1+1 Pandemi: Türkiye’nin birinci vegan sit-com dizisi izleyiciyle buluşuyor

Morgoth

New member
Nilüfer Bulut

Pandemi sürecinde online mecradan yayınlanacak dizilere “1+1 Pandemi” dizisi de eklendi. Özgün Fiyat ve Medusa Aslı’nın senaryosunu kaleme aldığı dizinin direktör koltuğunda da Medusa Aslı yer alıyor. Pandemi sürecinde hayat kuralları değişen konut arkadaşlarının yaşadıklarını sit-com üslubunda işleyen dizi, vegan bir üretim gerçekleştirilmesi ve LGBTİ+ temsili içermesiyle bir epey diziden ayrılıyor.

Vegan dizinin ne demek olduğunu, dizilerde LGBTİ+ ve vegan temsillerinin durumu üzerine dizinin senaristleri ile konuştuk.

“1+1 Pandemi”nin konusu nedir?

“1+1 Pandemi”, Youtube üzerinden 20 Ekim’de yayınlanmaya başlayan, sit-com formatında bir mikro dizi. Tezatlık bazlı durum ve karakter güldürüsü olan dizi, bireylerin öyküsünü üniversal bir durum içerisinde anlatıyor. “1+1 Pandemi”, uygulama ve mevzu itibariyle Türkiye’nin birinci vegan ve kapsayıcı dizisi. Kapsayıcı derken şunu kastediyoruz; izleyicilerin eşit bir biçimde iştiraklerini sağlayabilmek için sesli betimleme ve işaret lisanı dayanağı sunmak. Bundan kastımız, ekran kenarına küçük bir ibare koymak değil diziyi büsbütün izleyicilerin gereksinimlerine yönelik kurgulamaktır. Örneğin ana akımda sesli betimleme ve işaret lisanı ekseriyetle tıpkı görüntü üzerine kurgulanıyor. Fakat öznelerine danıştığımızda bu durumun onları rahatsız ettiğini öğrendik. Bu niçinle de sesli betimleme ve işaret lisanı çevirilerini birbirlerinden farklı olacak biçimde kurguladık. birebir vakitte bizim için eşit iştiraki sağlamak sırf çevirileri yapmaktan ibaret değil. Dizinin ‘standart’ versiyonuyla, işaret lisanı ve sesli betimleme dayanağı sunan kısımları eş vakitli olarak seyirciye sunmayı planlıyoruz.

Dizinin konusundan bahsedecek olursak; müşteri temsilcisi olan Deniz, tüm dünyayı tesiri altına alan pandemi sürecinde konuttan çalışmak zorunda kalır. Dışarı çıkma imkanının bulunmadığı bu güçlü süreçte mesken arkadaşı Rana ile kendisini 1+1 dairesinin ortasında kapana kısılmış olarak bulur. Deniz, pandemi sürecinin getirdiği ruhsal yükle ve Rana’nın şahsi alan tanımayan halleriyle yüzleşmek zorundadır.

‘VEGAN DİZİDE HER İMAL ETABI VEGAN ETİĞİNE UYGUNDUR’

Vegan dizi ne demek?


Her yıl 72 milyar kara canlısı ile 1.2 trilyon deniz canlısı besin kesimi için, 50 milyondan fazla hayvan ise kürk ve derisi için öldürülüyor. 100 milyondan fazla hayvan, deneylere kobay oluyor. Sinemalarda ve dizilerde yer alan ‘çekimlerde hiç bir hayvana ziyan verilmemiştir’ ibaresi ise setin vegan olduğunu değil yalnızca sahnede yer alan hayvana ziyan verilmediğini söz eder. Vegan dizi, üretim sürecinin her basamağının vegan etiğine uygun olarak gerçekleştirilmesi manasına gelmektedir. Vegan dizi, kıssada vegan karakterlere yahut veganizme yanlışsız ve müspet biçimde yer verir. Buna ek olarak vegan bir dizide kostüm, makyaj ve dekor için kullanılan eserler cruelty free ve vegandır, set içerisinde yiyecek ve içecek dahil hayvansal eser içeren hiç bir esere yer verilmez.


‘DİJİTAL PLATFORMLAR İÇİN ÜRETİLEN YERLİ ÜRETİMLERDE DA QUEER YA DA VEGAN KARAKTERLERE YER VERİLMİYOR’

Dizide LGBTİ+ ve vegan temsilleri mevcut. Yani aslında temsili pek ender olan, hatta olmayan karakterlere yer verilmiş. Siz bu karakterlerin temsili üzerine ne söylemek istersiniz?


Temsiliyet, yalnızca yaptığımız işlerde değil izlediğimiz tüm üretimlerde bizim epey kıymet verdiğimiz bir husus. Temsiliyet, muhakkak kimliklerdeki karakterlere yer vermekten ibaret değil, olumlu olarak ve gerçek olarak yapılması gerekiyor. örneğin ana akım dizilerde, hatta queerliğin tabu olduğu Türk dizi bölümünde bile karikatürize edilmiş karakterler bakılırsabiliyoruz. Neredeyse her yaz dizisinde temel kızın en yakın arkadaşı olan, moda ve dedikodu seven stereotip bir gey erkek var ya da dizinin bir noktasında kesinlikle et yedirilerek ‘veganlığı düzeltilen’, ‘gıcık’ vegan/vejetaryen ekseriyetle bayan karakterler var. Biz bu karakterleri televizyon ekranında görsek bile bunun politik olarak gerçek bir temsiliyet olmadığını biliyoruz. Zira temel roldeki çiftin sayısız hengamesini en ince ayrıntısına kadar bilirken kelam konusu en yakın arkadaşın bağları ya da ömrü hakkında karikatür bilgiler haricinde hiç bir şey öğrenemiyoruz. Bunun üzere örnekler teoride temsiliyet üzere dursa da aslında görünürlüğümüze ziyan veriyor. Haliyle televizyon seyircisinin yüzeysel ve negatif bir queer/vegan algısı, yani aslında önyargısı oluşuyor.

senelerca queer/vegan karakterlere ana akımda yer vermemek için sansür ve genel izleyici kitlesine hitap etmemesi mazeretine sığınıldı. Lakin dijital platformların daha az denetimci bir ortam sunmasıyla birlikte yabancı üretimlerde görünürlük artarken, birebir dijital platformlar için üretilen yerli üretimlerde da queer/vegan karakterlere yer verilmiyor. Yer verilmesi ihtimali bile toplumsal medyada biroldukça tartışmaya ve sonunda karakterlerin sansürlenmesine yol açıyor. Bu sansür çekincesi de daha sonraki üretimlerin queer karakterlere ve öykülerine hiç bir biçimde yer vermemelerine sebep oluyor. Bu karakterlere yer verilmediği sürece queerler/veganlar kriminalize edilmeye devam ediliyor. bu biçimdece kendimizi kısır bir döngünün ortasında buluyoruz.

Diziyi üretirken nelere dikkat ettiniz? Gerçek temsil korkunuz oldu mu?

Ana karakter Deniz, vegan ve non-binary yani queer spektrumunda yer alan biri. Haliyle Deniz’in de ortasında bulunduğu komünitenin hakikat temsil edilmesi gerekiyor. Bu açıdan Deniz’i ve olayları kurgularken negatif tesir yaratacak, yanlış anlaşılmaya niçiniyet verecek beyanlardan yahut durumlardan kaçındık. Örneğin öteki karakterimiz Deniz’in konut arkadaşı Rana, bu temsiliyetlere ilişkin olmasa bile kötülemeye, alay etmeye çalışmıyor, ayrımcılığa ya da zorbalığa dair bir davranışta bulunmuyor. Rana’nın toplumsal medyadan edindiği bilgilerden oluşan çarpık bir vegan ve queer algısı olsa da hiç bir vakit kötücül bir bakış açısı yok. Rana’nın bu konulardaki bilinçsizliğini kötücül yorumlamadığımız için Deniz, Rana’nın kırdığı potlar karşısında ya gülüp geçiyor ya da anlatmaya çalışıyor.

Temsiliyeti yanlışsız gösterirken vegan bir karakterin pak, aziz ya da ‘melek’ üzere algılanmasının da önüne geçmek istedik. O da bizler üzere şiddetli pandemi sürecinden geçen, doğrusuyla yanlışıyla bayağı bir insan; her çalışan üzere pandemi süreciyle birlikte artan ve muğlaklaşan mesai saatlerinden yorgun düşüyor, günün yükünü evcil hayvanıyla dertleşerek atıyor, boş vaktinde bilgisayar oyunu oynuyor ve tanışma uygulamasından kendisine partner ya da koli arıyor.

Buna ek olarak karakterlerin hakikat temsiliyeti korkusu yalnızca senaryo kısmında değil oyuncu seçiminde de bizi yönlendirdi. Önceliğimiz queer ve vegan oyunculara ulaşmaktı. Zira bilhassa queer oyuncuların ne kadar yetenekli olurlarsa olsunlar bölümde çoğunlukla karşılaştığımız homofobi yüzünden rol bulmakta zorlandıklarını biliyoruz. Oyuncu ilanında Deniz için bilhassa cinsiyet belirtmedik zira Deniz bizim için non-binary bir karakter, haliyle oynayacak oyuncunun da cinsiyetinden bağımsız düşünmek istedik. Bir yandan da vegan bir karakteri canlandıracak oyuncunun vegan olması, özne faktörü yüzünden önemsediğimiz bir kriterdi. Bizim için gerçek kişiyi bulmak uzun ve titizlikle uğraştığımız bir müddetç oldu. Oyuncuları biroldukca farklı kritere bakılırsa değerlendirdik. Son minvalde kriterleri sağlayan bireylerin çoğunluğu vegan ve queer şahıslardan oluşuyordu. Günün sonunda da Deniz için seçtiğimiz oyuncu vegan ve nonbinary biri oldu.

Olağan bu süreçleri kolay geçirmedik, geçen sene pandeminin ve kısıtlamaların en ağır olduğu devirde kimi durumlar için alışılagelmiş yolların dışına çıkmak zorunda kaldık. Diziyi oyuncuların ve set grubunun sıhhatini riske atmadan nasıl hayata geçirebileceğimiz konusu üzerine pek ağır bir biçimde çalıştık. Karakterler, yerler ve çekim takvimi büsbütün pandemi şartlarına uygun olacak biçimde optimal hale getirildi ve sıhhatleri konusunda tüm tedbirlerin alındığı kompakt bir grup ile inançlı bir set ortamında çekimler gerçekleştirildi.

‘ÖZELLİKLE VEGAN VE QUEER BİR İŞ İÇİN PANDEMİ SÜRECİNDE KAYNAK BULMAK ZORDU’

Kaynak ve takviye bulma konusunda neler yaşadınız?


Pandemi sürecinde kaynak bulmak, bilhassa vegan ve queer bir iş için çok zordu. Lakin bu durum bizi daha kapsamlı düşünmeye ve yaratıcı tahliller bulmaya itti. hem de pandemi şartlarında grubun sıhhatini korumak ve inançlı bir biçimde iş üretebilmek için sterilliği sağlayabileceğimiz bir yer bulmamız çok kıymetliydi. Bu yüzden çekimleri imal şirketimiz Yumurta Yapım’ın ofisinin tek bir odasını dönüştürerek gerçekleştirdik. Çekimleri stüdyoda yapmak yerine bu türlü gerçekleştirmemiz bize gerçekçi bir atmosfer de sağladı. beraberinde Deniz’in tıpkı İstanbul’daki biroldukca insan üzere çok küçük, karanlık ve basık bir odada yaşadığını anlatmamıza görsel açıdan da yardımcı oldu. Bunun yanı sıra sponsor dayanağı almadığımız için maliyetleri düşük tutmak ismine daha kompakt ve kendi teknik imkanlarımızla çekimleri gerçekleştirdik.

‘İZLEYİCİLER SESLİ BELİMLEME VE İŞARET LİSANI İÇİN ISRARCI OLSUNLAR’

Son olarak, izleyicilere vermek istediğiniz bir bildiri var mı?

Aslında vermek istediğimiz iki temel bildiri var. Biri sevgili izleyicilerimize, başkası de daldaki meslektaşlarımıza.

Biz pandemi karantinasında yarınımızın ne olacağını bilemediğimiz bir durumdayken birebir karantinaya farklı şartlar altında girseydik nasıl trajikomik anlar yaşardık diye düşündük ve kendimizi eğlendiren bu niyetleri hiç ummadıkları yahut istek etmedikleri kurallar altında karantinaya girmek zorunda kalan beşerlerle paylaşmak için “1+1 Pandemi”yi kaleme aldık. Bu dizi ile birlikte dünyanın dört bir yanındaki milyonlarca insan için travmaya dönüşebilecek bir sureci zararsız atlatmak, hepimizin ortasında bulunduğu mental ve fizikî durumla dalga geçerek ve gülerek düzgünleştirmek umudunu paylaşıyoruz. Bu umudu kimseyi ötekileştirmeden ve herkesle eşit bir biçimde paylaşabilmek için lütfen izleyicilerimiz ayrımcılığa geçiş vermesinler ve kendileri gereksinim duymasalar dahi sesli betimleme ve işaret lisanı çevirisi takviyeleri konusunda ısrarcı olsunlar.

Meslektaşlarımız için de bildirimiz; cinsiyetçiliğe, ayrımcılığa, tacize, ırkçılığa ve queerfobiye karşı inançlı alanların oluşturulduğu ve hiç bir hayvanın hiç bir şartta ziyan görmediği vegan setlerin kurulduğu bu ortamların istisna değil artık olması gerekenler olduğunun şuuruyla hareket edilmesidir. Bunun çarçabuk yapılabilir olduğunu biz kendi setimizde deneyimledik. Umarım “1+1 Pandemi” gelecek hoş projelere kapı ortalar.
 
Üst