet lideri yardımcısı oldukları periyotta karşılıklı ziyaretlerde ve yüz yüze görüşmelerde bulunmuş lakin Biden’ın geçen yılın başında vazifeye başlamasından bu yana sırf iki defa çevrim içi ve bir kere de telefonda görüşürken hiç bir ortaya gelmemişti.
Çin Devlet Lideri Şi, Covid-19 salgınının başlamasının akabinde yaklaşık 2,5 yıl boyunca yurt dışı ziyaretlerine orta vermiş ve yüz yüze diplomasiden kaçınmıştı. Şi, birinci sefer temmuzda Endonezya Devlet Lideri Joko Widodo’yu Pekin’de ağırlamış, birinci yurt dışı ziyaretini ise eylülde Kazakistan’a yapmış, ziyaretinin akabinde Özbekistan’a geçerek Şanghay İş Birliği Örgütü Doruğu’na katılmıştı.
Beyaz Saray yetkilileri, Şi-Biden görüşmesinde, “Tayvan, insan hakları, Ukrayna Savaşı ve ziyanlı ekonomik pratiklerin ele alınacağını” belirtirken toplantıda sıkıntılarının büsbütün çözülmesinin ve kıymetli bir uzlaşma sağlanmasının beklenmediğini lisana getiriyor.
TAYVAN SORUNU VE “KIRMIZI ÇİZGİLER”
Biden, 10 Kasım’da, ülkesindeki Senato ve Temsilciler Meclisi orta seçimleri daha sonrası düzenlediği basın toplantısında, Şi ile G20 Tepesi’nde buluşacağını doğrularken, toplantıda muhatabına ABD’nin Tayvan ve öbür sıkıntılardaki “kırmızı çizgilerini” aktaracağını belirtti.
ABD’nin temel konularda ödün vermesinin kelam konusu olmayacağını vurgulayan Biden, “Onunla (Şi) konuştuğumda yapmak istediğim; her iki tarafın kırmızı çizgilerinin ne olduğunu ortaya koymak; onun Çin’in ulusal çıkarları açısından kritik gördüğü şeyin ne olduğunu anlamak, benim ABD’nin ulusal çıkarları açısından kritik olduğuna inandıklarımı aktarmak ve sonunda bu ikisinin çatışıp çatışmadığına karşılıklı karar vermek” tabirlerini kullandı.
görüşmede Biden’a daha evvel bir kere bir dahalediği, “Çin’in işgali halinde Amerikan askerinin Tayvan’ı savunacağına” yönelik kelamlarını Şi’ye söyleyip söylemeyeceği soruldu.
Biden, kelam konusu taahhüdü toplantıda direkt lisana getirip getirmeyeceğini söylemekten kaçınırken, “Onunla (Şi) bu mevzuyu konuşacağız. Tayvan doktrinimizde değişiklik yok” dedi.
“STRATEJİK MUĞLAKLIK”
ABD Lideri, mayısta Japonya’yı ziyaretinde ve eylülde ülkesinde CBS televizyonuna verdiği mülakatta, ülkesinin Çin’in mümkün işgali karşısında Tayvan’ı askeri olarak savunacağına dair yorumlarda bulunmuştu.
Biden’ın kelamları, Washington’ın bugüne dek Tayvan konusunda izlediği “stratejik muğlaklık” siyasetinden kopuş olarak yorumlanmış ancak her iki açıklamanın akabinde Beyaz Saray ve Dışişleri yetkilileri ABD’nin Tayvan siyasetinin değişmediği vurgulayarak Biden’ın kelamlarını düzeltme gereği hissetmişti.
“Tek Çin” siyasetini benimseyen ve Pekin idaresini tüm Çin’in yasal hükümeti olarak tanıyan Washington, 1979 tarihindeki Tayvan Bağları Maddesi’nde, Ada’nın öz-savunmasını sağlayacak askeri kapasiteye sahip olması için dayanak sağlayacağı ve bölgedeki statükoyu tek taraflı değiştirmeye yönelik hareketlere karşı çıkacağı taahhüdünde bulunmuştu.
Ancak kelam konusu taahhütler, ABD’ye Tayvan’ı direkt askeri olarak savunma yükümlülüğü getirmiyor. Washington’ın ABD ordusunun Ada’yı bilfiil savunacağına dair resmi beyanda bulunmaktan kaçındığı bu siyaset “stratejik muğlaklık” olarak isimlendiriliyor.
PELOSİ’NİN ZİYARETİ VE TIRMANAN GERİLİM
Ada’yı kendi topraklarının kesimi bakılırsan Pekin idaresi, Washington idaresinden üst seviye bir yetkilinin ziyaret etmesine reaksiyon gösterirken, Şi, Biden ile telefon görüşmesinde, “Tayvan probleminde yabancı müdahalesinin kabul edilemeyeceği” bildirisini vermişti.
Çin Devlet Lideri, “Çin hükümeti ve halkının Tayvan konusundaki tutumu tutarlıdır; ulusal egemenliği ve toprak bütünlüğünü korumak, 1,4 milyardan fazla Çinlinin ortak iradesidir. Halkın iradesi çiğnenemez. Ateşle oynayan kendisini yakar” tabirlerini kullanmıştı.
Pelosi’nin Pekin’in ihtarlarına karşın ağustos başında Tayvan’ı ziyaret etmesi, tansiyonu doruğa çıkarmıştı.
Çin ordusu, ziyaretin akabinde Ada etrafında askeri tatbikatlar başlatmış, 7 gün süren tatbikatlar Ada’nın etrafında fiili abluka oluşturmuştu. Gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlar sırasında Çin ana kiçinden ateşlenen güdümlü füzeler, Tayvan yakınlarındaki sulara düşmüştü.
Ordu sözcüsü, 10 Ağustos’ta tatbikatların tamamlandığını duyurmuş lakin Tayvan Boğazı’ndaki askeri devriye faaliyetinin devam edeceğini bildirmişti.
Çin idaresi ayrıyeten ziyaret niçiniyle Pelosi ve ailesine de yaptırım uygulayacağını bildirmiş, ABD idaresiyle birtakım ikili diyalog ve iş birliği sistemlerini durdurduğunu açıklamıştı.
İki başkan, Bali’deki toplantıda Pelosi’nin ziyaretinin yol açtığı krizi birinci kere ele alma fırsatı bulacak.
ÇİP SAVAŞI
Görüşme dünyanın en büyük iki iktisadına sahip ülkeler içinde son periyotta artan ekonomik ve teknolojik rekabetteki meselelerin da gündeme gelmesi bekleniyor.
Bilgisayarlardan akıllı telefonlara, uçaklardan elektrikli araçlara, mesken eşyalarından askeri donanımlara kadar biroldukca süratle gelişen teknolojinin temelini oluşturan yarı iletken çipler ve entegre devrelerin, son periyotta ABD ile Çin içindeki artan rekabetin cephesi haline geldiği gözleniyor.
Biden idaresi, ağustosta onaylanarak yürürlüğe giren Çip ve Bilim Yasası ile ABD’de yatırım yapan yerli ve yabancı üreticilere yarı iletken üretimi için yaklaşık 52 milyar dolarlık takviye açıklarken, takviyelerden yararlanmak isteyen şirketlere Çin’deki üretim tesislerinin teknolojik kapasitesini geliştirmeme koşulu getirerek Pekin’in bu alandaki tesirini sınırlama amacını ortaya koydu.
ABD Ticaret Bakanlığına bağlı Sanayi ve Güvenlik Ofisi (BIS), 7 Ekim’de yayımladığı yeni düzenlemeyle, ortalarında Çin’in en büyük hafıza çipi üreticisi Yangzte Memory Technologies, en büyük yarı iletken donanım üreticisi Naura Technology Group’un bulunduğu 31 Çinli şirket ve kurumun İhracat Denetim Listesi’ne alındığını bildirdi.
Yeni kısıtlamalar ile birtakım ileri teknoloji çipler ile çip üretimi için gereken materyal, makine ve donanımın Çin’e ihracatı için de lisans kaidesi getirilirken ABD vatandaşlarının Çin’de çip sanayisinde çalışmasını müsaadeye tabi kılındı.
Kısıtlamalar iki büyük güç içinde bir “çip savaşının” ilanı olarak yorumlanırken, ihracat denetimlerinin milletlerarası ticaret kurallarını ihlal ettiğini savunan Çin tarafı, Washington’ın adımlarını “teknolojik hegemonyasını sürdürme çabası” olarak yorumladı.
UKRAYNA SAVAŞI VE RUSYA’YA KARŞI TUTUM
Biden, görüşme öncesinde yaptığı açıklamalarda, Çin’in son devirde Ukrayna Savaşı ile ilişkili olarak “Rusya ile ortasına uzaklık koyduğunu” gözlediklerini belirterek, bunu ilgilerde olumlu bir gelişme olarak yorumladı.
Çin Devlet Lideri Şi’nin bu ay başında Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile Pekin’de yaptığı toplantıda iki önder, Rusya’nın Ukrayna’da nükleer silah kullanma tehdidini kınadıklarını bildirmişti.
Şi’nin, Ukrayna Savaşı’nın başlamasından hemilk evvel Pekin Kış Olimpiyatları’nda Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile görüşmesinde “iki ülke dostluğunun limiti olmadığını” açıklaması, Moskova’nın Ukrayna’da başlatacağı askeri operasyona örtülü bir dayanak olarak yorumlanmıştı.
Pekin, krizin başlangıcından itibaren Ukrayna’daki savaş ile ilgili “işgal”, “saldırı” sözcüklerini ve “kınama” manasına gelecek sözleri kullanmaktan kaçınmış, BM Genel Konseyinin kınama sonucunda çekimser oy kullanmıştı.
KUZEY KORE
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Kuzey Kore’nin son periyottaki füze denemelerinin ABD’nin bölgedeki müttefiklerine ve Amerikan askeri varlığına yönelik tehdidinin de gündeme geleceğini bildirdi.
Kuzey Kore’nin nükleer ve füze denemelerinin ABD, Japonya ve Güney Kore’yi tehdit ettiği, bölgedeki barış ve istikrara ziyan verdiğinin altını çizen Sullivan, Biden’ın Şi’den Çin’in bu hususta yapan rol üstlenme daveti yapacağını aktardı.
ABD Lideri’nin bu bahiste somut talepte bulunmayacağını vurgulayan Sullivan, “Eğer Kuzey Kore bu doğrultuda devam ederse ABD’nin bölgedeki güvenliğini ve askeri varlığını güçlendirmesi gerekecek. ötürüsıyla Kuzey Kore’nin negatif eğilimlerini dizginlemek Çin’in çıkarına olacaktır. Tabi bunu yapmayı tercih edip etmeyecekleri kendi bilecekleri iş” diye konuştu.